10-Variant Jismoniy shaxslarning jamg’arma bankiga qo’ygan mablag’idan olgan foydasi hisobi(so’m hisobida)
№
|
Mijozlarning ismi, familiyasi
|
Bankga qo’yilgan pul miqdori
|
Yillik daromat
(4,5 foiz)
|
Jami:
|
1.
|
Abdullaev A.
|
5400000
|
|
|
2.
|
Akbarov CH.
|
3457700
|
|
|
3.
|
Olimov V.
|
376000
|
|
|
4.
|
Mansurov A.
|
967906
|
|
|
5.
|
Doniyorov P.
|
1256000
|
|
|
|
Jami:
|
|
|
|
Adobe Photoshop dasturida ishlash.
Reja.
-
Mavzuning o’tilishidan maqsad
-
Grafik muxarrirlar haqida tushuncha.
-
Adobe Photoshop dasturni ishga tushirish va undan foydalanish.
1. Mavzuning o’tilishidan maqsad
Grafik muxarrirlarni o’qitilishidan maqsad har qanday holatlar rasmlar, grafiklar, har xil yozuvlarni komp’yuterda hosil kilishga imkoniyalar bo’lmasligi yoki ishlovchi bu imkoniyatlardan foydalana olmasligi foydalanna olsada vaqti bo’lmasliga mumkin. Lekin ishlovchiga zarur bo’lgan grafik ko’rinishidagi ma’lumotni tayyoridan foydalanish imkoniyati bo’lsada uni ayrim qismlarini o’zgartirish yoki o’zining zaruriyatiga moslashiga to’g’ri kelib qoladi bu hollada gafik ma’luiotlarni qayta ishlovchi tayyor dasturlar paketidan foydalanish mumkin. SHularni hisobga olgan holda bu mavzu Adobe Photoshop dasturida ishlashga o’rgatadi.
2. Grafik muxarrirlar haqida tushunchalar
Operatsion tizimning barcha grafik ob’ektlari, shuningdek, boshqa barcha tasvirlar qandaydir yo’l bilan kompyuterda hosil qilinishi yoki unga kiritilishi kerak. Grafik tasvirlarni kompyuterga kiritish uchun maxsus tashqi qurilmalari ishlatiladi. Eng ko’p tarqalgan qurilma— bu skanerdir. So’nggi paytda raqamli fotokameralarning xam qo’llanish ko’lami kengayib bormoqda. Ularning oddiy fotoapparatlardan farqi shundaki, tasvir kimyoviy yo’l bilan fotoplyonkaga tushirilmaydi, balki fotokamera xotirasining mikrosxemalariga yozib qo’yiladi. U erdan axborotni kabel orqali kompyuterga uzatish mumkin. Ayrim raqamli fotoapparatlar ma’lumotlarni Файл sifatida egiluvchan diskka yozib quyish imkoniyatiga xam ega. Diskdagi axborotni esa kompyuterga o’tkazish unchalik qiyin emasligini siz yaxshi bilasiz.
Tasvirni kompyuterning o’zida xam hosil qilish mumkin. Buning uchun grafik muxarrirlar deb ataluvchi maxsus dasturlar sinfi ishlab chiqilgan.
Axborotni grafik shaklda ishlab chiqish, takdim etish, ularga ishlov berish, shuningdek, grafik ob’ektlar va fayllarda bo’lgan nografik ob’ektlar o’rtasida bog’lanish o’rnatishni informatikada kompyuter grafikasi deb atash qabul qilingan. Kompyuter grafikasi uch turga bulinadi: rastrli grafika, vektorli grafika va frantal grafika. Ular o’rtasidagi asosiy farq nurning displey ekrandan o’tish usulidan iborat. Eslab qoluvchi elektron-nurli trubka (ENT)larga ega vektorli qurilmalarda nur berilgan traektoriya bo’ylab bir marta chopib o’tadi, uning izi esa ekranda keyingi buyruq berilgungacha saqlanib qoladi. Demak, vektorli grafikaning asosiy elementi — chiziqdir.
Vektorli grafika bilan ishlovchi dasturiy vositalar birinchi navbatda tasvirlarni yaratishga mo’ljallangan. Bunday vositalar reklama agentliklarida, dizaynerlik byurolarida va nashriyotlarda qo’llaniladi.
Dasturli qurilmalarda esa tasvir ularni tashkil etuvchi nuqtalar majmuasidan vujudga keladi. Bu nuqtalar piksellar (pixels) deb ataladi. Rastr — bu ekranning butun maydonini qoplovchi piksellar matritsasidir. Demak, rastrli grafikaning asosiy elementi nuktadan iborat.
