|
Aksiyadorlik jamiyatlarini davlat ro'yxatidan o'tkazish tartibi va uni takomillashtirish masalalari
|
| bet | 3/8 | | Sana | 02.02.2024 | | Hajmi | 61,59 Kb. | | #150728 |
Bog'liq aksiyadorlik ro\'yxatMaqsadli kurslar:
Ob'ektning ta'rifi va uning maqsadi;
U bilan tahlil qiling va o‘rganing;
Haqiqiy sharoitda ishlab chiqarish va mehnat sharoitlari;
ob'ektni yaxshilash bo'yicha taklif qilingan chora-tadbirlar;
Xulosa va istiqbollar.
Kurs ishining sabablari:
Bajarilgan ishlar yuzasidan to‘g‘ri xulosa chiqara olish
Tuzatish vositasi sifatida ishlash qobiliyati;
Har qanday murakkablik darajasidagi kirish ishini malakali yozish;
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatining namunaviy dizayni.
Kurs ishining tuzilishi: Ushbu kurs ishi kirish, ikki bob, 4 paragraf, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatidan iborat. Kirish qismida mavzuning dolzarbligi belgilanadi, maqsad va vazifalari, tadqiqot ob'ekti va predmeti, ishning amaliy ahamiyati aniqlanadi. Asosiy qismda o'rganish maqsadiga erishish uchun vazifalar ketma-ket hal qilinadi. Birinchi bobda o‘rganilayotgan mavzularning nazariy asoslari keltirilgan. Ikkinchi bob uning amaliy rivojlanishiga bag'ishlangan. Mavzuning natijalari xulosada keltirilgan. Ro'yxatga adabiyotlar kiradi.
I BOB. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA AKSIYADORLIK JAMIYATLARINI RO’YXATGA OLISHNI QONUNIY TASHKIL QILISH TIZIMI 1.1. Aksiyadorlik jamiyatining tashkil qilishning muhim omil va vositalari
Aksiyadorlik jamiyati (aktsiyadorlik jamiyati) - bu o'z aktsiyadorlariga ularning aksiyalari paketi qiymati miqdorida (ushbu qoidadan bir nechta istisnolardan tashqari) cheklangan javobgarlik beradigan yuridik shaxs. O'z aktsiyalarini to'liq to'lamagan aksiyadorlar o'z aktsiyalari qiymatining to'lanmagan qismi doirasida AJ majburiyatlari bo'yicha birgalikda javobgar bo'ladilar. Ochiq aktsiyadorlik jamiyati muassislarining soni cheklanmagan. Aksiyadorlik jamiyatining aktsiyadorlari o'z aktsiyalarini boshqa aktsiyadorlarning roziligisiz erkin tasarruf etishlari mumkin. Aksiyadorlik jamiyati aktsiyalarga ochiq yoki yopiq obuna bo'lishi mumkin. Aksiyadorlik jamiyati aktsiyalarga obunani yopishi mumkin, bunday yopiq obuna jamiyat ustavi va “Aksiyadorlik jamiyatlari to‘g‘risida”gi qonun bilan chegaralangan hollar bundan mustasno.
AJning ustav kapitaliga aksiyadorlar tomonidan sotib olingan jamiyat aktsiyalarining nominal qiymati kiradi. Barcha aktsiyalarning nominal qiymati bir xil bo'lishi kerak. Taqsimlangan imtiyozli aksiyalarning nominal qiymati jamiyat ustav kapitalining 20 foizidan oshmasligi kerak. Ustav fondining miqdori jamiyat ustavida belgilanadi. Litsenziyalanishi kerak bo'lgan faoliyatning ayrim sohalariga (bank, sug'urta, turizm va boshqalar) nisbatan ustav kapitalining minimal miqdoriga qo'yiladigan talablar saqlanib qoladi (AJ faoliyati turiga qarab).
OAJdagi aktsiyalar ro'yxatga olingan aktsiyalar bo'lishi mumkin (egasining nomi ko'rsatilgan). Aksiyaning nominal qiymati 5'000 so'mdan ($0,49) oshmasligi kerak. Jamiyat ustavidagi aksiyalarning qiymati O‘zbekiston valyutasida rasmiylashtirilgan bo‘lishi kerak.
