|
-Mavzu: IP manbalari va domenlar
|
| bet | 24/46 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 361,8 Kb. | | #235531 |
Bog'liq 46-90 mustaqil ishi68-Mavzu: IP manbalari va domenlar
IP manbalari (Internet Protocol addresses) va domenlar, internet tarmoqda unikal identifikatorlar sifatida xizmat qiladigan elementlar hisoblanadi. Ularning har biri, internetda ma'lumot almashuvini va ulanishni osonlashtirish uchun qo'llaniladi.
IP Manbalari:
IPv4 va IPv6: Internet Protocol version 4 (IPv4) va Internet Protocol version 6 (IPv6) - bu, internetda qurilmalarni bir-biriga bog‘lab, ma'lumot almashuvi va aloqalarni ta'minlash uchun ishlatiladigan protokollar bilan bog'liq bo'lgan manbalardir. IPv4 da o'n besh birtirfa ikki (32) bitlik sonlar ketma-ketligi (masalan, 192.168.1.1) ishlatiladi, IPv6 esa 16 bo'lib o'n besh (128) bitlik sonlar ketma-ketligini (masalan, 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334) ishlatadi.
Dinamik va Statik IP Manbalari: Dinamik IP manbalari tarmoq administratori tomonidan avtomatlashtirilgan tartibda beriladi va qurilmalar internetga ulanganda algoritmlar orqali o'zgartirilishi mumkin. Statik IP manbalari esa qurilma tizimi tomonidan tayinlanadi va qurilma tizimi ulanish vaqtida o'zgartirilmaydi.
Private va Public IP Manbalari: Private IP manbalari, lokal tarmoqda ishlatiladigan manbalardir va dunyodagi boshqa tarmoqlar bilan o‘zaro aloqalarga ruxsat etilmaydi. Public IP manbalari esa internetga ulanish uchun ishlatiladi va global tarmoqda unikal bo'lgan manbalardir.
Domenlar:
Domenlar va Subdomenlar: Domen, internetdagi ma'lumotlarni yuritish uchun ishlatiladigan yuridik nomlar ketma-ketligidir (masalan, example.com). Subdomen, asosiy domenning qisqartmasi hisoblanadi va unga qo‘shimcha ish olib, boshqa joylashgan ma'lumotlarga yo‘nalish beradi (masalan, blog.example.com).
Top-Level Domain (TLD): Domen nomining so'ng kelgan qismini "top-level domain" (TLD) deb ataymiz. Masalan, .com, .org, .net - bu, bir nechta umumiy TLDlar misol qilinadi. Har bir mamlakat, hudud yoki sohasi uchun alohida TLDlar mavjud bo‘lishi mumkin (masalan, .uz uchun O‘zbekiston, .uk uchun Birlashgan Qirollik).\
Domain Name System (DNS): DNS, internetdagi domenlarni IP manbalari bilan bog‘lab berishda ishlaydigan tizimdir. Foydalanuvchilar manzil yozib, DNS tizimi avtomatik ravishda avvaloq o‘zaro bog‘lanadi va so‘ngra avtomatik ravishda boshqa qurilmalar orqali so‘rov bajariladi va kerakli manzil IP manbasiga aylantiriladi.
Whois: Whois, domenlarning ma'lumotlari bilan bog‘liq ma’lumotlarni taqdim etadigan tizimdir. Bu, domen egasi, tashkiloti yoki boshqa qo‘shimcha ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi.
IP manbalari va domenlar, internet tarmoqida ma'lumot almashuvi va aloqalar bilan ishlaydigan tarmoq protokollarining asosiy qismidir. Bu unikal identifikatorlar, internetda ma’lumot almashuvini boshqarish uchun katta ahamiyatga ega.
Birinchi haroratda, IP manbalari va domenlar internetning ishlashida katta ahamiyatga ega bo'lgan protokollar va identifikatorlar bo'lib kelganlarini eslatib o'tiraylik:
IP Manbalari:
IPv4 va IPv6 Protokollarining Farqli Aniqlovchi Xususiyatlar: IPv4 32-bit manbalar (masalan, 192.168.1.1) ishlatadi, lekin ulardan juda ko'p foydalanganligi sababli IPv6 (masalan, 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334) protokoli kiritildi. Bu, IP manbalarining cheklanuvchanligini oshirish va internet tizimlarini kengaytirishni ta'minlash uchun qo'llaniladi.
NAT (Network Address Translation): NAT, local tarmoqlarda ishlatiladigan private IP manbalarni internetga aylanib kelish uchun ishlatilgan texnologiyadir. Bu, bir qator manbani (masalan, router) unikal public IP manbasi bilan almashtiradi va ma'lumotlarni ulanish orqali o'g'irlaydi.
IP Adress Chiqimlari (Allocation): IP manbalari, IANA (Internet Assigned Numbers Authority) va undan kelib chiqadigan, tarmoq operatorlari, xizmat ko‘rsatuvchilari, va boshqa tashkilotlar tomonidan boshqariladi. Bu, IP manbalarning masofaviy doirada taqsimlanishi va barcha manbalar uchun unikal bo'lishini ta'minlaydi.
Domenlar:
Domen Tashkilotlari va Yuridik Xususiyatlar: Domen nomlarini boshqaruvchi tashkilotlar, ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) tomonidan boshqariladi. TLD boshqa tashkilotlar, esa bir qancha domen registratsiya olish uchun ruxsatlarga ega bo'lishi mumkin.
Domenni Egallash va Kirish: Domen egasi, o'ziga xos domenini egallaydi va uni foydalanuvchilar uchun kirishni ta'minlaydi. Domen nomining egasiga, tarmoq provayderi (ISP) orqali yoki boshqa domen tashkiloti orqali ruxsat olingan domen ma'lumotlarini boshqarish huquqi beriladi.
Domenning Xizmat Ko'rsatuvchi (Hosting Provider): Domen nomi va IP manbasi o'rtasida aloqa bo'lishi uchun, domenning xizmat ko'rsatuvchisi (hosting provider) xizmat ko'rsatadi. Bu tashkilot, foydalanuvchilar uchun veb-sayt, elektron pochta va boshqa internet xizmatlarini saqlab turadi.
DNS (Domain Name System): DNS, domen nomlarini IP manbalari bilan bog'lab berishda ishlaydigan tizimdir. DNS, foydalanuvchilar ma'lumotlarini IP manbalari orqali topish, saqlash va tarqatishda ishlaydi.
IP manbalari va domenlar, internet tuzilishining katta qismidir va ma'lumot almashuvi, aloqa va internet xizmatlarini osonlashtirish uchun katta ahamiyatga ega. Bu protokollar va identifikatorlar, internetning global va samarali ishlashini ta'minlash uchun zarurdir.
|
| |