Rastrli grafika vositalari bilan tayyorlangan tasvirlar kompyuter dasturlar yordamida kamdan-kam xoldagina yaratiladi. Ko’pincha ushbu maqsadda rassom tayyorlagan tasvirlar yoki rasmlar skanerlanadi. Rasmli tasvirlar bilan ishlashga mo’ljallangan ko’pgina grafik muxarrirlar asosan tasvirlarga ishlov berishga mo’ljallangan. Internet tizimida ko’proq rasmli tasvirlar qo’llanilmoqda.
Frantal badiiy kompozitsiyani yaratish — bu tasvirni chizish yoki jihozlash emas, balki uni dasturlashdir, ya’ni bunda tasvirlar formulalar yordamida kuriladi. Frantal grafika odatda o’yin dasturlarida qo’llaniladi
-
Adobe Photoshop dasturni ishga tushirish va undan foydalanish.
Adobe Photoshop dasturida ishlash uchun biz avvolom bor Windows ishchi oynasidan «Пуск » tugmachasi yordamida papkalar va buyruklar ichidan «Programmo’» papkasini tanlab olamiz. Undagi Adobe Photoshop 7.0 buyrugini bajarilishga uzatamiz, ekranda kuyidagi Adobe Photoshop 7.0 ning ishchi oynasi xosil buladi. Bu jarayon kuyidagicha amalga oshiriladi. «Пуск» «Программы» «Adobe Photoshop 7.0»
Sungra quyidagi ishchi oynasi hosil bo’ladi.
Sarlavxa qatori 
Bosh menyu 
Instrumentlar qatori
Instrumentlar paneli Navigator va ranglar paneli
 
Ishchi oynasida yangi ishchi maydonni hosil qilish uchun «Fayl» menyusiga kirib «Новый» buyrug’ini yoki Ctrl N bajarilishga beramiz. So’ngra ishchi maydon hosil bo’ladi.
Bu erda
 biz ishlayotgan maydonni nomlash uchun joy.  -ishchi maydonning o’lchamlarini tanlab olish uchun joy. Uni bajarilishga berganimizdan so’ng o’lchamlar oynasi hosil bo’ladi va o’lchamlarni o’rnatamiz.
  ishchi maydon.
Endi ishchi maydonga biz ishlov beradigan ob’ektni olib kelib o’rnatamiz. Buning uchun esa «Fayl» menyusidan «Открыть» buyrug’ini yoki Ctrl O komandasini bajarilishga uzatamiz. Ekranda biz tanlagan ob’ekt hosil bo’ladi.
Endi ikkinchi ob’ektni tanlaymiz va  «Магнитное лассо» instrumenti yordamida kerakli kismni kirkib olamiz va «Редактирование» menyusiga kirib «Kopirovat» buyrug’i yordamida ko’chirib, birinchi ob’ektga keltirib YAna «Редактирование» menyusiga kirib «Вставить» buyrug’i orqali keltirib qo’yamiz, hamda
 «Перемешение» instrumenti yordamida kerakli birinchi ob’ektga joylashtiramiz.
Instrumentlar paneli.
Adobe Photoshop dasturi darchasida turli asboblar tugmalari joylashgan. Qar bir tugma Adobe Photoshop dasturining biror buyrug’ini anglatadi. Agar darchada asboblar paneli bo’lmasa, menyu satring Окноpunktida Vkl. Panel buyrug’ini tanlang.
Adobe Photoshop dasturida jami 46 ta asboblar mavjud bo’lib, ulardan 20 tasi bevosita dastur ishga tushirilganda darchada ko’zga tashlanib turadi. Qolganlarini qo’shimcha buyruqlarni bajarish orqali ishga tushirish mumkin. Agar asboblar panelida joylashgan tugmaning ostki qism o’ng burchagida kichik uchburchak shakli tasvirlangan bo’lsa, bu tasvir ushbu tugma tarkibida o’xshash buyruqni bajaruvchi asboblar yashiringanligidan darak beradi.
YAshiringan asbobni aktivlashtirish uchun kursorni maxsus belgili tugma ustida «sichqoncha» ning chap tugmasini bosgan holda asboblar panelidan tashqariga olib chiqariladi va kerakli tugma ustida kursorni qoldirib «sichqoncha» ning chap tugmasi qo’yib yuboriladi.
Xar bir tugma kursor yaqinlashtirilsa, kursor belgisi ostidagi asbobning kanday vazifani bajarishi xaqidagi axborot paydo bo’ladi.
