(Metallar har bir elementlar guruhida mavjud)
Maqsadga muvofiq, mashinasozlik materiallari ushbu materiallardan tayyorlangan qismlarning ishlash shartlariga muvofiq tasniflash.
Mashinasozlikda detallarning ishlash sharoitlari sezilarli darajada farq qiladi. Dvigatel porshenlari, kardan vallari, klapanlar, buloqlar kabi ehtiyot qismlar turli tashqi omillarga — mexanik yuklarga, haroratga, tashqi muhitning ta'siriga ta'sir qiladi.
Statik va siklik kuch, egiluvchanlik, issiqlik qarshilik, sovutish qarshilik, eskirish qarshilik, chirish qarshilik va boshqa xususiyatlari: mahsulot ish sharoitlariga qarab, ularning moddiy xususiyatlari uchun ma'lum talablarga javob berishi kerak.
Mexanik yuk turlari turli xil xususiyatlarga ega bo'lgan materiallarni tanlashga ta'sir qiladi – statik kuch (past, o'rta, yuqori), siklik kuch (chidamlilik), siklik aloqa, zarba qarshilik.
Metallar
Chugun
Seriy chugun
Bolg’alanadigan
Yuqori mustahkam
Oqartirilgan
Qora metallar
Po’lat
Yuqori uglerodli
O’rta uglerodli
Uglerodli
Kam uglerodli
Past uglerodli
Past uglerodli
Legirlangan
O’rta uglerodli
Yuqori uglerodli
Qattiq
Qiyin eruvchi
Nilkelli
Misli
Rangli metallar
Og’ir rangli
Titanli
Aluminli
Magniyli
Yengil rangli
9.6-rasm. Metallarning asosiy guruhlari
METALL MATERIALLARNI ISHLOV UCHUN TANLASH VA ISHLATISH
Mexanik yuklama va yuqori haroratga bir vaqtning o'zida ta'sir qilish bilan issiqlikka chidamli materiallar ishlatilishi
Operatsion harorati hisobga olingan holda, quyidagi materiallar ishlatiladi:
sovuqqa chidamli (iqlim harorati);
kriogen (suyultirilgan gazlarning harorati);
issiqlikka chidamli (yuqori harorat).
Agressiv tashqi muhit ta'sirida korroziyaga chidamli materiallar ishlatiladi. Foydalanish uchun asbob materiallari quyidagi materiallarga bo'linadi:
va hokazo);
Ishlab chiqarish texnologiyasini hisobga olgan holda, metallga asoslangan mashinasozlik materiallari quyish, deformatsiya, granulalar va changlarga bo'linadi.
Mahsulotning asosiy shakli va o'lchamlarini ishlab chiqish uchun deformatsiyalanadigan materiallardan foydalanganda bir nechta texnologik bosqichlar talab qilinadi: quyma, issiq va sovuq deformatsiya, shuningdek, ekstruziya bilan ishlov berish.
Granulali materiallar granulalar, kukunli metallurgiya texnologiyasidan foydalangan holda kukunlardan olinadi: 1. sintezlash, 2. briketlash, 3. presslash va 4. boshqa turdagi deformatsiyalar.
Granulalar o'lchamli zarralar yoki ajralmas konglomeratdir...1 mm dan 0,001 mm gacha o'lchamiga ega bo'lgan qattiq moddalar zarralari to'plamidir, aks holda ular o'zaro aloqada va bir-biriga bog'liq emas.
Po’latlarni legirlash elementlari quyidagicha va ular po’lat markasida belgilanishi :
|
