11-Mavzu: Ma’lumotlarni kiritish uchun shakllar yaratish. Mashg’ulotning maqsadi

11-Mavzu: Ma’lumotlarni kiritish uchun shakllar yaratish. 
Mashg’ulotning maqsadi: MS Access dasturida funksiya, protseduralar 
yaratish va undan foydalanish 
Mashg’ulotning jihоzi: ko’rgazmali material: kompyuterning xotira 
qurilmalari.
Mashg’ulot o’tish vоsitasi: windows OS o’rnatilgan shaxsiy kompyuter 
(qo’shimcha qurilmalari) bilan jihоzlangan kоmpyuter sinfi. 
Funksiyalar 
Funktsiyalar identifikatorlar kabi chaqirish nuqtasiga qiymatlarni qaytarish 
uchun ishlatiladi. Qaytariladigan funktsiyaning qiymati uning turi bo‘yicha 
aniqlanadi, masalan, NOW() funktsiya kompьyuter soatining sana va vaqtini 
qaytaradi. Sintaktik funktsiyalar uning identifikatoridan keyin keluvchi qavslar bilan 
ajratiladi. Ko‘p funktsiyalar argumentlar bo‘lishini talab qiladi. Ular funktsiyaga 
murojat paytida bu qavslar ichiga bir biridan vergullar bilan ajratilib yoziladi. 
Funktsiyalar yangi ifodalar va funktsiyalarni hosil qilishda ishlatilishi mumkin. 
Statistik funktsiyalar 
So‘rovlar joriy jadval qiymatlarini umumlashtirib hisob-kitoblarni bajarish va 
xulosalar chiqarish uchun ishlatilishi mumkin. Bunday maqsadlar uchun Accessда 
SQL statistik funktsiyalari nazarda tutilgan. Statistik funktsiyalar sigma grekcha 
literli tugmani bosish bilan chiqadigan Групповая операция qatorida yoki Вид 
menyusining Групповые операции buyrug‘i yordamida beriladi. Statistik 
funktsiyalar yordamida so‘rovning barcha maydonlarining qiymatlarini qayta 
ishlash mumkin. Qayta ishlash natijalari so‘rov yozuvlarining natijaviy to‘plamida 
paydo bo‘ladi. 
Funktsiya 
Vazifasi 
Sum 
So‘rov natijasida ajratib olingan yozuvlarda joylashgan ma’lum
maydon 
qiymatlarining yig‘indilarini 
hisoblash 
Avg 
So‘rov natijasida ajratib olingan yozuvlarda joylashgan ma’lum
maydon 
qiymatlarining o‘rtachasini 
hisoblash 
Min 

So‘rov natijasida ajratib olingan yozuvlarda joylashgan ma’lum
maydon 
qiymatlarining eng kichigini 
hisoblash 
Max 
So‘rov natijasida ajratib olingan yozuvlarda joylashgan ma’lum
maydon 
qiymatlarining eng kattasini 
hisoblash 
Count 
So‘rov natijasida ajratib olingan ma’lum maydon yozuvlarining 
sonini hisoblash 
First 
So‘rov natijasida ajratib olingan ma’lum maydon yozuvlarining 
birinchi qiymatini 
aniqlaydi 
Last 
So‘rov natijasida ajratib olingan ma’lum maydon yozuvlarining 
oxirgi qiymatini 
aniqlaydi 
StDev 
So‘rov natijasida ajratib olingan ma’lum maydonning barcha 
yozuvlari qiymatlari 
uchun standart og‘ishma 
hisoblanadi 
Var 
So‘rov natijasida ajratib olingan ma’lum maydonning barcha 
yozuvlari qiymatlari 
variatsiya qiymati hisoblanadi
 
 
Topshiriqlar: 
1. Konstruktor yordamida so’rov hosil qiling. 
2. AVG funksiyasidan so’rov yaratish jarayonida foydalaning 
3. Sum funsiyasidan foydlaning 
4. Yuqorida ko’rsatilgan funksiyalardan foydalaning