14-MAVZU: Avtomatlashtirilgan loyihalash tizimlari.
REJA:
1. CAD-CAE-CAM tizimi bosqichlari va ularning ishlab chiqarishdagi muhim
o’rni.
2. Avtomatlashtirilgan loyihalash vositalari.
3. AutoCAD dasturi haqida.
Tayanch so'zlar: AutoCAD, model, chizma, list, VESLIN muloqat oyna, 3D
Studio, parametrlar, gramm, ekran, ramka, list, masshtab, pechati, prosmotr,
model maydon, rang.
Xalqaro analitiklarning fikricha hozirgi
zamon ishlab chiqarishida
muvaffaqiyat qozonishning asosiy omillari bu: bozorga maxsulot chiqarishga
ketadigan vaqtning qisqarishi, maxsulot tannarxining
pasayishi va sifatning
oshishidir. Bunday talablarga javob bera oladigan texnologiyalar qatorida
avtomatlashtirilgan loyihalash tizimlari (ALT) turadi.
Avtomatlashtirilgan loyihalash tizimlari (ALT) keng qamrovli tushuncha
bo’lib uni faqat chizmani avtomatlashgan tizim
asosida loyihalash deb
tushunmaslik kerak. Bugungi kundagi fan va ishlab chiqarishning tezkor suratdagi
rivojlanishi ALTni uch bosqichdan iborat tizim sifatida o’rganishni va ishlab
chiqarish jarayonida ham uch bosqichni qo’llashni taqozo etadi. Bu bosqichlar
ingliz tilida CAD (computer aided design), CAM (computer aided manufacturing)
va CAE (computer aided engineering) deb nomlanadi.
CAD tizimlari (somputer-aided design
–
kompyuterda chizmani loyihalash)
asosan kompyuterda chizma g’oyalarini loyihalash va
konstruktorlik hujjatlarini
rasmiylashtirishga mo’ljallangan. Odatda hozirgi zamon CAD tizimlari moduliga
uch o’lchamli konstruktsiyalar (detallar)ni yaratish (loyihalash) va chizma
konstruktorlik yozma hujjatlarini (spetsifikatsiya, qaydnomalar va h.)ni
rasmiylashtirish kiradi.
CAM tizimlari (computer-aided manufacturing kompyuterda ishlab
chiqarishni loyihalash) maxsulot ishlab chiqarish jarayonini raqamli dasturiy
boshqaruv (RDB) dastgohlarda loyihalashga qaratilgan va ushbu dastgohlar uchun
dasturlar yozishga mo’ljallangan, ya’ni – frezerlash, parmalash, jilvirlash, tokarlik
va shu kabi dastgohlar. CAM tizimlarini yana
texnologik ishlab chiqarish
jarayonlariga tayyorgarlik ko’rish tizimlari deb ham tushunish mumkin. Bugungi
kun amaliyotida ular murakkab profilli detallarni ishlab chiqarish va ishlab
chiqarish jarayonini qisqartirishda yagona tizim hisoblanadi.
CAM tizimlarida
CAD tizimlari asosida loyihalangan maxsulotning uch o’lchamli modellaridan
foydalaniladi.
