|
-Mavzu:Internet xavfsizligi va shifrlash (SSL/TLS)
|
| bet | 27/46 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 361,8 Kb. | | #235531 |
Bog'liq 46-90 mustaqil ishi71-Mavzu:Internet xavfsizligi va shifrlash (SSL/TLS)
Internet xavfsizligi, foydalanuvchilarning onlayn faoliyatlarini, ma'lumot almashuvi va yuborishlarini himoya qilish, tarmoq tizimlarini hujumlar va tanqidlardan himoya qilishni ma'nosizlantiradi. Xavfsizlik muhim bo'lib, foydalanuvchilarning shaxsiy va hisob-kitoblarni himoya qilish uchun juda muhimdir. SSL (Secure Sockets Layer) va uning o'zgarib qolib chiqqan versiyasi TLS (Transport Layer Security) bu maqsad uchun ishlatiladigan protokollardan ikkisi.
SSL/TLS:
Xavfsiz aloqa o'rnatish: SSL va TLS, ma'lumotlarni internet tarmoqida himoyalash uchun ishlatiladigan protokollar hisoblanadi. Ular, ma'lumot almashuvini shifrlash, to'plamning xavfsizligini ta'minlash, va ma'lumot almashuvini to'xtatish uchun ishlatiladi.
Shifrlash: SSL/TLS, ma'lumotlar almashuvi o'tganida shifrlab olinadi. Bu, hujumchilarni ma'lumotlarni o'qishni vaqtida man etadi. Shifrlangan ma'lumotlar hujumchilarning tarmoqda o'qishini to'xtatadi.
SSL sertifikatlari: SSL/TLS aloqasi o'rnatilgan server va foydalanuvchilar o'rtasida amanatni ta'minlash uchun xavfsizlik sertifikatlari bilan hamkorlik qiladi. Bu sertifikatlar serverning to'g'ri tizimga ega ekanligini va ma'lumot almashuvining shifrlangan bo'lib, shifrlangan aloqada turib, foydalanuvchilarning ma'lumotlarini hujumdan himoya qiladi.
Xavfsizlik Taqvimi (HTTPS):
Protokol o'zgarishlari: SSL protokoli o'zgarib TLS ga aylanib borib, undan so'ng, shifrlash va xavfsizlik tushunchasi uchun ishlatilgan nom HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure) ga o'tkazildi. HTTPS, veb-saytlar orqali ma'lumot almashuvini shifrlash uchun ishlatiladi.
Veb-saytlar uchun mustaqil xavfsizlik: HTTPS, veb-saytlar uchun ma'lumot almashuvini shifrlash imkonini beradi. Foydalanuvchilar veb-saytlarni HTTPS protokoli orqali tanib, ma'lumot almashuvini shifrlangan shaklda amalga oshirishini ko'rsatadi.
Brauzerlar uchun xavfsizlik ko'nikmalari: Bir nechta brauzerlar, HTTPS veb-saytlarini tanib, ularga foydalanuvchilarning tashqi tarmoqdagi ma'lumotlarni ko'rish uchun xavfsiz bo'lishi mumkinligini bildirish uchun xavfsizlik ko'nikmalari yaratmoqda.
Xavfsizlik, internetda ma'lumot almashuvini himoya qilishda katta ahamiyatga ega bo'lgan amaldir. SSL/TLS protokollarini ishlatish va HTTPS protokoli orqali ma'lumot almashuvi o'zlashtirilgan tarmoq tizimlarida xavfsizligi ta'minlashga yordam bermoqda.
Man-in-the-Middle (MITM) Hujumlar va SSL/TLS:
SSL/TLS, Man-in-the-Middle (MITM) hujumlarini qo'zg'atlaydi. Bu turi hujumlar aloqa tarmoqlarida ma'lumot almashuvi o'tkazilayotganda ma'lumotni o'qish uchun orqaga turgan shaxslar tomonidan amalga oshiriladi. SSL/TLS shifrlash protokollari, ma'lumot almashuvi jarayonida ham tanqid va faol hujumlar bilan uchrashishga qarshi qo'zg'atiladi.
Perfect Forward Secrecy (PFS):
PFS, SSL/TLS protokollarida ma'lumot almashuvi shifrlashining maxfiylikni ta'minlash uchun muhim xususiyatdir. Agar hujumchilar kundalik shifrlash klyuchlarini olishsa, ularga oldingi ma'lumot almashuvi yoki keyinchalik ma'lumot almashuvi ham olishlari mumkin emas. Bu, har bir aloqa jarayonida yangi, aloqada o'tkazilayotganda avtomatik ravishda generatsiya qiluvchi maxfiy kalitlarini o'rnatish yordamida amalga oshiriladi.
HSTS (HTTP Strict Transport Security):
HSTS, veb-saytlar uchun yana bir xavfsizlik usuli hisoblanadi. Bu protokol, veb-saytlarga brauzerlarga xavfsiz HTTP (HTTPS) orqali bog'lanishni farz qiladi va foydalanuvchilarni man-in-the-middle (MITM) hujumlaridan himoya qiladi. HSTS, saytni avtomatik ravishda HTTPS orqali ishlatish uchun brauzerga buyruq beryapti.
Xavfsizlik Sertifikatlari va Tarqatiluvchi Ishonch (Certificate Authorities):
Xavfsizlik sertifikatlari, SSL/TLS aloqasi uchun muhim bo'lgan komponentlardan biridir. Ular, veb-saytlarning xavfsizligini tasdiqlash uchun ishlatiladi. Tarqatiluvchi ishonch (Certificate Authorities) kompaniyalari, sertifikatlarni internet bo'yicha ishlab chiqish uchun litsenziyaga ega bo'lib, ularni veb-saytlar tomonidan o'rnatish mumkin.
Internet xavfsizligi, zamonaviy internetdagi barcha ishlab chiqarishlar va foydalanuvchilar uchun katta ahamiyatga ega bo'lgan ma'lumotlarni himoya qilishda katta rol oynaydi. Xavfsizlikning o'rni juda muhimdir, chunki ma'lumot almashuvi va foydalanuvchilar o'rtasidagi xavfsiz aloqalar juda katta qiyinliklarni o'z ichiga oladi.
|
| |
