|
4-Ma`ruza. Qoliplarni qo`lda va mashinada tayyorlash. Muallif: Zilola Mamataliyeva Abdulfaiz qizi Reja
|
| bet | 1/6 | | Sana | 06.10.2023 | | Hajmi | 377 Kb. | | #86844 |
Bog'liq Automobile casting parts, methods and materials. Lecture-4 1-mavzu. Kirish quymani tayyorlab olish sxemasi va quymaga qo’yi-hozir.org
Automobile casting parts, methods and materials.
Lecture-4 Manufacturing of forms manually and on machines
Lecturer. Zilola Mamataliyeva Abdulfaiz qizi., MD., Assistant professor.
4-Ma`ruza. Qoliplarni qo`lda va mashinada tayyorlash.
Muallif: Zilola Mamataliyeva Abdulfaiz qizi
Reja:
Qoliplarni qo‘lda qoliplash turlari
Mashinada qoliplash texnologiyasi.
Presslash usulida qoliplash.
Nazorat savollari (Assignment)
Foydalanilgan adabiyotlar
Qoliplarni qo‘lda qoliplash turlari
Qolipni qo‘lda tayyorlashda turli asbob - uskunalar ishlatiladi (1-rasm). Ishlab chiqarish jarayonlarining mexanizatsiyalangan va avtomatlashtirilgan bo‘lishiga qaramasdan qoliplarni qo‘lda tayyorlash donalab va ba’zan kam seriyada ishlab chiqarish sharoitlarida eng maqsadga muvofiq usul hisoblanadi. Hozirga vaqtda shu usulda quyilgan Mahsulotlarning xissasi 20% tashkil etadi, qoliplashning ko‘pgina texnologik usullari mavjud bo‘lib, qoliplarni qismlarga ajraluvchi moslamalarda juft qolip yasovchi qolip-opokalarda tayyorlash eng keng tarqalgan usul hisoblanadi. Qismlariga ajraluvchi moslamani odatda, moslama tekis yuzaga ega bo‘lmagan hollarda qo‘llanadi.
Moslama taxtachasiga andozaning pastki qismini va pastki qolip yasovchi qolipning ishchi yuzasi bilan pastga qaratib o‘rnatiladi. Moslamaga bir oz zichlashtirilgan, sirtni qoplash uchun ishlatiladigan aralashma 40 - 100 mm qalinladi. Keyin qolip yasovchi opokani aralashma bilan to‘ldirib qul bilan, pn evmatik bosimda ishlaydigan bolg‘a bilan zichlantiriladi. Qoliplash aralashAasining ortiqchasini opokaning qirrasi barobarida jazvar bilan kesiladi, nish urib teshiklar qilinib qolipning gaz o‘tkazuvchanligi yaxshilanadi. Opokani unda qoliplashtirilgan moslama ning yarmi bilan birga 1800 ga buriladi va yana moslama taxtachasiga o‘rnatiladi. Moslamaning pastki qismiga uning yuqorigi qismi mahkamlanib tirgakning moslamalari va quyuv sistemalarining boshqa qismlari, xovurak o‘rnatiladi. Qolipning bo‘laklarga ajraladigan qismi yuzasiga ajratuvchi qum sepiladi va pastki opokaga yuqorigi opoka o‘rnatiladi.
|
1- rasm. Qolipni tayyorlab olishda ishlatiladigan asbob - uskunalar:
A, K- zichlaashtirgich; B,V- tekislovchilar; G,D,E – lansentlar;
J - bel-kurak; Z – elak; I - cho‘tkachlar
|
Quymakorlik sistemasining qismlarining va moslamalarning sirtiga aralashma 40-100 mm qalinligda solinadi yengil qisiladi va opokani to‘ldiruvchi aralashma bilan to‘ldiriladi, aralashma shibbalab zichlantirilgandan so‘ng uning ortiqchasi kesib tashlanadi, xavo almashtiruvchi teshiklar qilinadi, tirgak va xovurakning moslamasi chiqarib olinadi. Yuqoridagi yarim qolipni ajratib olib 1800 ga aylantiriladi va maxsus ko‘targich yordamida quymakorlik moslamalarining va quyuv sistemalarining qolgan yarim qismlari chiqariladi, so‘ngra ostdagi yarim qolipga shtirlar yordamida ustki yarim qolip o‘rnatiladi. Opokalarni qistirib mahkamlangandan, yoki yuqlangandan so‘ng qolip quyish uchun tayyor hisoblanadi.
Ba’zan soxta qolipni tayyorlash paytida bo‘laklarga ajratiladigan qismlarning bitta yuzasi moslamani ustki, qismini qolipdan chiqarib olishga imkon bermaydi.
Bu hollarda uch yoki undan ortiq opokolar qo‘llanadi, ya’ni qolip ikki yoki undan ortiq ajratiladigan qismlarga ega bo‘ladi. Bir qator qo‘llarda qo‘shimcha ajratiladigan qism o‘rniga yechib olinadigan qismlar qilinadi va tashqi o‘zaklar o‘rnatiladi.
Murakkab bo‘lmagan quymalar uchun qoliplar qismlarga ajratilmaydigan moslama bo‘yicha tayyorlanish mumkin, bu esa uni qolipdan moslamani buzmasdan chiqarib olishga imkon beradi. Qismlarga ajratilmaydigan murakkab shaklga ega bo‘lgan moslamalarni maxsus usullar ko‘ndalang kesish - (podrezka) soxta opoka va boshqalardan foydalanilganda qam qo‘llash mumkin.
Bunday qollarda aynan qolip tayyorlashda bajariladigan vazifalarning ketma- ketligi yuqorida bayon qilingan tartibda amalga oshiriladi.
2-rasmda “vtulka” nomli quymani ko‘lda ikkita opokada tayyorlab olish texnologiyasi ko‘rsatilgan.
|
| |
