|
Qoʻrquv: kiberbulling qurboni boʻlmaslik uchun ular koʻpincha jamoaning faol, goʻyoki kuchli guruhiga qoʻshilishadi.
Eʼtirofga ega boʻlish
|
| bet | 3/4 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 32,25 Kb. | | #242856 |
Bog'liq 18 mavzuQoʻrquv: kiberbulling qurboni boʻlmaslik uchun ular koʻpincha jamoaning faol, goʻyoki kuchli guruhiga qoʻshilishadi.
Eʼtirofga ega boʻlish: „alohida turish“, koʻrinish, guruhda taʼsir va obroʻ qozonish zarurati.
Madaniyatlararo ziddiyatlar: madaniyat, anʼanalar, tildagi milliy farqlar, atipik koʻrinish.
Zerikish: Masalan, zerikishdan birovning suratiga salbiy fikr bildirish.
Kuchni namoyish qilish: oʻz ustunligini koʻrsatish zarurati.
Kamchilik kompleksi: kompleksdan „qochish“ yoki uni boshqasiga oʻtkazish qobiliyati. Kamchilik hissi tufayli masxara sababiga aylanish ehtimoli yuqori.
Shaxsiy tushkunlik: sevgi munosabatlarining buzilishi, doʻstlik, nafrat va hasad hissi, muvaffaqiyatsizliklar, xatolar.
Kiberbulling sodir bo'lganda, o'zingizni hamma joyda, hatto uyingizda ham hujumga uchragandek his qilishingiz mumkin. Qochib qutulishning iloji yo'qdek tuyulishi mumkin. Ta'sirlar uzoq vaqt davom etishi va odamga ko'p jihatdan ta'sir qilishi mumkin:
Aqliy jihatdan - xafa bo'lish, uyatchanlik, ahmoqlik, hatto qo'rqish yoki g'azablanish
Hissiy jihatdan - uyalish yoki sevgan narsangizga qiziqishni yo'qotish
Jismoniy jihatdan - charchagan (uyquni yo'qotish) yoki oshqozon og'rig'i va bosh og'rig'i kabi alomatlarni boshdan kechirish
Boshqalar tomonidan kulish yoki bezovtalanish hissi odamlarni gapirishga yoki muammoni hal qilishga urinishlariga to'sqinlik qilishi mumkin. Haddan tashqari holatlarda, kiberbulling hatto odamlarning o'z joniga qasd qilishiga olib kelishi mumkin.
Kiberbulling bizga ko'p jihatdan ta'sir qilishi mumkin. Ammo bularni yengib o'tish mumkin va odamlar o'z ishonchlari va sog'lig'ini tiklashlari mumkin.
Kiberbullingni boshdan kechirganingizda, odamlar siz haqingizda nima deyishi yoki o'ylashidan uyalish, asabiylashish, xavotir va ishonchsizlik his qilishni boshlashingiz mumkin. Bu do'stlaringiz va oilangizdan uzoqlashishga, salbiy fikrlarga va o'z-o'zini gapirishga, qilgan yoki qilmagan ishlaringiz uchun o'zingizni aybdor his qilishingizga yoki sizni salbiy baholanayotganingizni his qilishga olib kelishi mumkin. Yolg'izlik, haddan tashqari ko'ngil aynish, tez-tez bosh og'rig'i, ko'ngil aynishi yoki oshqozon og'rig'i ham tez-tez uchraydi.
Odatda o'zingiz yoqtiradigan narsalarni qilish uchun motivatsiyangizni yo'qotishingiz va o'zingizni sevgan va ishonadigan odamlardan ajratilgan his qilishingiz mumkin. Bu sizning ruhiy salomatligingiz va farovonligingizga salbiy ta'sir ko'rsatadigan salbiy his-tuyg'ular va fikrlarni davom ettirishi mumkin.
Maktabni o'tkazib yuborish kiberbullingning yana bir keng tarqalgan ta'siri bo'lib, ruhiy va jismoniy og'riqni engish uchun spirtli ichimliklar va giyohvand moddalar yoki zo'ravonlik kabi moddalarga murojaat qiladigan yoshlarning ruhiy salomatligiga ta'sir qilishi mumkin. Do'stingiz, oila a'zolaringiz yoki siz ishonadigan maktab maslahatchisi bilan suhbatlashish yordam olish uchun birinchi qadam bo'lishi mumkin.
Kiberbullingning ruhiy salomatlikka ta'siri u sodir bo'lgan muhitga qarab farq qilishi mumkin. Misol uchun, matnli xabarlar orqali yoki ijtimoiy media platformalarida rasm yoki videolar orqali bezorilik o'smirlar uchun juda zararli ekanligi isbotlangan.
Oʻqituvchilar uchun ta’lim muassalarida onlayn bezorilik holatlarini ularning paydo boʻlish bosqichida aniqlash har doim ham oson emas. Qoidaga koʻra, oʻqituvchilar kiberbulling ishi haqida juda kech, mojaro avj olish bosqichida bilib olishadi.
Ta’lim muassasalarida kiberbullingning mumkin boʻlgan belgilari:
Pochta manzili anonimligi. Talabalar oʻzlarining pochta manzilidan anonim ravishda kiberbulling qilishlari mumkin. Shuni yodda tutingki, ushbu anonim pochta manzillari boshqa talabalarni bezovta qilish uchun ishlatilishi mumkin.