Imtiyozli aksiyalar o‘z egalariga dividendlar olishda imtiyozli huquq va “Aksiyadorlik jamiyatlari to‘g‘risida”gi qonunda nazarda tutilgan boshqa huquqlarni beradi. Jamiyat aktsiyalarini to'lash tartibi uni tashkil etishda ta'sis shartnomasi yoki ustav bilan belgilanadi.Aktsiyalarni to'lash naqd pul, qimmatli qog'ozlar va boshqa mol-mulk yoki pul qiymatiga ega bo'lgan mulkiy huquqlar bilan amalga oshirilishi mumkin. Aktsiyalarni taqsimlash shakllari va shartlari jamiyat ustavida belgilanadi. AJ jamiyat ustavida va/yoki aksiyadorlar umumiy yig‘ilishining keyingi qarorlarida nazarda tutilgan shartlarga muvofiq keyinchalik aktsiyalarga aylantirilishi mumkin bo‘lgan qimmatli qog‘ozlarni chiqarishi mumkin.
AJning oliy boshqaruv organi aksiyadorlarning umumiy yig‘ilishi (YUK) hisoblanadi. OCA yiliga kamida bir marta o'tkaziladi. Yillik yig'ilishdan tashqari aksiyadorlarning yig'ilishi navbatdan tashqari yig'ilish hisoblanadi. Boshqaruv, ma'muriyat, xo'jalik siyosati, korporativ tuzilma, moliyaviy jihatlar, saylovlar va boshqa ayrim masalalar bilan bog'liq bo'lgan barcha alohida ustuvor masalalar "Aksiyadorlik jamiyatlari to'g'risida"gi qonun va jamiyat ustavida nazarda tutilganidek, umumiy yig'ilish vakolatiga kiradi. GMSning mutlaq vakolatiga kiruvchi qarorlar AJning boshqa organi tomonidan hal qilinishi uchun topshirilishi mumkin emas. Ko'pgina qarorlar uchun oddiy ko'pchilik ovoz (50% dan ortiq) etarli. “Aksiyadorlik jamiyatlari toʻgʻrisida”gi qonunda nazarda tutilgan ayrim masalalar umumiy yigʻilishda malakali ovoz berishni (75%) talab qiladi. OCA kvorumga ega, 60% dan ortiq ovozga ega bo'lgan aktsiyadorlar bo'lsa. Umumiy yig'ilishda aktsiyador yoki uning vakolatli vakili ishtirok etishi mumkin. Har qanday aktsiyador istalgan vaqtda o'zining ishonchli vakilini almashtirishi va/yoki bunday yig'ilishda shaxsan qatnashishi mumkin.
Kuzatuv kengashi (SB) oraliq boshqaruv organi hisoblanadi. Aksiyadorlari soni 30 nafardan kam bo‘lgan AJlar uchun Kuzatuv kengashini tuzish majburiy emas. Ko'proq aktsiyadorlarga ega bo'lgan AOlar SBlarni tuzishlari kerak.
Kuzatuv kengashi aksiyadorlik jamiyatiga umumiy rahbarlikni amalga oshiradi, “Aksiyadorlik jamiyatlari to‘g‘risida”gi qonun va jamiyat ustavida umumiy boshqaruv organining mutlaq vakolatiga kiritilgan masalalar bundan mustasno. Ovoz beruvchi aktsiyalarning egalari soni 30 nafardan kam bo'lgan taqdirda jamiyatning ustavida jamiyat kuzatuv kengashi funksiyalarini umumiy yig'ilish amalga oshirishi nazarda tutilishi mumkin. Kuzatuv kengashi, asosan, joriy, tayyorgarlik, moliyaviy va qimmatli qog'ozlar bozori siyosatini, shuningdek, ayrim nazorat va tashkiliy funktsiyalarni qamrab oluvchi pastroq ustuvor masalalar bilan shug'ullanadi. Kuzatuv kengashini va uning raisini saylash, direktorlar kengashi majlislarini chaqirish va o‘tkazish tartibi, shuningdek kengash faoliyati bilan bog‘liq boshqa masalalar jamiyat ustavida va/yoki ichki tartib qoidalarida belgilanishi kerak.
