|
PEDAGOGIK MAHORAT 3 (79) 2021
Pdf ko'rish
|
| bet | 173/344 | | Sana | 07.12.2023 | | Hajmi | 3,37 Mb. | | #113345 |
Bog'liq Pedagogik mahorat 3-son 2021 yilPEDAGOGIK MAHORAT 3 (79) 2021
130
yuritishicha, muvaffaqiyatli ijtimoiylashuv moslashuv va individuallashuv oʻrtasida muvozanat
saqlangandagina amalga oshishi mumkin. “XK-SS
x/q
” va “K
x/q
” ijtimoiy guruhlariga mansub sinaluvchilarda
ijtimoiy-psixologik moslashuvchanlikning oʻrta darajasi kuzatilib, mos ravishda bu koʻrsatkich 41,7%,
55,6%ni tashkil etdi. Ularning nazarida bozor munosabatlari sharoitida yangi mehnat yoki ikkilamchi kasbiy
faoliyat(i)ni tanlashga turtki beruvchi omillar ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish davrida iqtisodiy sosializasiyaga
va jamiyatni sanoatlashtirishga boʻlgan xatti-harakatlarni kuchaytirib, xotin-qizlarni bozor iqtisodiyoti
sharoitiga ijtimoiy-psixologik moslashuvining oʻziga xosligini belgilab beradi. “Tq” guruhiga mansub
sinaluvchilarning ijtimoiy-psixologik moslashuvchanlikning quyi darajasini (35,1%) namoyon etishi, oʻz
navbatida, boshqa guruh a’zolariga nisbatan anchagina yosh, ikkilamchi kasbiy faoliyat sohasida ularga
nisbatan kamroq tajribaga ega va mehnatdan tashqari oʻqish faoliyati bilan ham shug‘ullanadilar. Oʻqish
faoliyati esa oʻz navbatida shaxslararo munosabatlar zichligini va ahamiyatliligi (moslashish)ni e’tirof etadi.
Natijalarning umumlashgan tahlili shuni koʻrsatyaptiki, mazkur guruh vakillari jamoada, oʻz hamkasabalari
va yaqinlari nigohida hurmatli va ardoqli boʻlish istagi bilan yashaydilar.
Ikkilamchi kasbiy faoliyatni tanlanilishiga sabab boʻluvchi motivlar va oʻzgaruvchan muhitda shaxs
moslashuviga ta’sir koʻrsatuvchi omillar, xususan, inson tabiiy sharoitni oʻzgartira olmasa-da, ammo
texnikani mukammallashtirish, faoliyatni strategik loyihalashtirish, mehnat jamoasida sog‘lom psixologik
muhitni shakllantirish orqali noqulay sharoitda ham xotin-qizlarning bozor munosabatlariga ijtimoiy-
psixologik moslashuvini oshirish mumkin.
Oʻzgaruvchan olamda ikkilamchi kasbiy faoliyat (yangi mehnat)ga boʻlgan moslashuv – bu
subyektning mehnat jarayonida yangi faoliyat turining oʻziga xos xususiyatlariga moslashishidir, degan
ta’rifga sabab boʻladi va mohiyatiga koʻra:
a) moslashuvning tadbirkorlik faoliyati bilan bog‘liq jihati xotin-qizlardan bajariladigan ishga
qoʻyiladigan talablarni oʻzlashtirishni taqozo qiladi;
b) bu xil moslashuvda obyektiv va subyektiv omillar mavjud boʻlib, kasbiy moslashuvning ob'ektiv
omillari sifatida xotin-qizlarning ma’lumoti, malakasi va tajribasi e’tirof etiladi;
d) subyektiv omillar qatoriga esa xotin-qizlarning tadbirkorlik faoliyati (kasb)ga boʻlgan munosabati,
yangi ish joyidan kutayotgan daromadi va foydasi kiritiladi.
Xulosa. Bozor munosabatlariga moslashish va turli xil holatiy modellar tadbirkorlik faoliyatini tashkil
etishda egiluvchan yondashuvni qoʻllash zarur ekanligini koʻrsatadi. Tadbirkor ayollarning yangi mehnat
yoki ikkilamchi kasbiy faoliyat(i)ga ijtimoiy-psixologik moslashuvini besh xil: quyi, oʻrtachadan past, oʻrta,
oʻrtachadan yuqori, yuqori darajalarga boʻlish mumkin va bu darajalar:
a) oʻzaro munosabatlarga kirishidagi holati;
b) mehnat faoliyati davomida uzoq muddatli tashqi va ichki konfliktlarga bormasligi;
v) sotsiogen ehtiyojlardan qoniqishi;
g) jamiyat (ba’zan referent boʻlmagan guruh) tomonidan taqdim etilishi mumkin boʻlgan rolli
kutilmalarga tayyor boʻlishi;
d) ijodiy qobiliyatlarini mustaqil va oʻziga ishongan holda namoyon qila olishini aniqlashda qoʻl
keladi hamda ijtimoiy-psixologik moslashuv koʻlamini belgilab beradi.
|
| |
