funksiyalar. Matematik, statistik, moliyaviy funksiyalar bilan ishlash. Excel dasturidan foydalanuvchilar allaqachonlar bu dasturni foydalanish
jarayonida turli xildagi masalalarni turli yechish uchun turli doiralarda
qo’llamoqdalar.
Excel – bu butun dunyoning har bir ofislarida qo’llaniladigan eng ommabop
dasturdir. Uning imkoniyatlari turli xil ish faoliyatlarida tezkor samarali
yechimlarni topishda ishlatilmoqda. Bu dastur masalalarni xar xil turlari bo’yicha
yechish imkoniyatiga ega: moliyaviy, iqtisodiy, matematik, mantiqiy,
optimallashtirilgan va boshqalar.
Excel dasaturida optimallashtirilgan masalalar yechish Optimallashtirilgan modellari texnik va iqtisodiy sohalarda qo’llaniladi. Uning
maqsadi aniq shartlar optimallashtirilgan (reyslar soni, eng yaxshi menyular,
olingan tushimni aniqlash uchun savdo miqdori va hakazolar) balanslashtirilgan
yechimni olishdan iborat.
Excel dasturida optimallashtirish masalalarini yechish uchun quyidagi
buyruqlardan foydalaniladi:
«Podbor parametra» parametrlarni yig’ish («Dannыye» - «Rabota s dannыmi» -
«Analiz «chto-yesli»» - «Podbor parametra») – kerakli natijani ta’minlash uchun
belgi sifatida joylashtirilgan.
92-rasm. «Podbor parametra» bo’limi. «Poisk resheniya» yechimni izlash (nadstroyka Microsoft Excel; «Dannыye»
«Analiz») – chegaraviy shartlarni va o’zgaruvchilarni optimal o’lchamini aniqlaydi.
Buning uchun sozlovlardan «Poisk resheniya» ssыlkasiga o’ting.
Dispetcher ssenariyev ssenariyalar dispetcheri («Dannыye» - «Rabota s dannыmi» -
«Analiz «chto-yesli»» - «Dispetcher ssenariyev») – ssenariyalar to’plamini
baholaydi va boshlang’ich belgilarni bir qancha varinatlarini tahlil qiladi.
. Ssenariyalar to’plamini
Oddiy masalalarni yechish uchun «Podbor parametra» buyrug’i qo’llaniladi. Eng
qiyini – «Dispetcher ssenariyev» hisoblanadi. «Poisk resheniya» sozlovchisi
yordamida optimallashtirilagan masala yechimini ko’rib chiqamiz.
Shart. Firma bir necha turda yogurt mahsuloti ishlab chiqaradi. Shartli ravishda –
«1», «2» i «3». 100 bankacha yogurt «1» ishlab chiqarish uchun firma 200 so’m
oladi. «2» - 250 so’m. «3» - 300 so’m. Sotishni yaxshi yo’lga qo’yilgan, lekin
mahsulot ishlab chiqarish uchun xom ashyo chegaralangan. Sotuvdan maksimal
foyda olish uchun qanday yogurt va qanday hajmda tayyorlash kerakligini topish
kerak.
Aniq ma’lumotlar (shu jumladan, xom ashyo xarajati me’yorlari) quyidagi
jadvalda keltirilgan:
Muvjud resurslar. Ushbu ma’lumotlar asosida ishchi jadval tuzamiz:
95-rasm. Masala yechish uchun tuzilgan ishchi jadval. 1.
Buyumlar soni hozircha ma’lum emas. Bular o’zgaruvchilar.
2.
Ustunda «Pribыl» “Foyda” formulasi kiritilgan: =200*B11, =250*V12,
=300*V13.
3.
Xom ashyo xarajati chegaralangan (bu chegaralar). Yacheykaga formula
kiritilgan: =16*B11+13*B12+10*B13
(«moloko» “sut”);
=3*B11+3*B12+3*B13 («zakvaska»
“achitqi”); =0*B11+5*B12+3*B13
(«amortizator») i =0*B11+8*B12+6*B13 («saxar» “shakar”). Aniqrog’i xarajat
me’yoriga sonini ko’paytirdik.
4.
Maqsad – maksimal foyda olish imkoniyatlarini topish. Bu yacheyka S14.
«Poisk resheniya» buyrug’ini aktivlashtiramiz va parametrlarni kiritamiz.
96-rasm. «Poisk resheniya» buyrug’ini aktivlashtirish. «Vыpolnit» tugmasini bosganimizdan keyin dastur o’zining yechimini beradi.
97-rasm. Optimallashtirish masalasining yechimi. Optimal variant – «3» va «1» yogurtlarni ishlab chiqarish kerak. «2» yogurt
ishlab chiqarish o’zini oqlamaydi.
