4-Amaliy mashg’ulot
Mavzu: Kompyuterlarni tashkil qilishning raqamli mantiqiy asoslari
Ishdan maqsad: Kompyuterlarni tashkil qilishning raqamli mantiqiy asoslari
.
Аytsang - unutaman, ko`rsatsang - eslab qolaman, o`zim bajarib - anglab
etaman.
Nazariy qism:
Arifmetik mantiqiy moslama (AMM)– son bilan hisoblanadigan va ramzli
axborot ustidan barcha arifmetik va mantiqiy operatsiyalarni
bajarish uchun
mo‘ljallangan;
Olti sathli kompyuter.
Zamonaviy
kompyuter
arxitekturasini
o‘rganishga
bag‘ishlangan
adabiyotlarda
kompyuter arxitekturasini
, bir nechta sathlar
ierarxiyasidan iborat
ko‘rinishda ifodalab o‘rganish amalga oshirilgan.
Ko‘pgina zamonaviy
kompyuterlar ikki va undan ortiq sathlardan iboratdir. Kompyuter arxitekturasining
olti sathdan iborat tuzilishga ega ko‘rinishda ifodalangan chizmasi keltirilgan.
Nolinchi sath – bu kompyuterning apparat taminoti sathi hisoblanadi. Raqamli
mantiqiy sath, ya’ni nolinchi sath ob’ektlari ventillar, ya’ni uzgich-ulagichlar deb
ataladi. Ular yordamida - И, ИЛИ, НЕ (AND, OR, NOT) kabi oddiy mantiqiy
funksiyalar bajariladi.
Asosiy mantiqiy elementlar.
Bir nechta ventillar yordamida 0 va 1 raqamlarini saqlay oladigan 1 bitli
xotira
elementlari, ya’ni triggerlar hosil qilinadi. Masalan SR, JK, T va D kabi
triggerlar. Umuman kompyuter ham - ventillardan tashkil topgandir.
SR-triggeri.
Registr.
Birinchi sath – mikroarxitektura sathi deb ataladi. Ushbu sathga tegishli
bo‘lgan elektron sxemalar mashinaga bog‘liq bo‘lgan
dasturlarni
bajaradi
, ya’ni
kompyuterda ishlatilgan protsessorga mos keladigan dasturlarni bajaradi. Masalan
Intel, Apple, DEC va boshqa xil protsessorlarga mos bo‘lgan dasturlar. Birinchi
sathda 8-ta yoki 32-ta registrlardan iborat lokal xotira va arifmetik mantiqiy qurilma
(Arithmetic Logical Unit - ALU) deb nomlangan sxemalar mavjud.
Arifmetik mantiqiy qurilma(AMQ) – oddiy arifmetik va mantiqiy amallarni
bajaradi. Arifmetik mantiqiy qurilma bilan
birga registrlar birgalikda
ma’lumotlarni
ishlash ketma-ketligini
, ya’ni ma’lumotlar traktini shakllantiradi.
Arifmetik mantiqiy qurilma (AMQ) – oddiy arifmetik va mantiqiy amallarni
bajaradi. Arifmetik mantiqiy qurilma bilan birga registrlar birgalikda ma’lumotlarni
ishlash ketma-ketligini, ya’ni ma’lumotlar traktini shakllantiradi.
