2-amaliy mashg’ulot tog’li hududlardagi yo’l trassasini landshaftni hisobga olib loyihalash. Cho’lli hududlardagi yo’l trassasini landshaftni hisobga olib loyihalash. Past-tekisliklar va sug’oriladigan hududlardagi yo’l trassasini landshaftni hisobga olib

Download 10.06 Mb.
bet	2/4
Sana	24.03.2024
Hajmi	10.06 Mb.
	#175844

Bog'liq
2-amaliyot
KIBERXAVSIZLIK4AMALIY, Malumot 4-dedlayn

Cho‘l landshafti. Cho‘l zonasiga nisbatan tekis bo‘lgan o‘rmonsiz, botqoqlashmagan va uncha suv to‘lmaydigan hududlar kiradi. Uning relefi uncha o‘zgarmaydi, elementlarini shakli bir tekis. Kerakli darajada uncha katta bo‘lmagan chuqurliklar tez-tez uchraydi. Yirik chuqurliklari ko‘llar bilan egallangan. Cho‘lli landshaft Akad. L.S.Bergni landshaft tumanlashtirishi bo‘yicha cho‘l va yarim cho‘l hududlariga ta’luqliydir. Cho‘lli hududlarda relef sharoiti yo‘l rejasi va kesimiga sezilarli chegara qo‘ymaydi, yo‘l uchun uncha katta bo‘lmagan ko‘tarmalardan o‘tish hosdir. Uni balandligi qorli qoplamani o‘rtacha ko‘p yillik balandligi bilan aniqlanadi. Yotiq qiyaliklarda bu ko‘tarmalar joy bilan yaxshi uyg‘unlashib ketadi. Baland ko‘tarmalarning ayrim uchastkasi, masalan har xil sathda kesishish bo‘lganda, ochiq joyli fonda aniq ajralib turadi, kam holatlarda dekarativ ko‘kalamzorlashtirish bilan bekitilishi mumkin. Shuning uchun kesishishlarni imkoni boricha o‘simliklarga zarar tegmiydigan qilib o‘tkazish kerak. 2.7-rasm. Cho‘lli joylardagi bir xil ko‘rinishdagi uzun to‘g‘ri uchastka Ko‘p holatlarda texnik tomondan uzunligi bir necha o‘n kilometr bo‘lgan to‘g‘ri uchastkalarni o‘tkazishga xalaqit beradigan to‘siqlar bo‘lmaydi. Ochiq tekis joylarda to‘g‘ri uchastkalar estetik tomonidan birorta to‘siqqa uchramaydi, chunki bu holatda yo‘lning to‘g‘riligi rel’ef shakli bilan mos keladi, shuningdek qishloq xo‘jalik landshafti bilan uyg‘unlashadi, ko‘pincha dala yoki qurituvchi, sug‘orish kanallari to‘g‘ri burchakni tashkil qiladi. Avtomobilda yuk tashishni ortishi bilan uzun to‘g‘ri uchastkalarda avariyali holat oshadi, uchastkani uzunligi ortishi bilan tez tez avariyali holat ro‘y beradi. Uzun to‘g‘ri uchastkalarda yo‘l-transport xodisalarini ortishi bir qator omillarga bog‘liq. Ochiq joylarda, bir xil ko‘rinishdagi yo‘l yoqasi bo‘lganda (2.7-rasm), uzun to‘g‘ri uchastkalardagi harakat yuk avtomobilining haydovchisi uchun diqqatliroq bo‘lishni kamaytiradi, bu ko‘pincha uxlash yoki mudrashga olib keladi. Ayrim yengil avtomobillarni haydovchilari tezlik ustidan nazoratni yo‘qotadi, havfsizlik miqdoridan oshirib yuboradi. 2.8-rasm. Cho‘lli joylardagi yo’l trassasini fazoviy ko’rinishi Ko'chatlar va ekinlarni uchib ketishdan himoya qilish uchun quyidagi usullar qo'llaniladi: a) qoplamali qator himoyasi - qamish yoki o'tlarni shamol yo'nalishi bo'yicha ko'ndalang qatorlarga yotqizish, kengligi 25 - 30 sm (bo'ylama yotqizish uchun) yoki 50 - 70 sm (ketma-ket ko'ndalang yotqizish uchun). Qatorlar orasidagi bo'shliqlar 2 - 4 m. Qatorlar qumning engil changlanishi bilan mahkamlanadi va siqiladi. Materiallar Ushbu turdagi himoya o'rtacha shamolli hududlarda tavsiya etiladi; b) tik turgan yarim ochiq (yarim yashirin) himoyalar 2 x 2, 3 x 3 yoki 4 x 4 m shamolga koʻndalang boʻlgan qatorlar yoki kataklarga oʻrnatiladi. 25 dan 70 sm gacha uzunlikdagi oʻt yoki kesilgan qamishlar 20-oʻyiqlarga oʻrnatiladi. - 30 sm chuqurlikda, qalinligi 6 - 8 sm bo'lgan panjara shaklida, vertikal tekislangan (yarim tik turgan himoya qilish uchun - 20 - 25 ° burchak ostida shamolga egilgan), qum bilan sepilgan va siqilgan. O'rnatishning eng yaxshi vaqti - dekabr. Ushbu turning himoyasi kuchli shamollarga bardosh bera oladi. Uning kamchiliklari - o'simliklarning rivojlanishi uchun sharoitlarni yomonlashtiradigan qumning qurishi;  2.9-rasm. Cho‘lli joylardagi yo’l uchastkasi landshafti v) qum yuzasini bitum emulsiyasi bilan vaqtincha mahkamlash. Bitum iste'moli (1 va 2 navlar) - 1,0 - 1,5 t / ga, suv 10 - 20 m3 / ga. Olingan qobiq suvga chidamli, ko'chatlarga to'sqinlik qilmaydi, lekin mexanik shikastlanishga osonlik bilan duchor bo'ladi. Yer qobig'ining chekkalari uning ostidan qumning puflanishidan qatlam himoyasi yoki qum "qal'asi" bilan himoyalangan bo'lishi kerak - qobiqning chetlarini qumga 15 - 20 sm chuqurlashtirish orqali. Qumni mustahkamlash uchun o'simlik turlarini tanlashda, berilgan sharoitda boshqalarga qaraganda yaxshiroq rivojlanadigan mahalliy turlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Butalar:Amorfa, Yulg’un, Qandim, Cherkez, Ligustrum, Gibiskus Daraxtlar: Qayrag’och turlari, Gledichiya, Shumtol, Sofora, Jiyda, Turang’il, Saksovul, Aylant, Oq akastiya, Maklyura Ninabargli daraxtlardan: Biota, Virgin archasi Download 10.06 Mb.

Download 10.06 Mb.