6th-TECH-FEST-2022
International Multidisciplinary Conference
Hosted from Manchester, England
https://conferencea.org 25
th
Sep. 2022
93
sanoatning etakchi mavqeini egallash istagidagi texnologiyalarni ishlab chiqarishga jalb
etish.
Hozirda kooperatsiya eng muhim kategoriya hisoblanadi iqtisodiyot va ishlab chiqarishni
tashkil etishda u ko'p qirrali - mehnat, kapital, resurslar, vositalarning kooperatsiyasi, u ishlab
chiqarishni tashkil etish va olib borishning
deyarli barcha sohalariga, masalan, boshqaruv,
sotish, ta'minot, xizmat ko'rsatish va boshqalarda faoliyat ko’rsatadi. Kooperatsya barcha
ijtimoiy tuzilmalarning markazida va nafaqat jismoniy shaxslarning "birlamchi" kooperativlari
shaklidagi ixtiyoriy birlashmalarni qamrab oladi (ularning soni zamonaviy dunyoda 800
million kishidan oshadi), balki yuridik birlashmalar ham mavjud shaxslar, iqtisodiyotning turli
tarmoqlari korxonalarida faoliyatini amalga oshiradi yoki birgalikdagi
faoliyatning boshqa
turlari vujudga keladi.
Kooperatsya o'z-o'zini rivojlantiradigan tizim bo'lib, tashkil etish va boshqarishni aniq talab
qiladi , chunki uning rivojlanishi xo'jalik yurituvchi sub'ektlar funktsiyalarini kengaytirishga,
faoliyatini diversifikatsiya qilishga, ishlab chiqarishning yangi sohalarini egallashga olib
keladi va shuning uchun ma'lum darajada tovarlarni ishlab chiqarish va sotish monopoliyasiga
olib kelishining oldini oladi.
Bugungi kundagi
iqtisodiyotning globallashuvi, qishloq xo’jaligi mahsulotlari narxining
o’sishi agrar sohada kooperatsiya xususiyatlarining rivojlanishiga olib keladi:
Ishlab chiqarish kooperatsiyasi - bu tadbirkorlik sub'ektlarini birlashtirish jarayoni bo'lib,
ishtirokchilarga ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish va kontsentratsiyalash afzalliklaridan
foydalanishga imkon beradi. Istalgan natijaga erishish (masalan, naslchilik,
sut ishlab
chiqarish korxonalari) imkoniyatlari mavjud. Bu yerda kooperatsya shunisi bilan
xarakterlidirki bunda yagona ishlab chiqarish jarayonining alohida bo'g'inlari o'rtasidagi
barqaror ishlab chiqarish va iqtisodiy aloqalar muhim hisoblanadi.
kooperativ o’z shaklini boshqa shakllardan ajratib turadigan tadbirkorlik faoliyatini va
belgilarni korxonaning tashkiliy va ishlab chiqarish-biznes jihatlari bilan bog'liq
holda
ko’rishimiz mumkin.
kooperativ deb belgilasak uning birinchi belgisi - umumiy mulk kooperatsiyaning asosini
tashkil etadi. Kooperativda korxonaning mulki va nazorati kimning qo'lida bo’lsa
xizmatlaridan va natijasidan o’shalar foydalanadi. Tadbirkorlik faoliyatining boshqa
shakllarida bunday munosabatlar mavjud emas. Bu shuni anglatadiki, kooperativ
korxonaning asosiy maqsadi maksimal darajada foydani
oshirish va uning barcha
ishtirokchilarining manfaatlarini qondirishga intiladi.
Haqiqiy kooperativ korxonaning ikkinchi belgisi xo'jalik operatsiyalarining tannarxga
yondashuv bilan amalga oshirilishi va undan ortiq qismi daromadning a'zolari tomoniga
qaytarilishidir.
