136
25-§. BIOSFERA CHEGARALARI
Tayanch bilimlaringizni qo‘llang.
Geografiya o‘quv fanidan Yerning
geo g rafik qobiqlarini eslang. Yerning geosferalariga tasnif bering.
Biosfera chegaralari.
Biosfera ma’lum chegaralarga ega bo‘lib, bu
chegaralar hayotni ta’minlovchi shart-sharoitlar bilan belgilanadi.
Hayotni
ta’minlovchi shart-sharoitlarga tirik organizmlar hayot faoliyati uchun qulay
harorat, yorug‘lik, yetarli miqdorda suv,
kislorod, karbonat angidrid gazi va
boshqa mineral moddalarning mavjudligi kabilar kiradi. Bu shart-sharoitlar
Yer sharining uchta qobig‘i:
atmosfera, litosfera va gidrosfera tutashgan
joyda yuzaga keladi. Biosfera litosferaning yuqori qatlamini, gidrosferaning
barcha qatlamlarini va atmosferaning quyi qatlamini o‘z
ichiga oladi
(37-rasm).
Atmosfera
– bu Yer sayyorasining gazsimon qobig‘i (4-jadval).
Uning hamma qismida ham hayot mavjud emas, chunki ultrabinafsha
nurlari radiatsiyasi bunga to‘sqinlik qiladi. Biosferaning
yuqori chegarasi
atmosferaning ozon qatlamida joylashgan. U 20–25 km gacha bo‘lib, u
yerda 99% ultrabinafsha nurlari yutiladi.
4-jadval
