3 – amaliy ishi mavzu: sql tilida jadvallar yaratish, o’zgartirish va o’chirish

3 – AMALIY ISHI 
Mavzu: SQL tilida jadvallar yaratish, o’zgartirish va o’chirish. 
Ushbu labaratoriyada predmet soha ma`lumotlar bazasini SQL so`rovlari 
orqali yaratamiz. Mavjud ob`yektlarni so`rovlar orqali ma`lumotlar bilan to`ldirish, 
o`zgartirish va keraksiz ma`lumotlarni o`chirishni ko`rib chiqiladi. 
SQL( Structured Query Language) (STRUKTURALASHGAN SO’ROVLAR 
T 
ILI) ma’lumotlarni almashtirish tili bo’lib 
xisoblanadi
, ya’ni u jadvallar bilan 
ishlash mo’ljallangan bo’lib, kiruvchi ma’lumotlar talab etilgan chiquvchi 
ko’rinishga ega xolga aylantirib beradi. 

SQL( 
Structured 
Query 
Language) 
(STRUKTURALASHGAN 
SO’ROVLAR TILI) ma’lumotlarni almashtirish tili bo’lib xisoblanadi, ya’ni 
u jadvallar bilan ishlash mo’ljallangan bo’lib, kiruvchi ma’lumotlar talab 
etilgan chiquvchi ko’rinishga ega xolga aylantirib beradi.
SQL tili ikkita asosiy komponentga ega:
 

DDL tili (DATA DEFINITION LANGUAGE (ma’lumotlar aniqlash tili) bu 
ma’lumotlar ba’zasi strukturasini aniqlash va ma’lumotlarga murojaatni 
boshqarish uchun mo’ljallangan.
DML tili 
(DATA 
MANIPULATION 
LANGUAGE) 
- 
ma’lumotlarni 
manipulyatsiyalash tili. Ma’lumotlarni ajratish va tiklash uchun 
mo’ljallangan.
 

DML tili (DATA MANIPULATION LANGUAGE) - ma’lumotlarni 
manipulyatsiyalash 
tili. 
Ma’lumotlarni ajratish va tiklash uchun 
mo’ljallangan.
DDL tilining asosiy konstruksiyalari
 

CREATE TABLE-yangi 
jadval yaratish
 

DROP TABLE-jadvalni o’chirish

ALTER TABLE-jadvalni o’zgartirish
Jadvallarni yaratish
 

Jadvallar CREATE TABLE komandasi bilan yaratiladi. Bu komanda 
qatorlarsiz bo‘sh jadval yaratadi. CREATE TABLE komandasi jadval 

nomini va jadvalning o‘zini ko‘rsatilgan tartibdagi ustunlar ketma – ketligi 
ko‘rinishida 
aniqlaydi
 
CREATE TABLE komandasi sintaksisi
 

CREATE TABLE

( [()],

[()], ... );

CREATE TABLE [IF 
NOT EXISTS
] table_name(

column_1_definition,

column_2_definition,

...,

table_constraints

) ENGINE=storage_engine;
Argument qiymati kattaligi maʼlumot turiga bog‘liqdir.Agar siz maxsus 
ko‘rsatmasangiz, tizim avtomatik qiymatni o‘rnatadi.
 
 
CHAR(n) -uzunligi o‗zgarmas, n ga teng bo‗lgan simvolli qator (0 < n < 256). 

VARCHAR(n)- uzunligi o‗zgaruvchi, n simvoldan oshmagan simvolli qator 
(n > 0 va har xil MBBT larda turlicha, lekin 4096 dan kam emas). 
ALTER – jadvalga o‘zgartirish kiritish uchun ishlatiladi. Bu buyruq jadvalga 
yangi ustunlar qo'shish, ustunlarni o'chirish, ustunlar kattaligini o'zgartirish, hamda 
cheklanishlarni qo'shish va olib tashlash imkoniyatlariga ega. Bu buyruq ANSI 
standarti qismi emas, shuning uchun har xil tizimlarda har xil imkoniyatlarga ega. 
Misol uchun jadvalga ustun qo‘shish buyrug‘i sintaksisi quyidagicha: ALTER 
TABLE  ADD .