|
Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universitetiBog'liq pdffox.com kurs-ishi=t
haq.f.
/ t
meyer.f.;
Bunda: t
hak.f.
- uskunalardan haqiqiy foydlanilgan vaqt,
soat;
t
meyer.f.
- uskunalarning norma bo’yicha ishlash muddati,
soat.
Uskunlardan ekstensiv foydalanish smenalik koeffisiyenti ko’rsatkichi bilan
ham tavsiflanadi. Bu ko’rsatkich kun mobaynida, barcha smenalarda ishlatilgan
uskunalar miqdorini eng katta smenada ishlatiladigan stanoklar miqdoriga bo’lish
bilan aniqlanadi.
Korxonalarda smenalilik koeffiisentini oshirishga intilish kerak, chunki u
qanchalik yuqori bo’lsa, mahsulot ishlab chiqarish ham ortadi.
Uskunalar ishining
smenaliligini
oshirishning
asosiy
yo’nalishlari
quyidagilar:
*
ishchi o’rinlarining ixtisoslashganlik darajasini oshirish. Bu ishlab
chiqarishning seriyaliligini va uskunalarning ish bilan ta’minlanganligini oshiradi;
*
ishlarning ritmligini oshirish;
*
bekor turib qolishlarni kamaytirish;
*
ta’mirlash ishlarini samarali yo’lga qo’yish;
*
asosiy va maxsus yordamchi ishchilar mehnatini mexanizasiyalash. Bu
qo’shimcha ishchi kuchini ozod qilish va ularni ogir yordamchi ishlarga yoki
uchinchi smenaga o’tkazish imkonini beradi.
KIRISH………………………………………………………………………...
26
Uskunalarning ish bilan ta’minlanganlik koeffisiyenti ham uskunalardan
vaqt bo’yicha foydalanishni xarakterlaydi. Bu ko’rsatkich asosiy ishlab
chiqarishdagi jami mashina parklari uchun hisoblanadi. Bu ko’rsatkich mavjud
uskunalar bilan barcha mahsulotlarni tayyorlash mehnat sigimining uning ishlash
vaqti fondiga nisbati sifatida aniqlanadi.
Uskunalar ishining smenalik ko’rsatkichi asosida uskuna ishlash vaqti
rejimning smenalik foydalanishi koeffisiyenti ham hisoblanadi. Bu ko’rsatkich
uskunalar ishining smenalik koefisiyentini ushbu korxonada o’rnatilgan smenaning
davomiylik vaqtiga bo’lish yo’li bilan aniqlanadi.
Biroq uskunalardan foydalanish jarayonining boshqa tomonlari ham bor.
Smena orasida vaqtincha kun mobaynida bekor turib qolishlarni bilishdan tashqari
uskunalardan haqiqiatdan ish bilan ta’minlangan vaqtlarida qanchalik darajada
samarali foydalanilayotganligini ham aniqlash kerak. Uskunalar to’liq ish bilan
ta’minlanmagan paytda umuman mahsulot chiqarmasligi mumkin. Bunday
hollarda biz uskunalardan ekstensiv foydalanish ko’rsatkichlarini hisoblash bilan
cheklansak yuqori natija olganday bo’lamiz. Lekin yuqorida ko’rganimizdek,
uskunalardan samarali foydalanish samaradorligi haqida to’liq xulosa chiqarishga
kifoya qilmaydi.
Olingan natijalarni ikkinchi guruxga taalluqli bo’lgan, asosiy fondlar
unumdorligi aks ettiruvchi asosiy fondlardan intensiv foydalanish ko’rsatkichlari
bilan boyitish kerak. Bularning ichida eng muhim uskunalardan intensiv
foydalanish koeffisiyenti ko’rsatkichidir.
Bu ko’rsatkichni aniqlash uchun asosiy texnik uskunalar haqiqiy
unumdorligini uning normtivdagi unumdorligiga bo’lish yo’li bilan aniqlanadi.
Buni hisoblash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:
K
int
= V
h
/ V
meyoriy ;
Bunda: V
haqiqiy
– uskunalar bilan vaqt birligi ichida haqiqatdagi
|
| |