Ijroiya organi jamiyatning kundalik faoliyatini direktor (bosh ijrochi direktor) yoki direksiya (kollektiv ijroiya organi) orqali boshqaradi. Direktor yoki direksiya AJ nomidan GMS yoki Kuzatuv kengashi tomonidan berilgan vakolatlar doirasida yoki jamiyat ustaviga muvofiq ish olib boradi. Direktor va direksiya a'zolari o'zlarining xatti-harakatlari uchun birgalikda va alohida javobgar bo'lishlari mumkin.
AJ amaldagi qonunlar va me'yoriy hujjatlar bilan belgilanadigan kompaniya va uning aktsiyadorlariga tegishli ma'lumotlarni oshkor qilishi shart.
O‘zbekistonda (O‘zbekiston kompaniyasi) kompaniyani ro‘yxatdan o‘tkazishdan oldin ta’sischi quyidagi bosqichlarni bajarishi kerak:
Ishonchnoma quyidagi huquqlarni ta'minlashi kerak:
muassis nomidan hujjatlarni imzolash;
O‘zbekiston kompaniyasini tashkil etish to‘g‘risida qaror qabul qilish;
O‘zbekiston kompaniyasi boshqaruv organlari a’zolarini (shu jumladan, ijroiya organi rahbari va bosh buxgalterni) tayinlaydi;
O‘zbekiston kompaniyasini ro‘yxatdan o‘tkazish bilan bog‘liq boshqa harakatlarni amalga oshirish.
Ishonchnoma, shuningdek, Oʻzbekiston konsulligi tomonidan qonuniylashtirilgan yoki muassis roʻyxatdan oʻtgan mamlakatda apostil qoʻyilgan boʻlishi, keyinchalik oʻzbek yoki rus tillariga tarjima qilingan va tarjimasi Oʻzbekistondagi notarius tomonidan tasdiqlangan boʻlishi kerak. MDH davlatlaridan kelgan muassislar uchun ishonchnomani oddiy notarial tasdiqlash kifoya.
Ishonchnoma muassis tomonidan jamiyatni keyingi boshqarish uchun tayinlangan shaxsga berilishi mumkin. U sizning advokatlaringiz nomiga ham berilishi mumkin. Ishonchnoma berilgan shaxs oʻzini Oʻzbekiston kompaniyasiga rahbar etib tayinlay olmaydi. Agar Ta'sischi o'zining ishonchli vakilini (ishonchnoma egasini) O'zbekiston kompaniyasi rahbari etib tayinlashni rejalashtirsa, bu holda Muassis O'zbekiston kompaniyasi to'g'risida maxsus qaror qabul qilishi kerak bo'ladi, u xuddi shu formatda qabul qilinishi kerak. Savdo reestridan ko'chirma va ishonchnoma sifatida.
Agar norezident ta’sis etilayotgan jamiyat rahbari etib tayinlanishi nazarda tutilgan bo‘lsa, u holda advokat (ishonchnoma egasi) ta’sis etilayotgan kompaniyaning rahbari etib tayinlangunga qadar O‘zbekiston kompaniyasiga vaqtinchalik direktorni tayinlashi kerak bo‘ladi. xorijlik mutaxassis uchun ishlash uchun ruxsatnoma va bu direktor O'zbekistonda ishlash uchun ruxsatnoma oladi. O‘zbekiston Respublikasi hududida faoliyat yuritayotgan yoki tashkil etilayotgan xorijiy va qo‘shma korxonalarning birinchi rahbarlari (direktorlari) uchun O‘zbekistonda uch oygacha bo‘lgan muddatga yakka tartibdagi mehnat faoliyatini amalga oshirish uchun ruxsatnoma olish zarurati Vazirlar Mahkamasi qaroriga muvofiq kechiktiriladi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar ning 08.01.2021 yildagi 5- son.
