o'rniga "anonim" foydalanuvchi nomi sifatida ishlatiladigan har qanday mijozni qabul qiluvchi
maxsus konventsiyani amal qiling. Har qanday FTP saytida ommaviy yoki
xususiy ravishda
mijozlar
IP-manzili
(masalan, 192.168.0.1) yoki uning ota-kompyuter nomi (ftp.about.com kabi)
bilan FTP serverini aniqlaydi.
FTP ma'lumotlar uzatishning ikki usulini qo'llaydi: tekis matn (ASCII) va ikkilik. Rejimni FTP
dasturida o'rnatgansiz. FTPdan foydalanganda keng tarqalgan xatolik matnli rejimda ikkilangan
faylni (masalan, dastur yoki musiqa faylini) uzatishga urinadi, chunki
fayl uzatish mumkin
bo'lmagan holga keltiradi.
8-savol Elektron pul tushunchasi. Elektron pul birliklari
Elektron pullar
— elektron shakldagi naqd puldir. Ular hamyonlarda saqlanadi. Pul qiymati onlayn shaklda
bo‘ladi va milliy valyutaga bog‘lanadi.
Onlayn bank tizimlari elektron pullar bilan operatsiyalarni osonlashtiradi va pulga oson, doimiy kirish
imkonini beradi.
Elektron
pullar texnologik yechimlarga asoslangan holda to‘lovlarni tezkor va qulay usulda amalga
oshirish imkonini beradi.
Umuman olganda, bu turdagi pullar naqd pulga elektron muqobildir.
O‘zbekistonning “To‘lovlar va to‘lov tizimlari to‘g‘risida”gi qonunining qabul qilinishi elektron pullar
muomalasini, jumladan, ularni chiqarish, foydalanish va qoplash bo‘yicha amalga oshiriladigan
faoliyatning huquqiy asosini yaratib berdi.
Ushbu qonun asosida “O‘zbekiston Respublikasi hududida elektron pullarni chiqarilishi va muomalada
bo‘lishi qoidalari” ishlab chiqilib, Adliya vazirligida 2020-yil 29-aprelda davlat ro‘yxatidan o‘tkazildi.
Elektron puldan qanday foydalansa bo‘ladi?
Elektron pul kartalarda, qurilmalarda yoki serverda saqlanishi mumkin. U alohida valyuta emas va banklar
tomonidan nazorat qilinadi.
Bu turdagi pullar rivojlangan mamlakatlarda keng qo‘llaniladi va rivojlanayotgan mamlakatlarda tobora
ko‘proq foydalanilmoqda.
Dastavval elektron pul egasi identifikatsiyadan o‘tgandan keyin ulardan foydalanish imkoniyatiga ega
bo‘ladi.
Elektron pul birliklari:
WMY - pul birligi O'zbekistondagi pul operatsiyalari zonasidagi Y hamyonga teng (o'zbek so'mi),
WMR - pul birligi Rossiya rubli bilan operatsiyalarni bajarish uchun R hamyoniga teng. (RUR);
WMZ - pul birligi AQSh dollari (AQSh dollari) bilan operatsiyalar
uchun Z hamyoniga teng
;
WME - pul birligi EURO bilan operatsiyalarni amalga oshirish uchun E hamyoniga teng. (EUR);
WMU - bu Ukraina hududida operatsiyalar uchun U-hamyonga teng pul birligi (UAH);
WMB - pul birligi Belorusiya (BYR) hududida operatsiyalarni bajarish uchun B hamyoniga teng;
WMG - pul birligi 1
gramm oltin G-hamyonga teng
;
WBC va WMD - S va D hamyoni WMZ kredit operatsiyalarini amalga oshirish uchun mo'ljallangan.
Naqd puldan ustunliklari:
ajoyib bo'linish va kombinatsiya - to'lovni amalga oshirishda o'zgarishga hojat yo'q;
yuqori portativlik - summaning qiymati naqd pulda bo'lgani kabi, pulning umumiy yoki vazn
o'lchovlari bilan bog'liq emas;
elektron pullarning jismoniy xavfsizligini tashkil etish talab qilinmasa;
to'lov amalga oshirilgan payt elektron tizimlar
tomonidan qayd etiladi
;
Internet orqali to'lashda savdogar mablag'ni soliqqa tortishdan yashirishi mumkin emas;
xavfsizlik - o'g'irlik,
qalbakilashtirish
, nominal qiymatini o'zgartirish va h.k.lardan himoya qilish
kriptografik va elektron vositalar bilan ta'minlanadi.
Elektron pulning kamchiliklari
yaxshi tashkil etilgan huquqiy tartibga solishning etishmasligi - ko'plab davlatlar elektron pulga
nisbatan aniq munosabati to'g'risida
hali qaror qilmagan
;
elektron pul tizimlarini himoya qiladigan kriptografik himoya vositalari hali uzoq yillik
muvaffaqiyatli ishlash tarixiga ega emas;
nazariy jihatdan manfaatdor tomonlar to'lovchilarning shaxsiy ma'lumotlarini va bank tizimidan
tashqarida elektron pul muomalasini kuzatishga
harakat qilishlari mumkin
;
xavfsizlik (o'g'irlik, qalbakilashtirish, nominalning o'zgarishi va boshqalar) dan himoya qilish -
keng muomalada va muammosiz
tarixda tasdiqlanmagan
;
nazariy jihatdan elektron texnologiyalarni o'g'irlash, himoya qilish texnologiyalarining etarlicha
etishmasligi yordamida, innovatsion usullar yordamida amalga oshiriladi.
