3- tema: Kompyuterdiń texnikalıq támiynatı. Kompyuter sistemaları Joba

3- Tema: Kompyuterdiń texnikalıq támiynatı. Kompyuter sistemaları 
Joba: 
1.Mikrokompyuterler. Orta sistemalar. Meynfreym kompyuter sistemaları 
2.Kompyuter telekommunikaciya quralları. Cifrlı qurılmalar. Mobil baylanıs 
quralları.
Mikrokompyuterler bul texnologiyanıń karamatı, sebebi olar maǵlıwmattı 
avtomatikalıq tárizde qayta islewdi qolay hám ápiwayı tárizde ámelge asıradı. 
2.1.-súwret. Jeke komyuterlerdiń túrleri 
Mikrokompyuterler. Mikrokompyuterler juda kóp hám kóp túrli bolıp 
tabıladı. Olar ortasındaǵı bir neshe gruppalarǵa ajıratıp kórsetiwimiz múmkin.

2.2.-su'wret. Mikrokompyuterler túrleri 
Jumıs stanciyaları (workstation) - esaplaw tarmaqlarında bir paydalanıwshı 
tárepinen isletiwge mólsherlengen, kóbinese málim kórinistegi islerdi orınlawǵa 
arnawlılastırılǵan (grafik, injenerlik, baspa hám taǵı basqa). 

Serverler (server) - esaplaw tarmaqları daǵı kóp paydalanıwshı ushın quwatli 
mikrokompyuterlar, tarmaqtıń barlıq jumıs stansiyalarınan keliwshi sorawlarǵa 
qayta islew ushın ajıratılǵan. 
Tarmaq 
kompyuterleri 
(network 
computer) 
- 
ápiwayılastırılǵan 
mikrokompyuterlar, tarmaqta islewdi hám tarmaq resurslarına ıyelewdi 
támiyinleytuǵın, kóbinese málim túrdegi isleme orınlawǵa arnalǵan (tarmaqqa 
ruxsat etilmegen ıyelewdi qorǵaw, tarmaq resurslarin kóriwdi shólkemlestiriw, 
elektron pochta hám taǵı basqa). 
Jeke kompyuterler. Jeke kompyuterler (SHK) mikrokompyuterler toparına 
tiyisli bolıp, lekin olar ǵalabalıq tarqalǵanlıǵı ushın bólek dıqqatqa ılayıq. SHK 
qollanıw kópshilikke arnalǵanlıǵı jáne unıversallıq talapların orınlaw ushın 
tómendegi sapalarǵa ıye bolıw kerek: 
• bahanıń arzan bolıwı; 
• ortalıqta arnawlı talapsız isleta alıw; 
• arxitekturasiniń maslasıwshılıǵı, basqarıwda, ilimde, tálimde hám basqa túrli 
tarwlarda qollanıwǵa onı maslastırıp beredi; 
• hesh qanday arnawlı tayarlıqsız paydalanıwshınıń operatsion sistemasınıń hám 
basqa programmalıq támiynatlarınıń dos sıpatındalıǵı (isleta alıwlıǵı); 
• islewiniń joqarı isenimliligi (birinshi buziliwina shekem islew waqtı 5000 saattan 
kóp). 
Jeke kompyuterler arasında birinshi náwbette IBM (International Business Machine 
Corporation) firmasınıń kompyuterlerin belgilengenler etip ótiw kerek: 
• IBM PC XT (Personal Computer extended Technology); 
• IBM PC XT (Personal Computer Advanced Technology) 80286 (16 -raziyadlı) 
mikroprotsessorlarida; 
• IBM 
PS/2 8030 -PS/2 8080 (PS Personal 
System, tómendegilerden 
tısqarı barlıǵı PS/2 8080,- 16 - razryadlı, PS/2 8080 32- razryadlı); 
• IBM PC AT 80386 hám 80486 mikroprotsessorlarında (32- razryadlı); 
• IBM PC AT Pentium mikroprotsessorlarında - Pentium 4 (64- razryadlı); 
• IBM PC AT vLIW túrindegi mikroprotsessorlarında: Itanium, Crusoe (64- 
razryadlı); 

 • IBM PC AT Core (64-razryadlı mikroprotsessor shańaraǵında. Amerikada 
tómendegi firmalar tárepinen islep shiǵarılatuǵın kompyuterler de keń tarqalǵan 
hám belgili: Apple (Macintosh), Compaq Computer, Hewlett-Packard, Dell, DEC 
(Digital Equipment Corporation), sonıń menen birge Angliya firmaları : Spectrum, 
Amstrad; Fratsiya: Micral; Italiya : Olivetti; Yaponiya. Tamaqtasıba, Matsushita 
(Panasonic) hám Partner; Házirgi waqıtta eń kóp tarqalǵan jeke kompyuterler IBM 
firmasınıń kompyuterleri bolıp tabıladı, olardıń birinshi modelleri 1981-jılı islep 
shıǵarılǵan hám olarǵa uqsas basqa firmalar da islep shıǵarǵan. Biraq olar onsha kóp 
tarqalmaǵan Apple (Macintosh) firması islep shıǵarǵan kompyuterleri dúnyada 
tarqalǵanlıǵı boyınsha 2-orındı iyeleydi.Shaxsiy kompyuterlarin Qatar 
ko‘rsetkishleri boyınsha turlerge ajratıw mumkin. Awladlar boyınsha jeke 
kompyuterler tomendegi tartipde toparlarga bolinedi: 
• 
1-avlod 

8-bitli processorlar isletigen; 
• 
2-avlod 

16-bitli processorlar isletigen; 
• 
3-avlod 

32-bitli processorlar isletigen, 
• 
4-avlod 

64-bitli processorlar isletigen.