|
2-Maruza. Avtomobil yo‘llarining arxitekturaviy kompozitsiyasi reja
|
| bet | 2/6 | | Sana | 06.12.2023 | | Hajmi | 1,49 Mb. | | #112629 |
Bog'liq 2 Maruza XX asrning birinchi yarmida avtomobil yo‘llari landshafti loyihasini tuzish fikri paydo bo‘lib muvaffaqiyat bilan rivojlandi va yo‘l loyihasini tuzish dunyo amaliyotida yetakchi o‘ringa chiqdi. O‘tgan asrning 70-yillarida esa yo‘lning landshaft bilan uyg‘unligi, yo‘l chetining manzarali bo‘lishi haydovchilar charchashini kamaytirishi, harakatning qulay va xavfsiz bo‘lishiga imkon berishi aniqlandi. Landshaft loyihasini tuzish qoidalari va usullari rivojlantirilib asosan yo‘lning ko‘rinishiga e’tibor qaratish an’anaga kirdi. Loyiha tuzishga me’morlar jalb qilinib kichik arxitektura qurilmalari, ko‘kalamzorlashtirish va yo‘l yoqasini bezash loyihalari tuzildi. 1938 yildayoq S.Soldatov avtomobil yo‘llari me’moriy tashkil etilishi talablarini ishlab chiqib, shunday degan edi: «Avtomobil yo‘llarining me’moriy tashkil etilishi tuzilganda yo‘l muhandisining oldida ikkita asosiy vazifa turadi: 1) ma’lum bo‘lgan elementlarining hammasi qo‘shilganda yo‘l yaxlit me’moriy inshootni tashkil etishi kerak; 2) yaxlit me’moriy inshoot sifatida yo‘l atrofidagi manzara bilan uyg‘un bo‘lishi kerak.
Ko‘plik nazariyasidagi eng sodda tushunchalarni ishlatib avtomobil yo‘li loyihasi umumiy tizimida obodonlashtirish o‘rni qanday bo‘lishini tasavvur qilish mumkin. Bu tizim quyidagi qismlardan iborat bo‘ladi: yo‘l o‘tgan yerning nazariy ko‘rinishi sifatida qaraladigan manzara: me’morchilik – yo‘lga tugal badiiy ko‘rinish berish uchun foydalaniladigan qurilish san’ati; avtomobil yo‘lini muhandislik inshooti deb qaralishi.
Bundan tashqari tizim tarkibida yo‘l chiroyli va badiiy bezatilgan bo‘lishini ta’minlaydigan texnik estetika tizimini; yo‘lning manzara bilan uyg‘un bo‘lishini ta’minlaydigan manzara loyihasini va yo‘lni bezashda manzara elementlaridan foydalanish imkonini beradigan manzara me’morchiligini ajratib ko‘rsatish mumkin.
Texnik estetika, manzara loyihasi va manzara me’morchiligi avtomobil yo‘llari obodonlashtirilishi manzara me’morchiligi loyihasi tizimini tashkil qiladi.
Yo‘l obodonlashtirilishining manzaraviy me’moriy loyihalash avtomobil yo‘llarida harakatlanishning xavfsiz va qulay bo‘lishiga - ilm va san’at asos bo‘ladi.
|
| |
