3. laboratoriya chоrraxani dоimiy svetоfоr yordamida bоshqarish dasturini tuzish va sоzlash. Ishdan maqsad

3. LABORATORIYA 
Chоrraxani dоimiy svetоfоr yordamida bоshqarish dasturini tuzish va 
sоzlash. 
Ishdan maqsad: Laboratoriya mashg’ulotda axborot texnologiyalari bilan 
jihozlangan auditoriyada har bir akademik guruhda alohida o’tiladi. Mashg’ulotlar 
faol va interfaol usullar dialogik yondashuv, muammoli ta’lim, aqliy xujum, yangi 
zamonaviy pedagogik texnologiyalar qo’llaniladi. Talabalarga Bitta svetоfоrni 
bоshqarish dasturini tuzish va sоzlash (dоimiy va оgоhlantiruvchi) va Chоrraxani 
dоimiy svetоfоr yordamida bоshqarish dasturini tuzish va sоzlash xaqida umumiy 
tushuncha beriladi va bilim ko’nikma hosil qilish. 
1-keys. 
Ko‘cha chorraxasidagi avtomobillar xarakatini tartibga soluvchi 4 ta 
svetoforni boshqaruvchi mikrokontrollerni dasturlash muammosini hal qiling.
Bunda svetoforlar boshqaruvining eng sodda – seksiyasiz va qo‘shimcha 
ogohlantirshlarsiz tizimini oling. 
Odatdagidek, ushbu masalani ham hal qilishni tahlil qilishdan boshlaymiz.
Svetofor o‘z ishini barcha tomonlardagi sariq signallarning yonib turgan 
holidan boshlaydi. Bir oz vaqt o‘tgandan keyin svetofor chorraxani boshqara 
boshlaydi. Biz tanlab olgan boshqaruv tizimida mikrokontroller faqat 2 ta svetoforni 
boshqaradi, qarama-qarshi tomondagi svetoforlar ularga parallel ulab qo‘yiladi. 
SHuning uchun, umumiylikka zarar etkazmasdan, ikkita svetoforni dasturlash etarli 
bo‘ladi.
Bundan tashqari, barcha (4 ta) svetoforlarning sariq signallari bir vaqtda 
yonib-o‘chishi, bir svetoforning yashil chirog‘i yon tomondagi svetoforning qizil 
signali bilan bir vaqtda yonib-o‘chishini hisobga olsak, ushbu masalani oddiy bitta 

svetoforni boshqarish masalasiga keltirishimiz mumkin. Lekin, biz kelgusida 
svetofor signallari yonish vaqtlari yo‘llarning xarakat intensivligiga qarab bir xil 
bo‘lmasligini hisobga olib, 2 ta svetofor holatini tanlaymiz. Dasturlash vaqtida 
shartli ravishda ularni o‘ng va chap svetoforlar deb ataymiz. 
Boshqaruv jarayonini quyidagi algoritm ko‘rinishda tasvirlashimiz mumkin: 
1. Kerakli ma’lumotlarni olish. 
2. Elektr toki yuboriladigan uchta kanalni tanlash (har bir lampa uchun alohida). 
3. Dastlab ikkala svetoforning ham sariq signallari yonib-o‘chib turadi. 
4. Svetofor boshqarishni boshlaydi (loop funksiya) 
5. CHap svetoforning qizil, o‘ng svetoforning yashil chirog‘i yoqiladi. 
6. Ma’lum vaqt kutib turiladi (real holatda o‘rtacha 27 sekund). 
7. Keyin ikkala chiroq ham o‘chiriladi. 
8. Ikkala svetoforning sariq chiroqlari yoqiladi. 
9. Ma’lum vaqt kutib turiladi (real holatda o‘rtacha 3 sekund). 
10. Ikkala svetoforning sariq chiroqlari o‘chiriladi. 
11. CHap svetoforning yashil, o‘ng svetoforning qizil chirog‘i yoqiladi. 
12. Ikkala chiroq ham o‘chiriladi. 
13. Ikkala svetoforning sariq chiroqlari yoqiladi. 
14. Ma’lum vaqt kutib turiladi. 
15. Ikkala svetoforning sariq chiroqlari o‘chiriladi. 
16. 5-ishga qaytiladi. 
Endi ushbu algoritm dasturi kodini yozamiz. 
// Ikkita svetoforni almashtirib yoqib o‘chiramiz 
int i; 

int ledPin1 = 11; // CHap qizil 
int ledPin2 = 10; // CHap sariq 
int ledPin3 = 9; // CHap yashil 
int ledPin21 = 5; // O‘ng qizil 
int ledPin22 = 6; // O‘ng sariq 
int ledPin23 = 7; // O‘ng yashil 
void setup() 
{ 
// Barcha pinlarni chiquvchi qilib belgilaymiz 
pinMode(ledPin1, OUTPUT); 
pinMode(ledPin2, OUTPUT);