Иқтисодиётни рақамлаштириш
шароитида қулай ишбилармонлик
муҳитини ривожлантириш йўналишлари
88
IQTISODIYOTNI RAQAMLASHTIRISH KOʻRSATKICHLARI
Maxmudova Guljaxon Nematdjonovna,
iqtisod fanlari doktori (DSc.), dotsent Mirzo Ulugʻbek nomidagi Oʻzbekiston
Milliy universiteti Oʻzbekiston,
Toshkent
Annotatsiya.
Ushbu maqolada axborot texnologiyalari va jamiyat
axborotlashishining rivojlanishi tobora yangidan
yangi vazifalarni qoʻyayotganligi
va
ushbu vazifalar AKTdan foydalanish yoʻnalishlarining ustuvor darajasiga
erishish, foydalanuvchilar layoqatliligini oshirish, Internet va raqamli xizmatlardan
samarali foydalanishga qaratilganligi yoritilgan. Mazkur vazifalarning aksariyati
xalqaro tajribadan foydalangan holda hal etilishi mumkin. Jahondagi
mamlakatlarda ahborotlashgan jamiyat rivojlanish darajasini baholash
koʻrsatkichlarini tizimlashtirish 2000 yillardan shakllana boshladi. Hozirgi kunda
mamlakatlar reytingi bir qator indekslar (Networked Readiness Index, NRI; Digital
Evolution Index, DEI; IMD World Digital Competitiveness, WDC; Global ICT
Development Index, IDI; Digital Economy and Society Index, DESI) orqali namoyon
boʻladi.
Kalit so‘zlar:
raqamlashtirish, innovatsiyalar, axborot texnologiyalari,
raqamli xizmatlar
Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh kotibi Antonio Guterres a’zo davlatlar
va boshqa manfaatdor tomonlarni 2020-yilni
“insonlar va sayyoralar manfaati
uchun harakat va uni amalga oshirish o
ʻn yilligi”
sifatida boshlashga chaqirib,
sababi 2030- yilgacha barqaror rivojlanishga erishish uchun qisqa vaqt
qolganligini ta’kidladi. Butun dunyo boʻylab raqamli hukumatning rivojlanishini
Birlashgan Millatlar Tashkiloti 193 ta a’zo davlatlarning kuchl
i
va zaif
tomonlarini, muammo va imkoniyatlarini, shuningdek,
siyosat va strategiyalar
toʻgʻrisidagi axborotlarni aniqlash orqali baholaydi. Olib borilgan tadqiqotlar
mamlakatlarning barcha uchun samarali, hisobdor
va inklyuziv raqamli
xizmatlarni taqdim e
tish hamda “hech kimni ortda qoldirmaslik” tamoyilini
bajarish orqali raqamli boʻlinishlarni bartaraf etish borasidagi sa’y
-harakatlarini
qoʻllab
-quvvatlaydi.
1
2001-yilda
tashkil
etilgan Birlashgan
Millatlar
Tashkilotining Iqtisodiy va ijtimoiy masalalar b
oʻyicha departamenti tomonidan
e’lon qilinadigan koʻrsatkichlar raqamli texnologiyalar vazirlari, siyosatchilar va
tahlilchilar, elektron hukumat boʻyicha qiyosiy tahlil va zamonaviy tadqiqotlarni
oʻrganish uchun reytingni aniqlash, xaritalash va oʻlchashning tengi yoʻq
vositasiga aylandi. Ushbu tadqiqotning boshlanishi KOVID-19 pandemiyasining
1
Махмудова Г.Н., Разакова Б.C
Развитие цифровой экосистемы в Узбекистане на основе платформенной
концепции
//
Экосистемы В Цифровой Экономике: Драйверы Устойчивого Развития Издательство:
ПОЛИТЕХ
-
ПРЕСС Монография под ред. д.э.н., профессора А.В.Бабкина
г.Санкт Петербург, 2021 г. Стр 28
-53.
Иқтисодиётни рақамлаштириш
шароитида қулай ишбилармонлик
муҳитини ривожлантириш йўналишлари
89
misli koʻrilmagan tahlikali davrida roʻy bermoqda.
Pandemiya elektron
hukumatning an’anaviy raqamli xizmatlarni yetkazib berishdagi va inqirozni
boshqarishdagi yangi
innovatsion sa’y
-
harakatlardagi rolini faollashtirgan boʻlsa
-
da, ayniqsa, eng kambagʻal va eng zaif aholi guruhlari orasida qiyinchiliklarni va
raqamli tabaqalanishuvning koʻplab shakllarini yaqqol koʻrsatib berdi.
2
