|
5. 1-§. Ishlab chiqilgan ko‘chat yetishtirishda biogumusdan tuvakchalar tayyorlaydigan qurilmasining tajriba nusxasi
|
| bet | 2/3 | | Sana | 02.08.2024 | | Hajmi | 3,77 Mb. | | #269064 |
a)
b)
5.1-rasm. Qurilmaning ishchi holatdagi yon (a) va old (b) tomondan ko‘rinishi
5.2-rasm. Qurulma tomondan tayyorlagan tuvakchalari
5.1-jadval
Ko‘chat yetishtirishda biogumusdan tuvakchalar tayyorlaydigan qurilmaning asosiy parametrlari
t/r
|
Koʻrsatkichlarning nomlanishi
|
Belgilanishi
|
Qiymati
|
1.
|
Qurilmaning zichlovchi porshen
diametri, sm
|
Dp
|
8
|
2.
|
Yoysimon qoliplarning pnevmosilindr – lari bosimi, kPa
|
Py
|
400-500
|
3.
|
Zichlovchi porshenning pnevmosilindr - larini bosimi, kPa
|
Pp
|
35
|
5.
|
Biogumusni yuklash idishini siqish silindriga o‘rnatilish burchagi, º
|
α
|
42
|
5.
|
Biogumusni siqish silindriga tushish tirqishini yuzi sm2
|
S
|
56
|
6.
|
Yoysimon qoliblarni ichki deametri, sm
|
Qd
|
10
|
7.
|
Siqish silindri uzunligi, sm
|
lu
|
56
|
5.1-jadval davomi
8.
|
Yoysimon qoliplarning harakatlantiruvchi pinemotsilindrlarni o‘rnatilish oraliq masofasi, sm
|
Lo
|
36
|
9.
|
Zichlovchi porshenni harakatini taminlovchi pnevmosilindrlari soni, dona
|
Np
|
2
|
10.
|
Yoysimon qoliplarning harakatini taminlovchi pnevmosilindrlari soni, dona
|
Nq
|
4
|
Qurilmaning bayon etilgan texnologik jarayoni orqali tayyorlangan biogumus tuvakchalarni qishloq xo’jaligida ko’chat yetishtirish hamda tuproq tarkibidagi gumus miqdorini va hosildorlikni oshirish uchun qo’laniladi.
5.2-jadval
Ko‘chat yetishtirishda biogumusdan tuvakchalar tayyorlaydigan qurilmaning texnik tavsifi
T/r
|
Koʻrsatkichlarning
nomlanishi
|
Koʻrsatkich-ning oʻlchov birligi
|
Koʻrsatkichning qiymati
|
1.
|
Ishchi holati
|
-
|
statsional
|
2.
|
Ishchi holatida kompressor bosimi
|
kpa
|
400-500
|
3.
|
Ish unumdorligi
|
dona/soat
|
420-450
|
5.
|
Bir dona tuvakcha tayyorlash vaqti
|
sekund
|
8
|
5.
|
Zichlovchi porshen ishchi yo‘li,
|
sm
|
32
|
6
|
yoysimon qoliblar pnevmosilindrlarning ishchi yo‘li, mm
|
sm
|
8
|
7.
|
Xizmat ko‘rsatuvchilar soni,
|
kishi
|
2
|
5.2-jadval davomi
8.
|
Plugning gabarit oʻlchamlari:
— balandligi
— uzunligi
— kengligi
|
sm
|
85
150
35
|
9.
|
Talab qilinadigan quvvat, ko‘pi bilan
|
kVt
|
1,5
|
10.
|
Massasi
|
kg
|
165
|
5.2-§. Ko‘chat yetishtirishda biogumusdan tuvakchalar tayyorlaydigan qurilmaning laboratoriya sinovlari natijalari
Ko‘chat yetishtirishda biogumusdan tuvakchalar tayyorlaydigan qurilmaning laboratoriya sinovlari Buxoro viloyati Vobkent tumanidagi “Muxammad Yaxshi Murod saxovati” fermer xo’jaligi, Buxoro viloyati Buxoro tumanidagi “GULOBOD” fermer xo’jaligi, Buxoro viloyati Jondor tumanidagi “MEGA EXPRESS DELIVERY” mas’uliyati cheklangan jamiyati va Buxoro viloyati Peshku tumanidagi “Fattoyev” fermer xo’jaliglarida o‘tkazildi.
Sinovlarni o’tkazishda “ГОСТ 24055-88 – Методы эксплуатационно-технологической оценки, ГОСТ 53053-2008- Машины для защиты растений” va O’z DSt 3193:2017 “Qishloq xo‘jaligi texnikasini sinash. Mashinalarni energetik baholash usuli”lari boʻyicha aniqlandi.
Ko‘chat yetishtirishda biogumusdan tuvakchalar tayyorlaydigan qurilmaning laboratoriya sinovlaridan olingan maʼlumotlariga ishlov berishda matematik statistika usulidan foydalanildi [109; 126-132-b.].
Laboratoriya sinovlarida qurilmaning ish unumdorligi, pnevmosilindrlarning bosimi, mashina iste’mol qiladigan elektr energiyasi hamda tayyorlangan biogumus tuvakchalarining sifat ko‘rsatkichlari (tuvakchaning tayyorlanishi, tuvakchaning tushishdagi shikastlanishi) o’rganildi (2-3-4-5-ilova). Sinovlarda olingan maʼlumotlar 5.3-jadvalda keltirilgan.
