Autentifikatsiyalash (Authentication) - bu so‗rovni xavfsizlik tizimidagi
mavjud ro‗yxatga olish yozuvi bilan taqqoslash hisoblanadi.
Bu login, parol,
sertifikat, smart-karta va boshqalar bo‗yicha amalga oshiriladi.
Avtorizatsiya (Authorization) (vakolatlarni, ulanish darajasini tekshirish)
– tizimidagi mavjud ro‗yxatga olish yozuvi (autentifikatsiyalashdan o‗tgan
shaxsni) va ma‘lum vakolatlarni (yoki ulanishga ta‘qiqlashni)
taqqoslash
hisoblanadi.
Hisobga olish (Accounting) - bu foydalanuvchi
tomonidan tizimning
resurslaridan foydalanilishi haqida ma‘lumotlarni to‗plash hisoblanadi.
TACACS va RADIUS protokollari alohida
autentifikatsiyalash
serverining qo‗llanilishini talab qiladi. Bu server foydalanuvchilar haqiqiyligini
tekshirish va ularning vakolatlarini aniqlash uchun ma‘lumotlar
omborini
ishlatadi.
RADIUS protokoli haqiqiylikni, avtorizatsiyalashni va roэyxatga olishni
tekshirishni amalga oshirish uchun ishlatiladi. TACASS+ protokolida paketning
faqat sarlavhasi ochiq (hech qanday qimmatli axborotni tashimaydigan) qoladi,
paketning butun tanasi esa shifrlanadi.
Foydalanilgan adabiyotlar
➢
G’aniyev S.K., Karimov M.M, Tashev K.A. Axborot xavfsizligi(Qayta
nashr).-T.: «Toshkent», 2017, 372 bet.
➢
S.K.G’aniyev, T.A.Kuchkarov. Tarmoq xavfsizligi (Mobil
tarmoq
xavfsizligi). O’quv qo’llanma.- T.: «Aloqachi», 2019, 140b.
➢
Олифер В.Г., Олифер Н.А “Безопасност компютерных сетей” 2017
➢
Stallings W. Network security essentials. Applications and Standards. Fourth
Edition. Upper
Saddle River, NJ: Prentice Hall, 2011.- 417 p.
➢
William Stallings. Foundations of Modern Networking: SDN, NFV, QoE,
IoT, and Cloud Copyright © 2016 by Pearson Education, Inc.
➢
Новиков А.А. Уязвимость и
информационная безопасность
телекоммуникационных технологий: учеб. пособие для студ./ Под ред. Г.Н.
Устинова. – М.: Радио и связь, 2003. - 296 с.
➢
Основы программно-конфигурируемых сетей. Учебное пособие. Н.Ф.
Бахарева, Ю. А. Ушаков. Самара 2015.
