7-Ma’ruza.
Molebdenitli boyitmalari oksidlovchi kuydirish.
Reja
1. Molebdenit minerlini oksidlanish jarayoni
nazariyasi
2. Molibden metallini
ishlatilish sohalari
Tayanch so‘zlar: Molebdenit, jarayon, oksidlanish,
kuydirish, kuyindi, xarorat,
kislorod, yo‘ldosh elementlar, xal`kopirit, kovelin, xalkozin, sfalirit, galinit.
Molibden metallini ishlatilish sohalari
Molibden qiyin eridigan, qattiq metal bo‘lganligi sababli texnikada sof holda
va terli metal qotishmalarida keng qo‘llanilib kelmoqda,
jumladan; po‘latlarni
ligerlashda, volfram korbiti asosli qattiq, korroziya
va issiqlikga bardosh
qotishmalar tayyorlashda keng qo‘llaniladi. Jumladan molibden yuqori haroratda
eriganligi sababli, elektro cho‘g’lanma lampalarda volfram bilan birgalida, 1 n sure
1 r naylarining ba’zi
qismlari, vodorod gorelkasining elektrodlar ishlanadi.
Molibdenning eng ko‘p qismi (90% ga yaqini) po‘latlarni legirlashda keng
qo‘llaniladi.
Buning uchun molibden, uning rudasining boyitmasida ko‘mir yoki
alyuminiy bilan qaytariladi, bunda temir bilan molibden
qotishmasi-ferromolibdat
hosil bo‘ladi, keyin undan turli po‘latlar tayyorlanadi. Vanadiy va xrom qo‘shilgan
molidanli po‘latlardan tez kesar parmalar yasaladi. Bunday po‘latlarda 14% dan
22% gacha molibden bo‘ladi. Molibden qo‘shilgan po‘latlar aviatsiya va avtomobil
sanoatida hamda konstruksion po‘lat qotishmalarni tayyorlashda ishlatiladi.
nomli qotishma, asosan, molibden yoki volfram karbiddan ( MoC
yoki WC) iborat bo‘lib (tarkibida kobalt ham bor) qattiqligi 9,9 ga yetadi
(olmosning qattiqligi 10 ga tengdir). U chinni, shisha, cho‘yan va po‘latlami kesish
ishlatiladi.
Molibden tuzlari (NH
4
)
2
MoO
3
qishloq xo‘jaligida no‘xat, mosh kabi dukkakli
o‘simliklarni o‘sishini rivojlantirishda mikroo‘g`it sifatida foydalaniladi.
Toshkent viloyatidagi “O‘tga chidamli va Qattiq Qotishmalar 1nsure1rgic
kombinati” Mo va W ishlab chiqarish bo‘yicha MDHdagi eng katta korhonalardan
biridir. Hozirda korxonada yuqorida aytilganidak
rekonstrusiya ishlari olib
borimoqda va yaqin kelajakda moliden, volfram
hamda ular asosidagi
qotishmalarni ishlab chiqarish yanada ortadi.
