1)Simsiz aloqani tashkil qilinishi printsipini tushuntirish
"Simsiz aloqa" yoki "simsiz kommunikatsiya" tashkil etishning asosiy printsipi boshqaruv va ma’lumot almashish tizimlari orasidagi tashqi intakb bo'lmagan aloqa tuzilishini anglatadi. Ushbu tashkiloti mamlakatlar, shaxslar, yoki vositalar orasidagi direkt foydalanuvchilar yoki tizimlar orasida avtomatik aloqalar orqali amalga oshiradi.
Simsiz aloqa protokollari va tizimlari masofaviy tashqi intakbsiz yoki istalgan avtomatlashtirilgan muammoni yechishga yordam berishi mumkin. Masofaviy asosda, aloqa vositalari IP (Internet Protocol) tarmog'i orqali bir-biriga bog'liq bo'ladi va o'rtasidagi kommunikatsiya internet tarmog'i orqali amalga oshiriladi.
Simsiz aloqa tizimlari, misol uchun, VoIP (Voice over Internet Protocol), IoT (Internet of Things), va boshqa tarmoqli qurilmalar orasidagi avtomatik kommunikatsiyani tashkil etish uchun ishlatiladi.
Bundan tashqari, tizimlar arasidagi kommunikatsiya o'rtasida xavfsizlik va farqni ajratish, ma'lumotlar almashinishini xavfsiz qilish, va tizimlar orasidagi autentifikatsiya va yuritishni muhofaza qilish kabi muhim xususiyatlar ham aloqa tashkilini tashkil etishda muhim ahamiyatga ega.
Bir tomonlama va ikki tomonlama simsiz aloqaning tuzilishi sxemalarini keltiring.
Simsiz aloqa tuzilishining bir tomonlama va ikki tomonlama sxemalari quyidagicha:
1. Bir Tomonlama Simsiz Aloqa:
Bir tomonlama simsiz aloqa tuzilishida, yagona tizim yoki qurilma boshqa tizim yoki qurilma bilan aloqa tuzilishi amalga oshiradi, lekin qarshilik qiluvchi tizim yoki qurilma boshqaruv qismi sifatida faol emas.
Misol: VoIP aloqa. Bir telefon tizimi yoki ilovasi faqatgina serverga aloqa qiladi va serverning boshqaruv qismi barcha ma'lumotlarni qabul qiladi va xizmatni boshqaradi.
2. Ikki Tomonlama Simsiz Aloqa:
Ikki tomonlama simsiz aloqada, ikkita tizim yoki qurilma bir-biriga bog'liq bo'ladi va har ikkala tomondan ham ma'lumot almashinishi mumkin.
Misol: IoT (Internet of Things) tizimlari. Bir smart termostat, misol uchun, havo sharoitlarini o'rganadi va bir server yoki cloud xizmati orqali ma'lumotlarni saqlab qoladi. Bu termostat faqatgina server bilan aloqa tuzilishi mumkin, ammo u xar bir davlat bilan aloqa tuzilishi yoki har bir qurilma bilan bog'liq bo'lishi mumkin.
Ikki tomonlama aloqada, barcha qurilmalar o'zaro bog'liq bo'lishi mumkin, bu uning muqobil tomoniga tegishli qurilma yoki tizimni tushunish uchun kerak bo'lgan ma'lumotlarni almashish imkoniyatini beradi.
1) LTE tarmog'ining unumlashtirishga tuzilish sxemasini keltiring va tushuntiring
LTE (Long-Term Evolution) yoki 4G tarmog'i tuzilishi, mobillar aloqani uzoq masofalarga uzaytirish, ma'lumotlarni tez yuborish va qabul qilish, va bir nechta amaliyotlarni tez va qulay amalga oshirish uchun optimallashtirilgan.
LTE Tarmog'i Tuzilishi Sxemasi:
1. UE (User Equipment):
- Foydalanuvchi qurilmasi yoki mobil telefon.
- Ma'lumotlarni yuborish va qabul qilish uchun tarmoq xususiyatlari.
2. eNodeB (Evolved Node B):
- Bazasiz istehsal bo'lmagan baznii sifatida ham ta'riflanadi.
- Ma'lumotlarni qabul qilish va yuborish uchun LTE qo'llanmasi.
3. EPC (Evolved Packet Core):
- Tarmoq boshqaruv markazi.
- Ma'lumotlar aloqa tarmog'iga o'tishini boshqaradi va ma'lumotlar bazasi (MME, HSS, PGW, PCRF, etc.) bilan aloqa tuzilishi.
4. MME (Mobility Management Entity):
- Foydalanuvchining yurishini boshqaradi.
- Foydalanuvchini EPC tizimiga bog'liq bazalarga ulashadi.
5. HSS (Home Subscriber Server):
- Abonent ma'lumotlarini saqlaydi (raqam, to'lov turi, xizmatlar va boshqalar).
- Kimdirni autentifikatsiya qilish uchun foydalaniladi.
6. SGW (Serving Gateway) va PGW (PDN Gateway):
- Ma'lumotlarni EPC va bazasiz istehsal bo'lmagan bazlar orasida uzatadi.
- SGW: Yerli bazalarga ma'lumotlarni uzatish.
- PGW: Ma'lumotlarni internet va boshqa xizmatlar orqali uzatish.
7. PCRF (Policy and Charging Rules Function):
- Foydalanuvchilarga moslangan xizmatlarni va to'lov rejalarini belgilaydi.
