7-amaliy mashg’ulot.
Mavzu: Boltli birikmalarni berilgan parameter va variant asosida chizmalarini
kompyuterda "AutoCAD" yoki "KOMPAS" dasturida chizish.
Ikkala birikmaning vazifasi bir xil. Detallarni o'zaro mustahkam qilib birlashtirishdan
iborat.
Boltli birikma.
Bolt, gayka, shayba va biriktirilishi lozim
bolgan detallardan tuzilgan
boltli birikma deyiladi (1-chizma). Boltli birikmalar konstruksiyasi tolliq ko'rsatilgan (1-shakl,
a), soddalashtirilgan (1- chizma, b), shartli (sxematik)
(1- chizma, c) ko'rinishlarda chizilishi
mumkin. Yig'ish chizmalarida soddalashtirilgan turi chizilsa, sxematik
chizmalarda shartli turi
chiziladi. Qolgan hollarda asosan konstruksiyasi to'liq ko'rsatilgan turi chiziladi.
Soddalashtirilgan boltli birikmada rezbasi butun sterjen bo'yicha chiziladi,
faskalar
um um an tasvirlanm aydi, bolt va biriktiriluvchi detallar orasidagi tirqish (zazor) ham
ko'rsatilmaydi (1
- chizma, b).
1 - chizma
Boltli birikmalarni bosqichlarda chizishda boltning uzunligi
l
biriktirilishi lozim bo'lgan
detallar
H i
va
H
2
laming qalinliklariga bog'liq bo'lib, u quyidagicha aniqlanadi:
l=Hi+H2+1,3d;
1,3d
ga
shaybaning qalinligi s, gaykaning balandligi
H
va rezbasining
gaykadan chiqib turgan
zaxira qismi faskasi bilan kiradi (2- chizma, a,b,d).
152