Agar xorijlik jismoniy shaxs O‘zbekiston kompaniyasiga rahbarlik qiladigan bo‘lsa, tayinlangan chet el fuqarosi O‘zbekistonda yakka tartibdagi ishlash uchun ruxsatnoma olguncha vaqtincha (muvaqqat) bosh direktorni tayinlash tavsiya etiladi. Mahalliy qoidalar mehnat ruxsatnomasi bo'lmagan chet elliklarning ishlashini taqiqlaydi. Shuningdek, bankda hisob raqamlarini ochish, ishga ruxsatnoma olish uchun davlat bojini to‘lash kabi ayrim harakatlarni bajarish O‘zbekiston kompaniyasi tomonidan rahbar tayinlanmasdan amalga oshirilmaydi. Shuning uchun, agar norezident rahbar bo'lishi kerak bo'lsa, vaqtinchalik rahbarni tayinlash majburiy bo'ladi.
Agar xorijlik jismoniy shaxs O‘zbekiston kompaniyasiga rahbarlik qiladigan bo‘lsa, tayinlangan chet el fuqarosi O‘zbekistonda yakka tartibdagi ishlash uchun ruxsatnoma olguncha vaqtincha (muvaqqat) bosh direktorni tayinlash tavsiya etiladi. Mahalliy qoidalar mehnat ruxsatnomasi bo'lmagan chet elliklarning ishlashini taqiqlaydi. Shuningdek, bankda hisob raqamlarini ochish, ishga ruxsatnoma olish uchun davlat bojini to‘lash kabi ayrim harakatlarni bajarish O‘zbekiston kompaniyasi tomonidan rahbar tayinlanmasdan amalga oshirilmaydi. Shuning uchun, agar norezident rahbar bo'lishi kerak bo'lsa, vaqtinchalik rahbarni tayinlash majburiy bo'ladi.
Agar xorijlik jismoniy shaxs O‘zbekiston kompaniyasiga rahbarlik qiladigan bo‘lsa, tayinlangan chet el fuqarosi O‘zbekistonda yakka tartibdagi ishlash uchun ruxsatnoma olguncha vaqtincha (muvaqqat) bosh direktorni tayinlash tavsiya etiladi. Mahalliy qoidalar mehnat ruxsatnomasi bo'lmagan chet elliklarning ishlashini taqiqlaydi. Shuningdek, bankda hisob raqamlarini ochish, ishga ruxsatnoma olish uchun davlat bojini to‘lash kabi ayrim harakatlarni bajarish O‘zbekiston kompaniyasi tomonidan rahbar tayinlanmasdan amalga oshirilmaydi. Shuning uchun, agar norezident rahbar bo'lishi kerak bo'lsa, vaqtinchalik rahbarni tayinlash majburiy bo'ladi.
Ta'sischi O'zbekiston kompaniyasi amalga oshiradigan xo'jalik faoliyatining barcha va asosiy turlarini belgilashi shart. Buning uchun O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy faoliyat turlarining rasmiy davlat klassifikatoriga (OKED) amal qilish kerak.
Ta'sischi O'zbekiston kompaniyasi amalga oshiradigan xo'jalik faoliyatining barcha va asosiy turlarini belgilashi shart. Buning uchun O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy faoliyat turlarining rasmiy davlat klassifikatoriga (OKED) amal qilish kerak.
Ta'sischi O'zbekiston kompaniyasi amalga oshiradigan xo'jalik faoliyatining barcha va asosiy turlarini belgilashi shart. Buning uchun O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy faoliyat turlarining rasmiy davlat klassifikatoriga (OKED) amal qilish kerak.
O‘zbekiston kompaniyasi nomini zaxiraga qo‘yish Internet orqali (agar butun ro‘yxatga olish jarayoni elektron imzo yordamida amalga oshirilsa) yoki Tizim ofisida amalga oshirilishi mumkin. Ta'sischi (yoki uning vakili) O'zbekiston kompaniyasi nomini saqlab qo'ygandan so'ng korporativ muhr (dumaloq shakldagi) va shtamp (to'rtburchak shakl) eskizlarini tayyorlashi mumkin. Yuridik shaxs to'liq firma nomi bilan bir qatorda qisqartirilgan firma nomiga ham ega bo'lishi mumkin. Yuridik shaxsning firma nomida uning tashkiliy-huquqiy shakli ko'rsatilishi kerak. Qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda firma nomi yuridik shaxs faoliyatining xususiyatini ko‘rsatishni o‘z ichiga olishi kerak.
O‘zbekistonda kompaniyaning nominal (virtual) yuridik manziliga ega bo‘lishiga yo‘l qo‘yilmaydi. O'zbekiston kompaniyasining joylashgan joyi haqiqiy bo'lishi kerak. Ta'sischi O'zbekiston kompaniyasi uchun kelajakda ijaraga olish yoki sotib olish uchun ofis maydoni tanlashi kerak. O'zbekiston kompaniyasini ro'yxatdan o'tkazishdan oldingi bosqichda ijaraga beruvchidan yoki bino egasidan ofis maydoni mavjudligi va uni O'zbekiston kompaniyasiga taqdim etish niyatini tasdiqlovchi kafolat xati (deklaratsiya xati) olish kifoya qiladi. uni ro'yxatdan o'tkazish. Bunday xatga O‘zbekiston kompaniyasi uchun ajratilgan binolarning egalik huquqini tasdiqlovchi hujjatlarning nusxalari ilova qilinishi kerak. Ofisga nisbatan hech qanday maxsus cheklovlar yo‘q, biroq ofis haqiqiy (virtual bo‘lmagan) bo‘lishi va unda O‘zbekiston kompaniyasining hujjatlari (korporativ, moliyaviy, buxgalteriya va boshqalar) saqlanishi kerak.
Muassisning qarori quyidagi masalalarni hal qilishi kerak:
O‘zbekiston kompaniyasini ro‘yxatdan o‘tkazish jarayonida barcha zarur hujjatlarni rasmiylashtirish va taqdim etish huquqiga ega bo‘lgan vakolatli vakilni tayinlash to‘g‘risida;
O‘zbekiston kompaniyasi boshqaruv organlari tarkibini belgilaydi;
O‘zbekiston kompaniyasining Ustavini tasdiqlash to‘g‘risida; shuningdek
O‘zbekiston kompaniyasining ijro etuvchi organi va buxgalterini tayinlash to‘g‘risida.
Eslatib oʻtamiz, Taʼsischining Oʻzbekistonda yurisdiksiyadagi yuridik shaxsni (Oʻzbekiston jamiyati) tashkil etish bilan bogʻliq qarori (muassisning qarori) bevosita yoki vakil (ishonchnomaga ega boʻlgan ishonchnoma) orqali qabul qilinishi mumkin. Agar Ta'sischining qarori u tomonidan qabul qilingan bo'lsa, u xorijda ijro etilishi, keyin apostil qo'yilishi yoki qonuniylashtirilishi va keyinchalik ro'yxatga olish organiga taqdim etish uchun tasdiqlangan va notarial tasdiqlangan tarjimasi bilan birga bo'lishi kerak. Agar muassisning qarori uning vakili tomonidan ishonchli vakil yoki kelishuv asosida qabul qilingan bo'lsa (masalan, advokatlar), u holda bu shaxslar tegishli vakolatlarga ega bo'lishi kerak. Oʻzbekiston kompaniyasini davlat roʻyxatidan oʻtkazish uchun yigʻim Oʻzbekiston kompaniyasining maqomiga (chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxona maqomiga ega yoki boʻlmagan), shuningdek roʻyxatdan oʻtkazish shakliga qarab farq qilishi mumkin: Internet orqali yoki toʻgʻridan-toʻgʻri ACR blokiga tashrif buyuring. Ro'yxatdan o'tish to'lovi ro'yxatga olish organining (tizim idorasi) bank hisob raqamiga to'lanishi kerak. Banklarning to‘lov rekvizitlari Tizimning tegishli idorasida olinishi kerak.
N
|
Ro'yxatdan o'tish turi
|
Davlat boji miqdori
|
tashrif buyurib ro'yxatdan o'tish
|
onlayn ro'yxatdan o'tish
|
8.
|
MChJ (mas'uliyati cheklangan jamiyat)
|
1,0 BRW = 22 AQSh dollari
|
0,5 MMS = 11 AQSh dollari
|
21.
|
Rasmiy maqomga ega jamiyat
"chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonalar"
|
32 BRW = 688 USD
|
16 BRW = 344USD
|
|
| |
