9-MA’RUZA.
Vakuumli va elektromexanik
mahkamlash qurilmalari
Reja:
9.1. Vakuumli mahkamlash qurilmalari.
9.2. Elektromexanik mahkamlash qurilmalari.
9.1. Vakuumli mahkamlash qurilmalari.
Texnologik moslamalarni vakuumli yuritmalarida
zagotovkani mahkamlanishi uni sirtiga atmosfera bosimi
ta’sir qilishi natijasida sodir bo‘ladi.
Tizimning germetikligi dumaloq yoki to‘rtburchak rezina
shnuri bilan zichlashtirish orqali ta’minlanadi. Texnologik
moslamani ishlashi 1015, 9024 yoki 7889 markali vakuum
rezinasidan tayyorlangan shnurlarning o‘lchamlariga bog‘liq.
Zagotovka tayanch plita bilan kontaktga kirgandan keyin
shnur unga mo‘ljallangan ariqchani to‘ldirib balandligi bo‘yicha
5-10% deformatsiyalanishi kerak. Ba’zi hollarda zichlovchi
sifatida rezina lentasi ham ishlatiladi.
Zagotovkani plitaga qisuvchi kuch quyidagiga teng:
Q = F (0,1 - p)10
-4
, N
bu yerda: F-zagotovka sirtidagi texnologik moslama
bo‘shlig‘ining aktiv yuzasi, sm
2
. Yuza chegarasi zichlash chizigi
bo‘yicha olinadi; p - texnologik moslama bo‘shlig‘ida hosil
qilinadigan vakuum, odatda p=0.1…0.15 MPa.
Ko‘rsatilgandan chuqur vakuum qo‘llansada qisish
kuchi sezilarli oshmaydi. Vakuum qurilmadagi mahkamlash
kuchlari toza ishlash va pardozlash ishlari uchun yetarli.
Tekislik bo‘ylab siljituvchi kesish kuchlari tayanchlar bilan
qabul qilinadi.
Vakuum qisish qurilmasi ishonchli ishlashi uchun
texnologik moslamaning ishchi tekisligi Ra=0,63…0,32
mkm bo‘yicha ishlanib uning to‘g‘ri chiziklikdan
chetlanishi 300 mm uzunlikda 0.02 mm dan oshmasligi
kerak. Vakuumli qurilmalar yupqa plastina ko‘rinishidagi
zagotovkalarni mahkamlash uchun juda afzal.
9.1-rasm. Vakuumli qisish qurilmasi.
1 – zagotovka; 2 – moslama; 3 – vakuum nasos;
4 – moslama bo‘shlig‘i; 5 – zichlagich
Vakuumli qisish moslamalari magnit bo'lmagan
materiallardan
yasalgan
katta
o'lchamdagi
yupqa
zagotovkalarni mahkamlash uchun frezalashda qo'llaniladi.
Zagotovka 1 (9.1-rasm) 2-moslamaga o'rnatilgan bo'lib,
uning bo'shlig'i 4 vakuum nasosiga 3 ga ulangan. Zichlagich
5 tizimning mahkamligini saqlash uchun xizmat qiladi.
Havo bo'shliq 4 dan nasos yordamida havo chiqariladi va
ishlov beriladigan qismning bosimi atmosfera bosimi bilan
ta'minlanadi.
Vakuum uskunasidan foydalanish quyidagi afzalliklarga
ega:
1)
Zagotovkalarni mahkamlash va yechib olish vaqtini
sezilarli darajada qisqartirish;
2)
Turli xil ishlov berish sikllarini bajarish (frezalash,
jilvirlash, tokarlik ishlov berish, uchqunlash, tekshirish
va o'lchash, qoplama qoplash, parmalash, qirralarning
muayyan sharoitlarda ishlov berish);
3)
Universallik
(har
xil
turdagi
va
o'lchamdagi
zagotovkalarni maxsus qurilmalarsiz va tayyorgarlik
ishlarisiz tuzatish qobiliyati);
4) magnit bo'lmagan materiallarni mahkamlash
imkoniyati, bu magnit mahkamlash bilan solishtirganda
ishlov beriladigan buyumlar doirasini sezilarli darajada
kengaytiradi;
5)
ishlov
berish
jarayonida
ish
qismlarining
tebranishlari yo'qligi;
6) bitta o'rnatishdan besh tomondan ish qismlarini qayta
ishlash qobiliyati, shu jumladan ichigacha ishlov berish
(konturni kesib o'tish, teshiklar yoki darchalar hosil qilish);
7) korpus qismlarini qattiq elementlar (pastki, devorlar,
bo'laklar) bilan aniq qayta ishlash imkoniyati, tiskaga
mahkamlash esa qismning ezilishiga olib keladi.
Vakuumli texnologik moslamalar quyidagi turdagi ish
qismlarini mahkamlash uchun ishlatiladi:
- yupqa devorli tana detallari, (tiska bilan mahkamlash
ezilishga olib keladi);
- zagotovkaning butun kontur bo'ylab ishlov berilishi;
- yupqa qatlamli listlar;
- yumshoq yoki mo'rt materiallarga ishlov berish
(yog'och, plastmassa, shisha va boshqalar)
-
katta-mexanik
qisqichlar
to'plamlari
bilan
mahkamlashning uzoq jarayonini talab qiladigan murakkab
shakldagi o'lchamli detallar;
- bitta o'rnatishda qayta ishlash tavsiya etilmaydigan
zagotovkalar;
- magnit bo'lmagan materiallarni mahkamlash.
9.2-rasm. Vakuum plita qisish qurilmalari
9.3-rasm. Vakuum yostiqchali qisish elementlari
9.4-rasm. Vakuum yostiqchali qisish qurilmalari
| 