5.3-jadval
Ko‘chat yetishtirishda biogumusdan tuvakchalar tayyorlaydigan qurilmaning laboratoriya sinovlari natijalari
T/r
|
Koʻrsatkichlar nomi
|
Dastlabki
talab va texnik topshiriqlar boʻyicha
|
Tajribaviy laboratoriya
qurilma
boʻyicha
|
1.
|
Ish unumi, dona:
-bir soatda
-bir daqiqada
|
400-500
7-9
|
355
7
|
2
|
Bir dona tuvakcha tayyorlash vaqti, s
|
8
|
8
|
3
|
Yoysimon qoliblarning ishchi yo‘li, sm
|
8-10
|
8
|
4
|
Yoysimon qoliblarning ishchi diametri, sm
|
8-10
|
10
|
5
|
Xizmat ko‘rsatuvchilar soni, kishi
|
2-3
|
2
|
6
|
Aralashmaning maqbul namligi ko‘pi bilan, %
|
19-22
|
19-21
|
7
|
Biogumus tuvakchalarni shikastlanish darajasi, %
|
6-8
|
6
|
8
|
Biogumus tuvakchalarni shaklining buzilishi, %
|
±4
|
4
|
9
|
Biogumus tuvakchalarni devorining qalinligi, mm
|
8-10
|
10
|
10
|
Pnevmosilindrlarning bosimi, kpa
|
400-500
|
420
|
11
|
Talab qilinadigan quvvat, kVt
|
1,5-1,8
|
1,5
|
Jadvaldan koʻrinib turibdiki Ko‘chat yetishtirishda biogumusdan tuvakchalar tayyorlaydigan qurilmaning ish ko’rsatkichlari unga qo’yilgan talablarga to’liq mos keldi. Sinovlarda ishlab chiqilgan ko‘chat yetishtirishda biogumusdan tuvakchalar tayyorlaydigan qurilma belgilangan texnologik jarayonni ishonchli bajardi va uning jiddiy kamchiliklari kuzatilmadi. Ishlab chiqilgan qurulma ko’chat yetishtirishda tuvakchalar tayyorlashni to’la mexanizatsiyalashtirish darajasini oshirish imkonini berdi.
5.3-§. Ko‘chat yetishtirish uchun biogumusdan tuvakchalar tayyorlaydigan qurilmadan foydalanishning iqtisodiy ko‘rsatkichlari
Ishlab chiqilgan qurilmaning iqtisodiy ko‘rsatkichlari RD Uz 63.03-98 “Испытания сельскохозяйственной техники. Методы расчета экономической эффективности испытываемой сельскохозяйственной техники” [9, 4-49-b.] va boshqa [61; 128-134-b., 62; 71-77-b., 63; 15-b., 64; 29-b, 65; 295-b.] me’yoriy hujjatlar asosida hisoblandi (5.1-jadval). Bunda ishlab chiqilgan qurulma mavjud ko‘chat yetishtirish uchun organik chiqindilardan tuvakchalar tayyorlash qurulmasi (FAP 02281) bilan taqqoslandi ( 5.4-rasm ).
5.1-rasm. Ko‘chat yetishtirish uchun organik chiqindilardan tuvakchalar tayyorlash qurulmasi
5.1-jadvalda iqtisodiy ko‘rsatkichlarni aniqlash uchun boshlang‘ich ma’lumotlar hamda iqtisodiy ko‘rsatkichlarning natijalari keltirilgan.
5.4-jadval
Dastlabki ma’lumotlar va texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlar hisobi
№
|
Ko‘rsatkichlar
|
Belgilanishi
|
Ko‘rsatkichlar qiymati
|
Mavjud qurilma
|
Taklif etilayotgan qurilma
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
A. Boshlang‘ich ma’lumotlar
|
1.
|
Mashina nomi:
|
|
Ko‘chat yetishtirish uchun organik chiqindilardan tuvakchalar tayyorlash qurulmasi
|
Ko‘chat yetishtirish uchun biogumusdan tuvakchalar tayyorlash qurulmasi
|
2.
|
Tuvakchaga yillik talab,
dona
|
A
|
800 000
|
800 000
|
3.
|
Mashina massasi, kg
|
M
|
30
|
165
|
5.
|
Chakana narx, so‘m
|
Sm
|
410 000
|
8 000 000
|
5.
|
Bir soatdagi haqiqiy ish unumdorligi dona/soat
|
TD
|
120
|
450
|
6.
|
Vaqtdan foydalanish koeffitsienti:
|
|
|
|
smena
|
Ksm
|
0,82
|
0,84
|
ekspluatatsion
|
Kek
|
0,76
|
0,76
|
7.
|
Bir dona tuvakcha ishlab chiqarish uchun ketadigan biogumus, kg
|
BD
|
0,45
|
0,45
|
5.4-jadval davomi
8.
|
Bir dona mashinaga xizmat ko‘rsatuvchi xodimlar soni, kishi
|
L
|
2
|
2
|
9.
|
Xizmat ko‘rsatuvchi xodimlar 1 smenada tarif stavkasi, so‘m/kishi
|
CL
|
80 000
|
80 000
|
10.
|
Bir smenadagi ish vaqt, kishi/soat
|
Tc
|
8,2
|
8,2
|
11.
|
Bir oydagi ish kunlari
|
Ko
|
24
|
24
|
12.
|
Bir yildagi oylar soni
|
KC
|
12
|
12
|
13.
|
Chakana narxni balans narxga o‘tkazish koeffitsienti
|
K
|
1,10
|
1,10
|
15.
|
Bir mashinani saqlash uchun standart narx, oy/so‘m
|
CC
|
100000
|
100000
|
15.
|
Mashina istemol qiladigan elektr energiyasi kVt/soat
|
Se
|
-
|
1,5
|
16.
|
Elektr narxi, so‘m/kVt
|
Se
|
-
|
295
|
17.
|
Texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash uchun ajratma koeffitsienti:
|
|
|
|
mashina uchun
|
Tm
|
0,3000
|
0,3000
|
|
|
| |