Quyida Adobe Photoshop dasturida ishlash jarayonida keng qo’llaniladigan asboblarning qisqacha tavsifi keltiriladi.
 «Pryamougolnaya oblast». Tasvirda to’g’ri to’rtburchak shaklidagi maydonni belgilab olish uchun qo’llaniladi. Bu asbob yordamida tasvirdagi aloqida maydonni belgilab olingandan keyin tasvirga kiritilgan barcha o’zgarishlar faqat belgilangan maydon ichiga ta’sir etadi. Ushbu tugma qo’shimcha tarzda Shift klavishi ishlatilsa, belgilangan maydon xududi ortadi. Shift klavish o’rnida Alt klavishi qo’llanilgan taqdirda belgilangan maydon xududi qisqaradi. Ushbu amal Lasso va Волшебная палочка asboblari bilan ishlashda qo’llaniladi.
 «Ellipticheskaya oblast» : Tasvirda doira shaklidagi maydonni belgilab olish uchun qo’llaniladi. Bu asbob yordamida tasvirdagi aloqida maydonni belgilab olingandan keyin tasvirga kiritilgan barcha o’zgarishlar faqat belgilangan maydon ichiga tasir etadi.
Stroka pikseley : tasvirda gorizontal shakldagi chiziqni belgilaydi. Amalda bu asbob juda kam qo’llanildi.
Stolbets pikseley : Tasvirda Vertikal shakldagi chiziqni belgilaydi. Amalda bu asbob qam juda kam uchraydi.
 «Kadrirovanie» : Ushbu asbob, asosan tasvir chetlarini va keraksiz qismlarini kesib tashlash uchun qo’llaniladi. Bu buyruq aktivlashtirilganda tasvir yuzida to’g’ri to’rtburchak shaklidagi ramka qosil bo’ladi. Ramkaning chetlari kichik kvadratlardan iborat bo’lib, bu kvadratchalar yordamida ramka qajmi o’zgartiriladi. Tasvir ramka ostiga olingandan so’ng ENTER klavishi bosilsa, ramka tashqarisida qolgan ortiqcha bo’laklar kesib tashlanadi. Ushbu buyruqni Esc klavishini bosib rad etish mumkin.
«ПЕРЕМЕШЕНИЕ» : Ushbu asbob tasvirdagi belgilangan madonni yoki qatlamni siljitish va kesib olish uchun qizmat qiladi. ПЕРЕМЕШЕНИЕ buyrug’ini bajaradigan ayni jarayonni boshqa ayrim asboblar (masalan  ВОЛШЕБНАЯ ПАЛОЧКА asbobi) yordamida xam amalga oshirish mumkin.
«МАГНИТНОЕ ЛАССО» : Bu asbob ishlatilganda Adobe Photoshop dasturi tasvirdagi obekt chegaralarin o’zi belgilaydi. Ammo bu asbob peksillardagi ranglarni o’zgarishiga bog’liq tarzda chegaralarni aniqlashi bois kam qo’llaniladi.
 «ВОЛШЕБНАЯ ПАЛОЧКА» : Bir-biriga yaqin bo’lgan rangdagi peksillar joylashgan maydonni belgilaydi. SHIFT bilan birgalikda qo’llansa, belgilangan maydon qajmi ortadi. Alt bilan ishlatilganda esa belgilangan maydon qajmi kamayadi.
 «AEROGRAF» : tasvirni bo’yashda ishlatiladi. Aerografni bir joyda ushlab turish siyoqni tasvir bo’yla yoyilib ketish effektini beradi. Bo’yoqning tasvir bo’ylab oqishi kursorni qo’yib yuborguncha davom etadi. Odatda bu asbob yumshoq cho’tkalar ishlatiladi. AEROGRAF kursorni ushbu asbob ustida bosish yoki klaviaturadagi J klavishini bosish orqali aktivlashtriladi.
 «KIST» : Aerograf asbobi kabi tasvirni bo’yashda ishlatiladi. Ammo KIST yordamida tasvirni sifatli bo’yash mumkin. Bu sbob aerografga nisbatan ko’p qo’llaniladi. KIST asbobini V klavishini bosish orqali aktivlashtirish mumkin. Brushes darchasi yordamida bo’yoq cho’tkalarini shaklini o’zgartirish mumkin.
 «SHTAMP» : tasvirdagi kichik bir bo’lak nusqasini ko’chirish uchun ishlatiladi. Bu asbob tasvirdagi ayrim nuqsonlarni, dog’larni yo’qotish va eski rasmlarni tiklashda keng qo’llnailadi.
