6-mavzu. Immitatsion modellashtirish.
Reja:
1.
Immitatsion modellar va ularning turlari. Parametrga
asoslangan
modellarni tizimda qo’llash.
2.
Proteus, Simulink, PCAD, T-Flex amaliy dasturlarida immitatsion
modellarni yaratish.
Tayanch so’z va iboralar: Immitatsiya, model, sistema, matematik model,
Tasodifiy sonlar,
Immitatsion modellar va ularning turlari. Parametrga asoslangan
modellarni tizimda qo’llash.
Imitatsion model - bu tashqi va ichki ta’sirlar
ostidagi tizmlarni yozish
majmuasi va tashqi ta’sirlar, tizmning ishlash algoritmlari yoki tizmni xolatlarini
o’zgarish qoidasidan iborat. Bu algoritm va qoidalar mavjud bo’lgan anatomik va
sonli yechimlarni aniqlashni imkonini bermaydi, ammo
tizmni ishlash jarayonini
imitatsiya
qilish
(ko’chirish)
va
qiziktirayotgan
xarakteristikalarni
(ko’rsatkichlarni) o’lchash yoki aniqlash imkonini beradi.
Imitatsion modellar anatomik va sonli modellardan farqliroq keng sinfdagi
ob’ekt va jarayonlar uchun yaratilishi mumkin. Imitatsion modellardan foydalanish
uchun odatda imitatsion modellarni tasvirlash (yozish) vositalari universal yoki
maxsus algoritmik tillar xizmat qiladi. Imitatsion modellar ko’proq
darajada
xisoblash tizmlarini pog’onada tadqiq etishga mo’ljallangan.
Imitatsion modellashtirish- bu suniy eksperiment bo’lib, u real qurilma
ustida tabiiy sinov o’tkazish o’rniga matematik modellar ustida tajriba
o’tkazishdir.
Imitatsion modellashtirish ikki qismdan iborat:
1-real sistemalar uchun matematik
model qurish
2-real sistemalar faoliyatini baxolash va o’rganish uchun bu model ustida
tajriba o’tkazish.
Amalliy jixatdan imitatsion modellashtirish EXM larda amalga
oshiriladi . Bunda EXM ga matematik model va boshlangich
shartlar kiritiladi,
ular asosida EXM tekshirilayotgan protsessni turli xarakteristikalarini xisoblab
topadi.
Imitatsion modellashtirish quyidagi bosqichda olib boriladi:
1. O’rganilaetgan jaraenni akslantiruvchi sonlar va ularing yuz berish
extimolliklari asosida taksimot funktsiyasi grafigi tuziladi.
jaraenning tasodifiy
o’zgaruvchisi kiymatini abtsissalar o’ki bo’yicha, ularga mos extimolliklarini esa
ordinatalar uki bo’yicha kuyiladi; bu eksperimental nuqtalar bo’yicha sillik
chizik yoki sinik chizik utkaziladi.( aniklik bu usulda yuqori emas ).
2. Biror usul bilan 00 bilan 99 o’rtasida tasodifiy sonlar tanlanadi: agar
ularni tasodifiy sonlar jadvalidan olinadigan bo’lsa, uni ixtiyoriy biridan boshlab
biror tartibda ketma-ket orada
qoldirmasdan olish kerak
3. Olingan tasodifiy sonlar щam ordinata uki bo’yicha kuyiladi, bu
sonlardan taksimot funktsiyasi grafigi bilan kesishguncha gorizontal chizik
tortiladi, kesishgan nuqtadan esa abtsissa ukiga perpendikulyar tushiriladi.
Perpendikulyarni abtsissalar uki bilan kesishgan nuqtasini
tajriba yuli bilan
aniklangan miqdorlar taksimot qonuni bilan bir xil taksimot qonuniga ega bo’lgan
tasodifiy miqdor sifatida qabul qilinadi.
Bu oxirgi olingan tasodifiy miqdor imitatsion model bilan
aniklangan sunьiy tajriba natijasidir. Uning yerdamida turli operatsiyalarni
tekshirishda va ularni effektini baxolashda foydalaniladi.
