|
11-sinf BiologiyaBog'liq 11-savol-javob 093806tarixiy rivojlanishi degan ma’noni anglatadi.
Ontogenez qanday ma’noga ega?
(yunoncha «ontos» – shaxsiy, individual, «genesis» – rivojlanish)
deyilganda ko‘p hujayrali organizm- larning zigotadan to umrining
oxirigacha bo‘lgan davr tushuniladi.
Biologik progress qanday belgilar
bilan ko‘zga tashlanadi?
1. Turga mansub individlar o‘z avlodlariga nisbatan yashovchanligi
yuqori darajada bo‘lishi hisobiga ularning soni ortadi
2. Individlar soni ortishiga bog‘liq holda mazkur individlar egallagan
areal kengayadi
3. Yangi populatsiya, ular zaminida kenja turlar, turlar va boshqa
sistematik guruhlar paydo bo‘ladi.
Biologik progressga olib keladigan
yo’nalishlar qaysilar?
1. Arogenez (Aromorfoz, Morfofiziologik rivojlanish)
2. Allogenez (Ideoadaptatsiya)
3. Katagenez (Umumiy degeneratsiya)
Aromorfoz nima?
(yunoncha – «airo» – yuksalish, «morpha» – shakl, namuna).
Organizmlar umumiy tuzilishining, hayot faoliyatining yuksalishi bilan
amalga oshadigan evolutsion o‘zgarishlar morfofiziologik yuksalish
yoki aromorfoz deyiladi.
Organik olamning paydo bo‘lishi va
rivojlanishining dastlabki
bosqichlarida paydo bo’lgan yirik
aromorfozlar qaysilar?
1. Fotosintez jarayonini amalga oshiradigan organizmlarning vujudga
kelishi.
2. Ko‘p hujayrali organizmlarning paydo bo‘lishi.
3. Jinsiy ko‘payishning paydo bo‘lishi
Hayvonot dunyosidagi
aromorfozlarga misollar ayting.
1) Tashqi va ichki omillarga javob reaksiyasini namoyon etadigan nerv
sistemasi paydo bo‘lishi.
2) Moddalar almashinuvini jadallashtirishga imkon beradigan nafas
olish organ (jabra, o‘pka)larining paydo bo‘lishi.
3) Qon aylanish sistemasi va yurakning paydo bo‘lishi.
4) Yuksak tuzilgan organizm (qushlar, sutemizuvchi)larda arterial va
|
| |
