19-tema. Protsessorlar túrleri: Matritsali hám vektorlı protsessorlar. Qo'zg'almas hám jıljıwshı útirli bolǵan processorler. Multiprotsessorlar

19-tema. Protsessorlar túrleri: Matritsali hám vektorlı protsessorlar. 
Qo'zg'almas hám jıljıwshı útirli bolǵan processorler.
Multiprotsessorlar 
 
Joba 
1.Matritsali protsessorlar. 
2.Vektorlı protsessor 
3.Multiprotsessor 
1.Matritsali protsessorlar. 
Konveyerlardan hám superskalyar arxitekturadan paydalanıw jumıs tezligin 
56 -10 ese asıradı. Ónimlilikti 50, 100 hám odan kóp oshiorish ushın bolsa kóp 
protsessorli kompyuter islep shıǵıw talap etiledi. 
Parallel kompyuter sistemalarında bir máseleniń túrli bólimlerin hal qılıp 
atırǵan protsessorlar informaciya almaslaw ushın qanday da tártipte sheriklik 
etiwleri kerek. Áyne qanday? Onıń ushın eki jantasıw usınıs etilgen: 
multiprotsessorlar hám multikompyuterlar. Bul eki jantasıwdı farqlovchi tiykarǵı 
kórsetkish - ulıwma yaddıń bar va/yoki joq ekenligi bolıp tabıladı. Bul parq bul 
sistemalardıń konstruksiyasında da, qurılısında da, programmalanıwında da, 
razmerlarida da hám bahasında da tásirin ótkeredi. 
Matritsali protsessorlar 
Fizikalıq hám texnikalıq máselelerdiń derlik barlıǵı dızbekler yamasa basqa 
tártiplkangan strukturalardı isletiliwin názerde tutadı. Kóbinese birdey bolǵan 
esaplawlar hár qıylı maǵlıwmatlar jıynaqları ústinde bir waqıtta orınlawǵa 
bolatuǵın. 
Bunday 
esaplawlardı 
orınlaw 
ushın 
tártiplengenlik 
hám 
strukturalanganlik dárejesi komandalardı parallel qayta isleniwi hám esaplawlardı 
tezletiwde júdá qolaylı esaplanadı. 
Matritsali protsessor (array processor ) birdey túrdegi kóplegen 
protsessorlardan shólkemlesken bolıp, birdey ámeller izbe-izligin túrli 
maǵlıwmatlar menen atqaradı. Bunday birinshi protsessor ILLIAC Iv. Onı 
jaratıwda daslep hár biri 8 x8 (protsessor+xotira) matritsali 4 bloklı sxema qurıw 
rajalashtirilgan edi. Hár bir blok ushın bólek qadaǵalaw blokı bolıwı talap etiledi. 
Ol jibergen komanda barlıq protsessorlarda bir waqıtta atqarıladı, usınıń menen 
birge hár bir protsessor óziniń yadınan paydalanadı (maǵlıwmatlardı júklew 
initsializatsiya processinde atqarıladı ). Bunday, fon -Neyman Principinen ayrıqsha 
bolǵan sheshimdi SIMD arxitekturası dep atalǵan. Názerioya hám ámeliyat bir-
birine uyqas kelmegen. Sebebi bunday sistemanı qurıwdıń bahası astronomık 
summa bolıp ketken. Nátiyjede tek bir blok qurılǵan, ol Qvv sanlar menen 50 mln 
amal/sek esaplaw atqarǵan. Eger 4 bloktı da qurib, jumısqa túsirgende 1 mlrd 
amal/sek tezlikke erisip, dúnya daǵı kopmyuterlarning barlıǵınan ónimlilew bo'lar 
edi.