Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti radioelektron apparatlarni loyihalash va

57 
10- laboratoriya ishi. P-CAD РСВ grafik muharriri yordamida bosma platani 
yaratish 
 
Ishdan maqsad:  P-CAD РСВ bosma plata muharriri bilan tanishish, bosma 
plata yaratish qoidasini o rganish , bosma platani tahrirlsh, oldin yaratilgan 
sxema uchun bosma plata yaratish.  
Nazariy qism. P-CAD РСВ bosma plata muharriri montaj-kommutatsiya 
maydoniga o tkazgichlarni qo lda, interaktiv, va avtomatik trassirovka qilish 
uchun komponentlarni joylashtirish uchun ishlatiladi. Interaktiv rejimda kursor 
orqali o tkazgich segmentining boshlanishi va oxiri belgilab olinadi, shundan 
so ng, to siqlar e’tiborga olinib trassirovka qilinadi. Bunda foydalanuvchi 
tomonidan o rnatilgan, trassani o tkazishga qo yilgan barcha cheklanishlarga 
amal qilinadi. 
Bosma platalarni yaratish masalasi loyihadagi komponentlarni bir-birlariga 
bo lgan munosabatlariga qarab joylashtirish va qo lda yoki avtomatik ravishda 
bog lanishlarni trassirovka qilish masalasiga keltiriladi.
Plataga komponentlarni joylashtirishdan oldin ishchi maydon setkasi qadami 
aniqlanadi. Masalan, planarli chiqishli komponentlar uchun maydon setkasi 
qadami 1,25 mm qilib, shtirli chiqishli komponentlar uchun - 2,5 mm qilib olinadi.
So ngra Board qavatida, monitorning ishchi maydonida bosma plataning 
yopiq konturini chizib olinadi. Buning uchun Place/Line va Place/Arc 
buyruqlaridan foydalaniladi.  
Agar P-CAD Schematic muharririda yaratilgan prinsipial sxema mavjud 
bo lmasa, komponentlar plataga Place/ Component buyrug i bilan o rnatiladi. 
Komponentlar o rtasidagi bog lanishlar Place/ Connection buyrug i orqali 
o tkaziladi.  
Agar prinsipial sxema mavjud bo lsa, bu sxemani plataga joylashtirish 
amalga oshiriladi (kerakli kutubxona ochiq bo lishi kerak). 
Buning uchun dastlab Utils/Load Netlist  buyrug i orqali bosma platadagi 
bog lanishlar ro yxati fayli yuklanadi ( .net kengaytmali ).
Oldindan raz’yomlari va boshqa komponentlar joylashtirilgan bosma plataga 
sxema joylashtiriladi (kerakli komponent ajratib ko rsatilgandan so ng 
Properties muloqotli oynasida Fixed bayroqcha o rnatiladi) va ba’zi bir zanjirlar 
o tkaziladi. 
Utils/Load Netlist buyrug i yuklangandan so ng ekranga quyidagi
cheklanishlarga rioya qilish to g risidagi ma’lumotlar chiqadi:

58 
 
Plataga mos tushuvchi komponentlar va pozitsion belgili (RefDes) sxema 
bir xil tipdagi korpusga (Ture) ega bo lishi kerak, aks holda sxemani
joylashtirish amalga oshmaydi;
 
Joylashtirishdan oldin plataga o rnatilgan, lekin bog lanishlar ro yxatiga 
kiritilmagan barcha komponentlar saqlanib qo yiladi;
 
Bosma plataga oldindan o rnatib qo yilgan lekin bog lanishlar 
ro yxatida bor barcha komponentlar o tkaziladi;
 
Oldindan o tkazilgan, lekin bog lanishlar ro yxatida bo lmagan elektr 
bog lanishlar olib tashlanadi ( elektr zanjirlar bo yicha barcha axborotlar 
yangilanadi). Lekin bog lanishlar ro yxatida bo lgan oldindan o tkazilgan 
o tkazgichlar saqlanib qoladi; 
 
Buyruqlar bajarilgandan so ng, bosma plataning dastlabki ko rinishini 
tiklab bo lmaydi, shuning uchun uni oldindan alohida faylga saqlab qo yish 
tavsiya qilinadi. 
Yes tugmachasi bosilgandan so ng loyihadagi yuklanadigan barcha 
komponentlar bosma plataning tepadagi chegarasiga joylashadi (agar bosma plata
oldindan tayyorlangani joylashtirilgan bo lsa). 
Agar bosma plata oldindan tayyorlab qo yilmagan bo lsa barcha 
komponentlar loyixasning ishchi fazosini chapdagi pastki burchagiga joylashadi. 
Ekranda hali o tkazilmagan elektrik bog lanishlarning to g ri chiziqlari 
tasvirlanadi. 
Bosma plataga sxemalar joylashtirilib bo lingandan so ng, plata tekisligiga 
komponentlarni joylashtirishni tartiblashga (yaratuvchi nuqtai nazariga asosan) 
kirishiladi. 
Komponentlarni joylashtirishda bitta yoki bir nechta zanjirda elektr 
bog lanishlarni ko rinadigan yoki ko rinmaydigan qilib o tkazish, bita zanjirli 
yoki bir nechta zanjirni nomlash va atributlar qiymatlarini tahrirlash mumkin. 
Buning uchun Edit/Nets muloqot oynasidan foydalaniladi (10.1-rasm).
Nets oynasida loyihadagi barcha nomlar tasvirlangan Nodes oynasida esa 
komponentlar nomi va ularni ajratilgan zanjirga ulangan kontaktlari tartiblari 
ko rsatilgan. Ro yxatdagi barcha zanjirlarni belgilab olish mumkin ( Set All 
Nets tugmasi). Yoki Set Nets By Attribute tugmachasini bosib, bir xil qiymatli 
atributga ega bo lgan zanjirlar belgilanadi (masalan, bir xil kenglikdagi 
o tkazgichlar Width). Atributlar bo yicha zanjirni belgilash, hosil bo lgan 
muloqotli oynada amalga oshiriladi. Barcha zanjirlardan belgilashni olib tashlash 

Download 2,25 Mb.