|
2. Gidro elektr stansiya (ges)
|
| bet | 1/3 | | Sana | 29.11.2023 | | Hajmi | 25,55 Kb. | | #107492 |
2.Gidro elektr stansiya (GES)
GESda suv energiyasini elektr energiyasiga aylantirib beradi. Uning ish asoslarini o‘rganuvchi fan gidravlika deb nomlanadi, u o‘z ichiga gidrostatika (suyuqliklarni muvozanat holatlari) va gidrodinamikani (suyuqliklarni harakatlarini) oladi, kesilish suv oqimining quvvati - ma’lum tabaqa orqali oqayotgan, suv sarifi Q qurilgan to‘g‘on suv havzasining yuqori oqim balandligi va past oqim balandliklari orqali ifodalanadi.
Yer yuzasining to‘rtdan uch qismi suv bilan qoplangan bo‘lib, faqat to‘rtdan bir qismigina quruqlikdan iboratdir. SHuning uchun ham insoniyat o‘zining taraqqiyoti davomida har doim suvdan unumli foydalanishga intilib kelgan. Insonlarning suv energiyasidan foydalanishi avvalambor uning mexanik energiyasidan foydalanish bilan cheklangan. Masalan, suv tegirmonlari parraklarini suv oqimi kuchi yordamida aylantirilib tegirmon toshlari harakatlantirilib don boshoqlari maydalanilib un holiga keltirilgan va h.k. Nihoyat suv mexanizmlarining tadrijiy davomi bo‘lgan suv turbinalari ixtiro qilinganidan so‘ng, suvning kinetik energiyasini elektr energiyaga o‘zgartiruvchi gidroelektr stansiyalar paydo bo‘ldi va bu stansiyalar dunyoning deyarli barcha tog‘lik va tog‘oldi hududlarida eng arzon elektr energiya manbai sifatida keng qo‘llanilmoqda.
Suvning qanday turdagi potensial energiyasidan foydalanib elektr energiya olishiga qarab, gidroenergetik qurilmalar uch turga bo‘linadi:
– daryolarga to‘g‘onlar qurilib suv sathi ko‘tariladi va hosil qilingan suv omborlarda yig‘ilgan suvning potensial energiyasidan foydalanib, elektr energiya hosil qiluvchi suv elektr stansiyalar (GES);
– okean va dengizlarda sodir bo‘lib turadigan kuchli to‘lqinlar ta’sirida qalqib ko‘tarilib, ko‘rfazlarda yig‘iladigan ko‘p miqdordagi suvlarning, hamda shuningdek bahorgi toshqinlar vaqtida daryo chetlarida yig‘ilib qoladigan suvlarning potensial energiyalarini elektr energiyaga o‘zgartiruvchi toshqin gidroelektr stansiyalar;
– sun’iy suv omborlar va ko‘llarga nasoslar yordamida yig‘ilgan suvlarning potensial energiyasini elektr energiyaga o‘zgartiruvchi gidroakkumulyatorli gidroelektr stansiyalar (AGES).
|
| |
