1. Pedagogik akmeologiyaning paydo bo’lishining ilmiy asoslari

Pedagogik akmeologiya predmeti, vazifalari, metodlari va uning fanlar tizimidagi o’rni

REJA:

1.Pedagogik akmeologiyaning paydo bo’lishi.

2.Pedagogik akmeologiyaning paydo bo’lishining ilmiy asoslari.

3.Akmeologiyaning predmeti va fanlar tizimidagi o’rni

4.Akmeologiyaning vazifasi.

5.Akmeologiyaning metodologik prinsiplari va yondashuvlari.

Asosiy adabiyotlar ro’yxati

• 1.Mirsoliyeva M.T ,Djamilova N.N «Pedagogik akmeologiya» o’quv qo’llanma . « Ilm-Ziyo » 2021
• 2.Xodjayev B.X, Artiqova M.B «Maktabgacha pedagogik akmeologiya » o’quv qo’llanma . « Ilm-Ziyo » 2021
• 3.Abdulxanova I.A, Anisimov O.S, Derkach A.A va bosh «Akmeologiya » darslik (elektron)
• 4.Tillayeva G.H «Akmeologiya asoslari » Toshkent 2014

Pedagogik akmeologiyaning paydo bo’lishi.

• AKME-Yunoncha cho’qqi, yuksaklik, kamolot,yetuklik ma’nolarini anglatadi
• Yunonlar, insonning nimagaki qodir bo‘lsa, qobiliyati va imkoniyati qirralarini ko‘rsatishga xizmat qiladigan barcha еtuklik belgilari namoyon bo‘lgan umrining shu qismini «akme» deb ataganlar.
• Akmeologiyaning asosiy predmeti-Akmeshaxs

Akmeologik davrlar talqini

• Ibtidoiy jamoa tuzumi davri
• Quldorlik tuzumi davri
• Feodal boshqaruv va kapitalistik tuzumlar davri
• Sobiq turg‘unlik davri
• Hozirgi globallashuv davri

Pedagogik akmeologiyaning paydo bo’lishining ilmiy asoslari

• Akmeologiya atamasi 1928-yilda rossiyalik psixoiog N.A.Ribnikov tomonidan ilk bor ilmiy muomalaga kintilgan.
• shaxsning «yulduzli» onlari yoki shunga yaqin jarayonlar, ya’ni biror-bir sohada erishgan oliy yutuqlari acme deb ataladi (N.V.Kuzmina).
• «ake» tushunchasini albatta yuksak cho‘qqi, avj nuqta, eng oliy hissiyotlar (A.Maslou), deyish mumkin.
• akmeologik dunyoqarash qadimgi zardushtiylik ta’limotining kitobi «Avesto», islom dinining muqaddas kitobi Qur’oni Karim, Hind eposi «Kalila va Dimna» hamda Kaykovusning «Qobusnoma» asarlarida o‘z ifodasini topgan.

Akmeologiyaning fanlar tizimidagi o’rni

• pedologiya [grek tilidan pais (paidos) – bola + logiya, so‘zma-so‘z bolalar haqidagi fan] – bola rivojlanishining psixologik, biologik, sotsiologik va pedagogik qarashlari majmui;
• – gerontologiya [grek tilidan gerontos – qariya + logiya, so‘zma-so‘z qariyalar haqidagi fan] – insonning qarish hodisalarini o‘rganuvchi tibbiy-biologik va psixologik fanlar majmu;
• Jamiyatshunoslik
• Tarix
• Madaniyatshunoslik

Pedagogik akmeologiyadagi umummetodologik yondashuvlar

• Majmuaviy yondashuv (Insonni anglashning yangi sohasiga olib kelgan majmuaviy yondashuvni ishlab chiqish taniqli pedagog olim B.G.Ananevning nomi bilan bog‘liq. )
• Tizimli yondashuv.(N.F.Ovchinnikov, V.N.Sadovskiy, G.P.Shedroviskiy, E.G.Yudin va mamlakatimizning boshqa faylasuflari va ta’limotchilari tizimlilik prinsipini anglash va aniqlashtirishga ulkan hissa qo‘shdilar.)
• Sub’ektga oid yondashuv
• Psixoijtimoiy yondashuv

Pedagogik akmeologiyaning umumiy metodologik prinsiplari

• Determinizm prinsipi
• Rivojlanish prinsipi.
• Insonparvarlik prinsipi.