• Qidiruv tizimi turlari
  • Axborotlar turi
  • Axborotlar manba´i
  • -savol Qidiruv tushunchasi. Axborotlarni qidirish




    Download 1,52 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet9/10
    Sana19.01.2024
    Hajmi1,52 Mb.
    #141058
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
    Bog'liq
    1-qismi

    10-savol Qidiruv tushunchasi. Axborotlarni qidirish 
    Qidiruv Tizimi (inglizchada "search engine")- immmmmm reba bu komputerda, kompyuter 
    tarmog´idayoki butunjahon web tarmog´ida world wide web saqlanayotgan ma'lumotlarni 
    qidirishga mo´ljallangan dasturdir. 
    Internet qidiruv tizimi 
    Information Retrieval systemdan kelib 
    chiqqan. Bu sistema ma´lumotlar bazasi uchun kalit-so´zlar 
    indeksini yaratib
    , natijada ushbu 
    kalit-so´z qatnashgan qidiruv so´rovnomasiga javob sifatida natijalar ro´yxatini ko´rsatish imkoni 
    paydo bo´ladi.Qidiriv tizimining afzalliklaridan biri bu kerakli ma'lumot yoki axborotni qisqa 
    vaqt ichida komputer xotirasidan topib uni foydalanuvchiga yetkazishdir.Qidiruv tizimining 
    asosiy vazifalari, hamda tarkibiy qismlari quyidagilardir: 

    Indeks yaratish va yangilab turish (hujjatlardagi ma´lumotlar strukturasi) 

    Qidiruv so´rovnomalarini bajarish 

    Qidiruv natijasini 
    imkon qadar mazmunli
    , ya´ni tushunarli shaklda ko´rsatish 
    Odatda ma´lumotlar qidirish avtomatik ravishda amalga oshiriladi, masalan 
    WWWda Webcrawler, alohida kompyuterda esa foydalanuvchi belgilagan Indexlar ro´yxatidan 
    barcha ma´lumotlarni o´qish. Qidiruv 
    tizimi turlari
     Qidiruv tizimlarini bir qancha belgilariga 
    ko´ra turlarga ajratish mumkin. Quyidagi belgilar misol sifatida tanlangandir. Yangi qidiruv 
    tizimini yaratishda ushbu belgilarning hammasini olish shart emas. 
    Axborotlar turi Turli xil qidiruv tizimlari turli xil axborot turlarini qidira oladi. Avvaliga 
    umumiy qilib ma´lumotlar turini ko´rsatish mumkin, masalan, matn, tasvir, videotasvir, 
    audiofayl va b. Natijalar ham ushbu turlarga bog´liq holda tartibga solinadi. Matn qidirilganda 
    natija sifatida ushbu matndan kalit-so´z qatnashgan bir qism ko´rsatiladi. Axborotlar 
    manba´i Klassifikasiyaning yana bir turi bu qidiruv tizimi topgan axborotning manba´i 
    hisoblanadi. Ko´pincha qidiruv tizimining nomi axborotlani qaysi manba´dan qidirishini 
    ko´rsatadi. 

    Web qidiruv tizimi - WWWdan ma´lumot 
    qidiradi
     



    Usenet qidiruv tizimi - butun dunyoga taqsimlangan munozaralar mediumi (vositasi) 
    hisoblanadigan Usenetdan ma´lumot qidiradi 

    Intranet qidiruv tizimi - alohida tashkilotning ichki tarmog´idagi kompyuterlardan 
    ma´lumot qidiradi 

    Desktop qidiruv tizimi - alohida kompyuterning ma´lumotlar bazasidan ma´lumot 
    Intеrnеt tarmog’idagi qidiruv tushunchasi shuni anglatadiki, bunda har bir foydalanuvchi o’ziga 
    kеrakli bo’lgan biror ma'lumot yoki matеrialni maxsus qidiruv tizimlari orqali topish 
    imkoniyatiga ega bo’ladi. 
    Internet - bepoyon axborot ummoni. Axborotlar Internetda millionlab Web- sahifalarda 
    saqlanadi. Bizga kerakli axborot saqlanadigan Web-sahifani topish uchun uning Internetdagi 
    adresini bilish zarur. Ammo internet soat sayin yangi axborotlar bilan boyib boradi. 
    Shuningdek

    ba'zi (eskirgan) axborotlar Internet tarmog'idan chiqarib tashlanadi. Internetdagi ko'p 
    foydalaniladigan Web-sahifalar adreslari maxsus ma'lumotnomalarda chop etib turiladi. Lekin 
    ulardan to'liq axborot olib bo'lmaydi. Chunki Internetdagi barcha Web-sahifalar adreslarini chop 
    etish uchun juda katta hajmli kitob kerak bo'ladi. Bu kitob chop etib tugatilmasidan Internetdagi 
    bir qancha adreslar o'zgarishi aniq. Bu muammo maxsus Qidiruv tizimlari yaratilishi bilan 
    osonlikcha hal etildi. 

    Intеrnеt tarmog’i foydalanuvchilari qidiruvni Intеrnеt muhitida joylashgan vеb- saytlar, 
    ularning manzili va ichki ma'lumotlari bo’yicha olib borishi mumkin. Bu esa 
    foydalanuvchiga kеrakli bo’lgan axborotni samarali qidirish va tеz topish imkoniyatini 
    bеradi. 

    Download 1,52 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




    Download 1,52 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    -savol Qidiruv tushunchasi. Axborotlarni qidirish

    Download 1,52 Mb.
    Pdf ko'rish