Sinfdagi psixologik iqlimning yomonlashishi. Agar sinfdagi oʻquvchilar oʻrtasidagi munosabatlar tobora salniy boʻlib ketsa, nizolar koʻpaysa, bu zoʻravonlikning rivojlanishiga yordam beradi.
Talabalar oʻrtasidagi doʻstlikni buzilishi.
Biror kishi kiberbulling qurboni boʻlishi bilanoq, unga toʻliq yordamsizlik hissi paydo boʻladi. Ogʻzaki argumentlar yoki yolgʻiz qolish soʻrovlari anonim kiber-mobbing guruhiga qarshi kurashda hech qanday imkoniyatga ega emas. Hatto bloggerlar ham kibermobbingga duchor boʻlishadi. Jabrlanuvchining oʻzini past baholashi umidsizlik va nochorlik holatini yanada kuchaytiradi. Taʼqibchi bilan “yolgʻiz” qolsa, tashqaridan yordam kutish qiyin: agar salbiy video tarmoqqa kirsa, qisqa vaqt ichida u koʻplab koʻrishlar soniga ega boʻladi. Natijada jabrlanuvchini darhol ijtimoiy stigmatizatsiya qilish mumkin.
Ota-onalar farzandidan qoʻrqitish hodisasi haqida batafsil soʻrashlari va bu haqda maktabga xabar berishlari kerak. Kattalar, shuningdek, bolalar va oʻsmirlarga kiberbulinga qarshi kurashishda yordam berishlari mumkin: masalan, ular huquqni muhofaza qiluvchi tashilotlatga xabar berishlari, nizolarni hal qilishda vositachi boʻlishlari mumkin.
Ota-onalar, oʻqituvchilar va murabbiylarning ommaviy axborot vositalari sohasidagi bilim va tushunchalarini oshirish taʼqibga qarshi kurashda eng yaxshi profilaktika hisoblanadi.
Onlayn bo'lish juda ko'p afzalliklarga ega. Biroq, hayotdagi ko'p narsalar kabi, bu siz himoya qilishingiz kerak bo'lgan xavf-xatarlar bilan birga keladi.
Agar siz kiberbullingga duch kelsangiz, tiklanish uchun vaqt berish uchun ba'zi ilovalarni o'chirib tashlashingiz yoki bir muddat oflayn rejimda qolishingiz mumkin. Ammo Internetdan voz kechish uzoq muddatli yechim emas. Siz hech qanday yomon ish qilmadingiz, nega siz yomon ahvolda bo'lishingiz kerak? Bu hatto bezorilarga noto'g'ri signal yuborishi mumkin - ularning nomaqbul xatti-harakatlarini rag'batlantirish. Biz hammamiz kiberbullingni to'xtatishni xohlaymiz, bu esa kiberbulling haqida xabar berish juda muhim bo'lgan sabablardan biridir. Ammo biz xohlagan Internetni yaratish qo'rquvni chaqirishdan tashqarida. Biz baham ko'rgan yoki boshqalarga zarar etkazishi mumkin bo'lgan gaplar haqida o'ylashimiz kerak.
Raqamli platformalarda biror narsa joylashtirish yoki baham ko'rishdan oldin ikki marta o'ylab ko'ring - u abadiy onlayn bo'lishi mumkin va keyinchalik sizga zarar yetkazish uchun ishlatilishi mumkin. Sizning manzilingiz, telefon raqamingiz yoki maktabingiz nomi kabi shaxsiy ma'lumotlarni oshkor qilmang.
Sevimli ijtimoiy media ilovalaringizning maxfiylik sozlamalari haqida bilib oling.
Ularning ko'pchiligini bajarishingiz mumkin bo'lgan ba'zi harakatlar:
Hisobingizning maxfiylik sozlamalarini oʻzgartirish orqali profilingizni kim koʻrishi, sizga toʻgʻridan-toʻgʻri xabarlar yuborishi yoki postlaringizga fikr bildirishini hal qilishingiz mumkin.
Siz haqoratli sharhlar, xabarlar, fotosuratlar va videolar haqida xabar berishingiz va ularni olib tashlashni so'rashingiz mumkin.
"Do'stlikni o'chirish"dan tashqari, siz odamlarni profilingizni ko'rish yoki siz bilan bog'lanishni to'xtatish uchun butunlay bloklashingiz mumkin.
Shuningdek, siz ba'zi odamlarning sharhlarini butunlay bloklamasdan faqat ularga ko'rinishini tanlashingiz mumkin.
Siz profilingizdagi xabarlarni o'chirishingiz yoki ularni ma'lum odamlardan yashirishingiz mumkin.
Sevimli ijtimoiy tarmoqlaringizning aksariyatida siz ularni bloklaganingiz, cheklaganingiz yoki shikoyat qilganingizda odamlarga xabar berilmaydi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Qoʻrquv: kiberbulling qurboni boʻlmaslik uchun ular koʻpincha jamoaning faol, goʻyoki kuchli guruhiga qoʻshilishadi.
Eʼtirofga ega boʻlish
|
