Academic Research in Educational Sciences
Volume 4 | Issue 3 | 2023
ISSN: 2181-1385
ISI: 0,967 | Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,9 | ASI: 1,3 | SJIF: 5,771 | UIF: 6,1
524
March, 2023
https://t.me/ares_uz Multidisciplinary Scientific Journal
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Bugungi kunda har kuni 2,5 (1018) kvintillion bayt ma‟lumot yaratilmoqda va
bu ko‟rsatgich 2022 yilda har bir inson uchun kuniga 2,1 MB ma‟lumot
yaratilganligini bildiradi.[1] Bu turdagi katta hajmli ma‟lumotlar bilan ishlashda
yangidan-yangi algoritm va texnologiyalar ishlab chiqishni talab qilmoqda. 2018
yilda jami to„plangan ma‟lumot miqdori 912 eksabaytni tashkil etdi, deb xabar beradi
TrendFocus[2]. 2013-2015 yillarda oralig„ida to„plangan ma‟lumotlar hajmi shundan
oldingi butun insoniyatning o„tmish tarixiga qaraganda ko„proq ma‟lumotlar
yig„ilganini takidlashgan. 2025 yilga kelib, barcha ma‟lumotlar 163 zettabayt (ZB) ga
teng bo„lishi mumkinligi ta‟kidlangan.
Katta ma‟lumotlar - bu xar xil turdagi va avtonom ma‟lumot
manbalaridan
kelib chiqadigan keng miqyosli, hajmli va ko„p formatli ma‟lumot
oqimlarining
yig„indisidir[2,3]. Katta hajmli ma‟lumotlarning asosiy xarakteristikasi bo„lib, u keng
miqyosli ma‟lumotlar markazlarida va saqlash zonalari tarmoqlarida saqlash joylarini
egallash bilan tavsiflanadi. Katta ma‟lumotlarning katta o„lchamlari nafaqat
ma‟lumotlarning turli xil bo„lishiga
olib keladi, balki natijada ma‟lumotlar to„plamida
xilma-xil o„lchovlar paydo bo„ladi[4]. Katta miqdordagi ma‟lumotlarni tahlil qilish
inson his etish imkoniyatidan tashqarida bo„lgan qonuniyatlarni
aniqlashda yordam
beradi[5]. Big data atamasi ilk bora Nature jurnalining 2008 yildagi sonida duch
kelish mumkin. Jurnal muharriri Klifford Linch dunyodagi ma‟lumotlar
hajmining
intensiv ortib borishiga bag‟ishlangan maqolasida bu haqda to‟xtalgan.
Mutaxassislarning fikricha, kuniga 100 gb dan ko'p ma'lumot
tushadigan oqimlarga
big data deb aytish mumkin. Katta hajmli ma‟lumotlarni tushintirishda “Meta
Group”(eski Facebook) kompniyasi tomonidan ishlab chiqilgan xususiyatlar
muhimdir.