Ish Prinsipi:
Foydalanuvchi (UE) ma'lumotlarni yuboradi, va eNodeB uni qabul qiladi. Keyin, ma'lumotlar EPC (EPC tizimiga kiradi), MME va HSS autentifikatsiyadan o'tib, SGW va PGW orqali tarmoqda uzayadi. PCRF moslangan xizmatlarni va to'lov rejalarini boshqaradi.
LTE tarmog'i yuqorida aytib o'tilgan qurilmalar orasida yuqori tezlikda ma'lumot almashish, aloqa ustunligi va xavfsizlikni ta'minlaydi.
LTE tarmoqlarining bazaviy stansiyalarga qanday funksiyalar yuklangan
LTE (Long-Term Evolution) tarmog'ining bazaviy stansiyalari (Base Stations) - eNodeB (Evolved Node B) - muhim qismidir. Bu stansiyalar tarmog'inga yuqori tezlikda aloqani taqsimlash, qabul qilish va yuborish uchun vositalarni yuklab olish, shuningdek, aloqa tarmog'i ustida kontrolli boricha muammoni yechish uchun xizmat ko'rsatadi. Quyidagi funksiyalar eNodeB'ga yuklanadi:
Aloqa Taqsimlash va Kontrolli:
Foydalanuvchilar orasidagi aloqani qurish, boshqarish va taqsimlash.
RF (Radio Frequency) Qabul va Yuborish:
Ma'lumotlarni radio taqsimlash orqali aloqa tarmog'iga yuborish va qabul qilish.
MIMO (Multiple Input Multiple Output) Teknologiyasi:
Bir nechta antenalar orqali yuqori tezlikda aloqani taqsimlashni ta'minlash.
Uchuvchi va Qabulchi Dasturlar:
Aloqa taqsimini boshqarish va optimallashtirish uchun dasturlar yuklash.
Xavfsizlik va Xavfsizlikni ta'minlash:
Ma'lumotlarni shifrlash va autentifikatsiya qilishni ta'minlash.
Hibrid Aralashtirish:
LTE tarmog'i hamda boshqa tarmoqlar orasida aloqani ustunligini ta'minlash.
Energiya Boshqaruv:
Energiyani samarali ishlash va xavfsizlikni ta'minlash uchun boshqarish.
Qavatlanish va Modulyatsiya:
Aloqa tarmog'idagi ma'lumotlarni amaliyotlar o'rnida taqsimlash.
Qabul va Yuborish Tezliklari:
Aloqa tarmog'idagi ma'lumotlarni boshqa bazaviy stansiyalar orasida taqsimlash va ularga yuborish.
eNodeB'lar, LTE tarmog'ining faol ishlab chiqarishini ta'minlashda katta ahamiyatga ega. Ular foydalanuvchilar orasida yuqori tezlikda aloqani taqsimlash va tarmog'ining umumiy ishlab chiqarishini ko'paytirishda muhim rol o'ynaydi.
LTE tizimining sig’imi.
LTE (Long-Term Evolution) tarmog'i, yuqori tezlikda ma'lumot almashish, yuborish va foydalanuvchi tajribasini yaxshi ko'rsatish uchun dizayn qilingan. LTE tizimi sig'imi quyidagi asosiy qismlardan iborat:
LTE Tizimining Sig'imi:
Xavfsizlik:
Ma'lumotlarni shifrlash va autentifikatsiya qilish muammoni yechish.
Foydalanuvchi ma'lumotlari xavfsizlikni ta'minlash.
Vulnerabilitetlarni aniqlash va ularni oldini olish uchun xavfsizlik protokollari.
Integritet (Butunlik):
Ma'lumotlarning o'zgarmaganligini ta'minlash.
Ma'lumotlarning o'zgarmaganligini tekshirish uchun hash funktsiyalari va diger integritetni ta'minlovchi texnologiyalar.
Konfidensiallik:
Ma'lumotlarni faqat muayyan tashkil etilgan foydalanuvchilar yoki tizimlar o'qishi mumkin.
Mobil va Heterogen Tarmoqlar Uchun Qo'llanma:
Moviy aloqani ko'paytirish va ularga aloqani taqsimlash.
Foydalanuvchilar orasidagi o'zaro aloqalarni optimallashtirish.
Qarshilik Qiluvchilarga Qarshiham:
Qarshilik qiluvchilarning ma'lumotlarni qidirishdan o'zingizni himoya qilish.
Ta'minot va Qo'llanishni Optimallashtirish:
Aloqa ustunligini ta'minlash.
Energiya sarfligini kamaytirish va tizimning ishlab chiqarishini optimallashtirish.
Xavfsizlik protokollari:
IPSec, TLS/SSL kabi xavfsizlik protokollari yordamida aloqa tarmog'iga shifrlash.
Aloqa Protokollari:
IP v6, SCTP va diger protokollarni qo'llab-quvvatlash.
LTE tizimi, yuqori tezlikda ma'lumot almashish va xavfsizlikni ta'minlash uchun keng imkoniyatlarga ega bo'lgan innovatsion yechimlar va protokollar yordamida yaratilgan. Bu protokollar va yechimlar, mobil aloqalar va internet xizmatlari sohasidagi o'sishi va rivojlanishi bilan birga, foydalanuvchilarga yuqori tezlikda va xavfsiz ma'lumot almashish imkoniyatini beradi.
|
