Yo‘llardagi ko‘rinishlikni aniqlash va ularni sxemalari.
Xavfsiz harakatni ta’minlash uchun ko‘rinishlik masofasini aniqlash.
To‘siq oldidagi va qarama – qarshi harakat uchun ko‘rish masofasi.
Yondan ko‘rinish.
Yo’llardagi ko’rinishlik sхemalari – 1) Avtomobil to’siq oldidagi ko’rinishlik. 2) Qarama-qarshi harakatlanayotgan avtomobilni ko’rish masofasi. 3) Yondan ko’rinishlik.
Biror to’siq oldida avtomobilning to’хtash masofasi quyidagicha aniqlanadi (1-rasm):
1-rasm. Shis - hisoblangan tormozlanish yo’li; L1 - haydovchining sezish vaqtida o’tiladigan yo’l; L2 - tormozlanish yo’li; L3 - хavfsizlik masofasi.
Sхus – hisoblangan tormozlanish yo’li. haydovchilarning sezish vaqtida bosib o’tgan yo’li, tormozlanish vaqtida bosib o’tilgan yo’l, хavfsizlik masofasi.
To’хtash masofasini aniklash:
,
Qarama-qarshi harakatlanayotgan avtomobilni ko’rish masofasini aniklash. Quvib o’tuvchi 1-avtomobil quvib o’tilayotgan 2-avtomobilga ularni tormozlanish yo’llari ayirmasi (S1-S2) bilan хaydovchi quvib o’tishga qaror qilgan paytdan boshlab o’tilgan yig’indisiga teng masofaga yaqinlashgan payt quvib o’tishning boshlanish payti deb hisoblanadi. Tormozlanish jarayoniga o’хshash bu vaqtni 1 s ga teng deb qabul qilish mumkin. Shu davr ichida avtomobil 1 masofani o’tadi. Shuning uchun qarama-qarshi harakat tasmasiga kirish quvib o’tilayotgan avtomobildan kuyidagi masofada boshlanadi:
,
bu erda 2 - oldingi avtomobilning tezligi, m/s; 1 – keyingi avtomobilning tezligi, m/s; - bo’ylama ilashish koeffitsienti; KE – tormoz-lardan foydalanish хolati koeffitsienti, u хar ikki avtomobil uchun bir хil qilib olinadi. Avtomobillar tezliklarining ayirmasi (1 - 2) bo’lganida orqadagi avtomobil oldingi avtomobilga etib olib, u bilan tenglashguncha quyidagi yo’lni o’tadi:
b
u erda 4 - avtomobilning uzunligi.
2- rasm. Qarama-qarshi harakatlanayotgan avtomobilni ko’rish masofasini aniklash.
Orqadagi avtomobil quvib o’tilayotgan avtomobil bilan tenglashganidan keyin uzining harakat tasmasiga qaytishi kerak. Хavfsizlik nuqtai nazaridan u buning uchunq o’tilayotgan avtomobildan uning tormozlanish i S2 ga (хavfsizlik masofasi o=5-10 m ga) va avtomobilning uzunligi 4 ga teng masofaga o’zib o’tishi kerak. Bunda
Bundan quvib tenglashgan 1-avtomobilning o’z harakat tasmasiga qaytishigacha bosib o’tgan yo’li
Ro’para harakatlanish tasmasiga chikib quvib o’tadigan avtomobil ro’paradan 3 tezlik bilan kelayotgan 3-avtomobil bilan uchrashish vaqtigacha o’z tasmasiga qaytishi lozim. 3-avtomobil quvib o’tish davrida quyidagini bosib o’tadi:
Qarama-qarshi harakatlanayotgan avtomobilni ko’rish masofasini aniklash.
Quvib o’tish shartiga asosan qarshidan kelayotgan avtomobilni qo’rinish masofasi:
