|
Al-xorazmiy nomidagi tоshkеnt aхbоrоt
|
| bet | 13/14 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 0,58 Mb. | | #242148 |
Bog'liq Al-xorazmiy nomidagi tîshkånt aõbîrîtw4, w5, w6, w7.
2 – raund kaliti
|
w8, w9, w10, w11.
|
3 – raund kaliti
|
w12, w13, w14, w15.
|
4 – raund kaliti
|
w16, w17, w18, w19.
|
5 – raund kaliti
|
w20, w21, w22, w23.
|
6 – raund kaliti
|
w24, w25, w26, w27.
|
7 – raund kaliti
|
w28, w29, w30, w31.
|
8 – raund kaliti
|
w32, w33, w34, w35.
|
9 – raund kaliti
|
w36, w37, w38, w39.
|
10 – raund kaliti
|
w40, w41, w42, w43.
|
9 – jadvalda raund kalitlari keltirilgan bo‘lib, 0 – raund kaliti boshlang‘ich kirish kaliti hisoblanadi, to‘q qora rang bilan berilgan kengaytirilgan kalitlar (1.4) formuladan hisoblab olinadi, qolgan kalitlar esa (1.3) formuladan hisoblab topiladi.
(1.4) formuladagi akslantirishlar quyidagi funksiyalar asosida amalga oshiriladi:
RotWord 32 bitli so‘zni bayt bo‘yicha quyidagi ko‘rinishda surish bajariladi.
{a0 a1 a2 a3} {a1 a2 a3 a0};
SubWord S blokdan va SubBytes ( ) funksiyasidan foydalangan holda bayt bo‘yicha akslantirish bajariladi.
Rcon [j] = 2j-1 , bu erda j =(i / Nk ) , i / Nk – bo‘lish natijasi butun son chiqadi, chunki Nk =const bo‘lib, i ning Nk ga karrali qiymatlari uchun bo‘lish amali bajarilyapti. [6]
Asosiy qism. AES kriptoalgaritmining dasturiy modulini ishlab chiqish
AES kriptoalgaritmi asosida “Rijndael” shifrlash algaritmi yotadi. Bu algoritm noan'anaviy blokli shifr bo‘lib, kodlanuvchi ma'lumotlarning har bir bloki qabul qilingan blok uzunligiga qarab 4x4, 4x6 yoki 4x8 o‘lchamdagi baytlarning ikki o‘lchamli massivlari ko‘rinishiga ega.
Shifrdagi barcha o‘zgartirishlar qat'iy matematik asosga ega. Amallarning strukturasi va ketma-ketligi algoritmning ham 8-bitli, ham 32-bitli mikroprosessorlarda samarali bajarilishiga imkon beradi. Algoritm strukturasida ba'zi amallarning parallel ishlanishi ishchi stansiyalarida shifrlash tezligining 4 marta oshishiga olib keladi.
Dastlab DESni almashtirish uchun 1997 yil 2 yanvarda e`lon berildi. Bu tanlovda quyidagicha shartlar qo`yildi. Yaratilayotgan algaritm blokli shifrlashni qo`llab quvvatlashi, kamida har bir blok 128 bit o`lchamda bo`lishi, har bir raundda foydalaniladigan kalitlar uzunligi esa 128, 192 yoki 256 bit bo`lishi shart qilib qo`yildi. Bir so`z bilan aytganda yaratilayotgan algaritm kamida DESda foydalanilgan Triple DES algaritmidan kriptoturg`unligi yuqori bo`lishi ko`zda tutilgandi.
Umuman kriptoalgaritmlarni baholashda asosan quyidagi 3 kategoriya asosida tahlillanadi.
Kriptoturg`unlik-bu algaritmga qo‘yiladigan eng birinchi baho sanaladi. Bu ko`rsatkich unda ishtirok etgan matematik funksiyalar, amallar qiyinchilik darajasi bilan baholanadi. Algaritim bahosi- bu ikkinchi zarur ketegorya bo`lib, unda asosan kriptoalgaritmni dastur va aparat ko`rinishida ketadigan sarf-xarajatlar, va uni tizimlardan talab etadigan resurslari miqdori bilan belgilanadi.
Algaritim xarakteristikasi va uning amalga oshirish-bu kategoriyada uni aparatli va dasturli ko`rinishda ishlatiladigan bitlar soni, kalitlar uzunligi, kalitlarni generatsiyaga bardoshliligi kabi xakakteristikalar bilan belgilanadi.
AES standartiga dastabki nomzod etib quyidagi 15 ta kriptoalgaritm qo`yildi. Bular o`rtasida 1998 yil 20 avgustda birinchi konferensiya bo`lib o`tdi. Bu
konferensiya quyidagi algaritmlar qatnashdi. Bu algaritmlarning faqat dastur ko`rinishlari foydalanildi. [8]
1.10-jadval
Algoritmlar va ularning mualiflari
|
| |
