|
2-mustaqil ish 26-variant Mavzu: Jarayonni boshqarish bloki
|
| bet | 1/2 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 1,85 Mb. | | #236267 |
Bog'liq Alijon operatsion tizimlar 2m
Bajardi: 412-21(OPS013 ) guruh talabasi
Ko’charov Alijon
Tekshirdi: Niyozmatova Nilufar
Operatsion tizimlar fani
2-MUSTAQIL ISH
26-variant
Mavzu: Jarayonni boshqarish bloki
Reja: 1. Jarayon tushunchasi 2. Jarayon holati 4. Jarayonlarni boshqarishni rejalashtirish 5. Jarayonlar ustida amallar
Jarayon tushunchasi
Jarayon (process) – bu foydalanuvchining bajarilayotgan (ishlayotgan) dasturi. Operatsion tizimlar ishlash vaqtida dasturlar sinfining ko’p sondagisini bajaradi: paketli topshiriqlar; vaqtni bo’lib olish rejimida foydalanuvchi dasturi, tizimli dasturlar va jarayonlar. Bir qancha o’xshash tushunchalar mavjud: foydalanuvchi dasturlarni xarakterlovchi dasturlar: jarayon (process), topshiriqlar (job), masalalar (task). Biroq, bu yerda ularning orasidagi farqni ajratib ko’rsatmaymiz: jarayonlarning o'ziga xos xususiyatlarini va ularni OTda boshqarishni yaxshiroq o’rganish uchun, ushbu atamalarni sinonim sifatida ko'rib chiqishimiz mumkin, chunki ko'plab OT haqidagi adabiyotlarda shunday shaklda ta’riflangan.
Jarayonning muhim jihati – bu ketma-ket bajarilishi shart bo’lgan hisoblash birligi hisoblanadi, ya’ni, har bir jarayon o’zining boshqaruv oqimlari (control flow) ketma-ketligiga ega – jarayon tomonidan bajariladigan buyruqlar ketma-ketligi. Jarayonlarning parallel bajarilishi bilan ko'plab katta vazifalar muvaffaqiyatli hal qilinmoqda, ammo bular haqida biroz keyingi mavzularda muhokama qilinadi.
Operatsion tizim tomonidan yaratilgan va boshqariladigan jarayon quyidagi asosiy ma'lumotlarni o'z ichiga oladi:
Buyruqlar hisoblagichi (program counter - PC) – joriy vaqtda bajarilayotgan jarayon buyrug'ining manzili, odatda maxsus apparat tizim registrida saqlanadi;
Jarayonning bajariladigan kodi (buyruqlar) dastlab ikkilamchi xotira (disk)da saqlanadi va asosiy xotiraga unga murojaat vaqtida to’liq yoki qisman yuklanadi.
Jarayon holatlari
Jarayon bajarilayotgan vaqtida o’zining holatini quyidagi ko’rinishda o’zgartiradi:
Yangi (new): Operatsion tizimda jarayon hosil qilinadi, lekin hali bajarilishi boshlanmagan holati.
Bajarilishi (running): OT boshqaruvi ostida jarayon buyruqlarining protsessorda yoki kompyuter tizimda bajarilishi holati.
Kutish (waiting): Jarayon ba’zi hodisalarning ro’y berishini kutishi, masalan, kiritish-chiqarishning tugallanishi. Kutish holatidagi jarayon protsessorni band qilmaydi.
Bajarilishga tayyor (ready): Jarayon bajarilishi uchun protsessor resurslarini kutib turish holati. Jarayonning bajarilishga tayyorlik holatiga yoki uning yaratilishida, yoki kiritish-chiqarishning tugallanishida (kutish holatidan keyin) tushib qolishi mumkin.
Tugallanish (terminated): Jarayon bajarilishining yakunlanishi holati.
Jarayonning holat diagrammasi 1-rasmda tasvirlangan.
1-rasm. Jarayon holat diagrammasi.
Jarayonlarni boshqarish bloki
Jarayonlarni boshqarish bloki (Process Control Block – PCB) – har bir jarayon bilan bog'liq quyidagi ma'lumotlarni o'z ichiga olgan, jarayonni boshqarish uchun OT tomonidan ishlatiladigan tizimli ma'lumotlar tuzilmasi:
Jarayon holati
Buyruq hisoblagichining joriy qiymati (jarayonning bajarilishi davom etishida qo’llaniladi);
Protsessor registrlari qiymatlari (bu ham jarayonni qayta tiklash uchun qo’llaniladi);
Protsessorning dispetcherlash uchun ma’lumot (jarayon stekiga ko’rsatkich, jarayon raqami);
Xotirani boshqarish uchun ma’lumot (jarayon xotira maydoni chegarasi);
Statistik ma’lumotlar (jarayon bajarilishining umumiy vaqti, bajarilishi uchun talab qilingan vaqt qoldig’i, kiritish-chiqarish vaqtining yig’indisi va boshq.);
Kiritish-chiqarish haqidagi ma’lumotlar (ochiq fayllar ro’yxati).
|
| |
