——————; ————————;
12 12
Bunda: F
1
– asosiy ishlab chiqarish fondlarining yil boshidagi
qiymati, so’m;
F
ishga tush.
; F
ishdan chiqish.
– yil mobaynida ishga tushirilgan
(hisobdan chiqarilgan) asosiy ishlab
chiqarish fondlari qiymati, so’m;
i
1
, i
2
– ishga tushirilgan (hisobdan chiqarilgan) vaqtdan
Yangi korxonalarning kurlishi, uskunalarni
rekonstruksiya љilinishi va texnik qayta
kurollanish natijasida uskunalar
unumdorligining oshishii
Uskunalar ishining sme-nalilik
koeffisiyenti-ning o’sishi
Foydalanish
vakti va
kuvvatining
ortishi
Yangi ishlab
chiљarish
kuvvatlarini
њzlashtirishni
tezlashtirish
Yangi kabul kilin-gan
rekonstruksiya kilingan va
kayta kurollangan kor-
xonalar kuvvat birligi
kiymatini kamaytirish
kul mexnatini
mashinalashtirish
KIRISH………………………………………………………………………...
29
keyingi to’liq oylar soni.
Asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishni oshiruvchi asosiy
yo’nalishlar.
Asosiy fondlardan foydalanish samaradorligini xalq xo’jaligi miqyosida
baholash qiyin. Bu muammoning yechimi mahsulot ishlab chiqarishning oshishiga,
aholi istemolini to’laroq qondirilishiga, mamlakatda uskunalar badlansining
oshishiga, mahsulot tannarxining kamayishiga, ishlab chiqarish rentabilligining
oshishiga olib keladi.
Asosiy fondlardan nisbatan to’laroq foydalanish yangi quvvatlarni jalb qilish
kabi ehtiyojlarning kamayishiga olib keladi.
Asosiy fondlardan foydalanishning yaxshilanishi ularning aylanish
tezligining oshganligini ham bildiradi.
Xullas, asosiy fondlardan samarali foydalanish iqtisodiy islohotlarning
muhim vazifasi hisoblangan - chiqarilayotgan mahsulot sifatini oshishi, raqobat
sharoitida mahsulotlarning tez realizasiya qilinishi bilan ham chambarchas bogliq.
Asosiy fondlardan samarali foydalanish ularning samaradorligini oshirishga
ta’sir
qiluvchi
intensiv
va
ekstensiv
omillardan
qanchalik
to’liq
foydalanilayotganligiga bogliq. Asosiy fondlardan foydalanishning ekstensiv
o’sishi bir tomonidan kalendar davrda uskunalardan foydalanish vaqtini oshirishni
taqozo qilsa, ikkinchi tomondan uskunalarning umumiy qiymatida ishlayotgan
uskunalar hissasini oshirishni taqozo qiladi.
Uskunalaran
foydalanish
vaqtini
oshirishning
asosiy
yo’nalishlari
quyidagilar:
bo’sh turib qolishlarni kamaytirish maqsadida uskunalarni ta’mirlash
sifatini oshirish, o’z vaqtida asosiy ishlab chiqarishni ishchi kuchi bilan, xom-
ashyo bilan, yonilgi va yarim fabirkatlar bilan ta’minlab turish;
Kun mobaynida uskunalarning bekor turib qolishini qisqartirish, ularning
ish koeffisiyentini oshirish.
|
