|
Normal chiziqli tenglamalar sistemasining koeffitsientlarini hisoblash
|
| bet | 5/7 | | Sana | 22.01.2023 | | Hajmi | 318.24 Kb. | | #38971 |
Bog'liq 9-Mavzu korrelyatsion va regression tahlilNormal chiziqli tenglamalar sistemasining koeffitsientlarini hisoblash.
Xo`jaliklar
|
1 ga mineral o`g’itlar (shartli birliklarda), s/ga, x
|
Paxta hosil-dorligi, s/ga, y
|
x2
|
y2
|
y∙x
|
|
hosila ishorasi
|
hosila ishorasi
|
|
A
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
1 -
2 -
3 -
4 -
5 -
6 -
7 -
|
3
3
4
4
5
6
6
|
25
20
28
30
31
35
33
|
9
9
16
16
25
36
36
|
625
400
784
900
961
1225
1089
|
75
60
112
120
155
210
198
|
23,65
23,65
27,29
27,29
30,94
34,59
34,59
|
-
-
-
-
+
+
+
|
-
-
-
+
+
+
+
|
559,32
559,32
744,44
744,44
957,28
1196,4
1196,4
|
Jami
|
x=31
|
y=202
|
x2=147
|
y2=5984
|
xy= 930
|
202
|
|
|
|
Bu ma`lumotlarni (10.1) formulaga qo`yib, normal chiziqli tenglamalar tizimini ushbu ko`rinishda yozishimiz mumkin.
bundan (10.2) binoan ;
(10.3) ga binoan esa .
SHunday qilib korrelyatsion bog’lanish regressiyasining to`g’ri chiziqli tenglamasi quyidagicha:
Demak, g’o`zaga berilgan har bir tsentner o`g’it hosildorlikni o`rtacha 3,65 s/ga oshiradi. O`g’it berilmagan maydondan 12,7 s/ga hosil olinishi nazariy jihatdan kutiladi. Bu tenglamaga x ning har bir qiymatini qo`yib, mineral o`g’itgagina bog’liq bo`lgan hosildorlikning nazariy darajalarini aniqlash mumkin. (10.2-jadval, 6-ustunga qarang)
Paxta hosildorligining haqiqiy va ushbu nazariy darajalari orasidagi farqlar boshqa noma`lum omillar ta`siri ostida yuzaga chiqqan. Regressiya tenglamasining a0 hadi ozod had deb ataladi va u musbat yoki manfiy qiymatlarga ega bo`lishi mumkin.
Bog’lanish zichligini baholashda haqiqatga qo`pol yaqinlashish sifatida nemis psixiatri G.T.Fexner taklif qilgan me`yordan foydalanish mumkin. Bu ko`rsatkich bir xil ishorali juft tafovutlar soni bilan har xil ishorali juft tafovutlar soni orasidagi ayirmani bu sonlarning yig’indisiga nisbati bilan aniqlanadi:
(9.4)
Bu erda A- bir xil ishoraga ega bo`lgan ayirmalarini umumiy soni;
B - har xil ishorali ayirmalarini umumiy soni.
10.2-jadval 7 va 8-ustunlarida ayirmalarining ishoralari ko`rsatilgan. Bir-biriga mos juft ishoralar soni A=6, mos bo`lmagan juft ishoralar soni B=1.
Ammo Fexner koeffitsienti belgilarning o`rtachadan tafovutlarini hisobga olmaydi, vaholanki ular turlicha miqdoriy ifodaga ega bo`ladi. To`g’ri chiziqli bog’lanishning zichlik darajasi korrelyatsiya koeffitsienti bilan baholanadi:
(9.5)
Korrelyatsiya koeffitsienti -1 bilan +1 orasida yotadi. Musbat ishora to`g’ri bog’lanish, manfiy ishorada esa teskari bog’lanish ustida so`z boradi.
9.2-jadval ma`lumotlariga binoan:
Korrelyatsiya va regressiya koeffitsientlari orasida quyidagicha o`zaro bog’lanish mavjud:
(9.6)
Ozod had esa
Korrelyatsiya koeffitsientining kvadrati determinatsiya koeffitsienti deb ataladi va u natijaviy belgi umumiy o`zgaruvchanligining qaysi qismi o`rganilayotgan omil x hissasiga to`g’ri kelishini ko`rsatadi.
|
| |