 «KIST PREDO’DUSHIX SOSTOYANIY» : Bu asbob tasvir qaqidagi dastlabki ma’lumotlar asosida ishlaydi. Uning yordamida tasirga kiritilgan so’ngi o’zgartirishlarni bekor qilish mumkin.
 «LASTIK» : tasvirni o’chirish uchun ishlatiladi. U qo’llanganda tasvirda fon qaysi rangda bo’lsa, o’sha rangdagi chiziqlar qosil bo’ladi. Alt klavishini qo’llash yordamida kompyuter xotirasiga olinmagan so’ngi o’zgartirishlarni bekor qilish mumkin. LASTIK asbobi E klavishni bosish orqali aktivlashtiriladi.
 «KARANDASH» : turli chiziqlarni chizish uchun foydalaniladi. Alt klavishi bosilganda kursorning ekrandagi tasviri o’zgaradi va bevosita tasvirdan kerakli rangni tanlash mumkin. Bu amal bajarilagnadan so’ng o’sha rangda chiziq tortadi.
 «RAZMO’VKA» : Ushbu asbob ishlatilganda, tasvirdagi yorqinlik pasayadi. Alt klavishi bilan qo’llanganda yorqinlik ortadi.
 «REZKOST» : ushbu asbob ishlatilganda tasvirdagi yorqinlik ortadi. Alt klavishi bilan qo’llanganda esa tasvir qiralashadi.
 «PALETS» : tasvirdagi ranglar chayqaltirib, tasvirdagi obektlar o’rtasidagi chegaralarni bir-biriga qo’shishga xizmat qiladi.
 «OSVETITEL» : piksellardagi ranglar yorqinlashadi. Alt klavishi bilan qo’llanganda esa piksellardagi ranglar qiralashadi.
 «PERO» : peroni tasvir ustida xaraktlantirilganda, nuktalar xosil bo’ladi. Ushbu nuqtalar yordamida chizilgan tasvirni o’zgartirsh mumkin.
MAGNITNOE PERO : bu asbob quddi Магнитное лассо kabi xarakatlanadi. Biror bir tasvirdagi obekt atrofida xarakatlantirilganda, Adobe Photoshop dasturining o’z obekt chetlarini belgilab chiqadi.
 «PROIZVOLNOE PERO» : juda qulay asbob bo’lib, Xoxlagan shakldagi tasvirni u yordamida ifodalash mumkin.
 «ВСТАВИТЬTOCHKU» : bu asbob pero yordamida chizilgan chiziq ustiga qo’shimcha nuqtalarni qo’shadi.
 «УДАЛИТ TOCHKU» : pero yordamida chizilgan chiziq ustidagi ortiqcha bo’lgan nuqtalarni o’chiradi.
 «TEKST» : ushbu asbob yordamida tasvirga turli matnlarni kiritish mumkin. TEKST asbobi aktivlashtirilib, kursor tasvir ustida bosilsa, matn kiritish uchun aloqida darcha qosil bo’ladi. Bu darchada xarf o’lchami, turi, rangi va boshqa o’lchamlari kirtiladi. Bu asbob yordamida kiritilgan matnlar qayta taqrir qilish imkoni mavjud emas.Tekst asbobi aktivlashtirilib, kursor tasvir ustida bosiladi, matn kiritish uchun aloqida darcha qosil bo’ladi. Bu darcha qarf o’lchami, turi rangi va boshqa o’lchamlari kiritiladi. Bu asbob yordamida kiritilgan matnni qayta taqrir qilish imkoni mavjud emas.
 «TEKST –MASKA» : TEKST asbobi kabi bu asbob aktivlashtirilib, matn ustida bir marta bosiliganda, TEKSTOVO’Y INSTRUMENT darchasi xosil bo’ladi. Lekin bu marta oddiy tekstdan tubdan farq qiladi. Qarflarning cheti quddi LASSO asbobida belgilash kabi ko’rinishga ega bo’ladi. Qarflarni turli ranglarga bo’yash va ПЕРЕМЕШЕНИЕ asbobi yordamida o’rnidan siljitish yoki boshqa rasmga olib o’tish mumkin.
 «VERTIKAL TEKST» : agar tasvirga pastdan yuqoriga shaklda (vertikal shaklda) matn kiritmoqchi bo’lsangiz ushbu asbobdan foydalanishingiz mumkin.
 «PIPETKA» : tasvirdagi asosiy yoki tasvir foni rangini o’zgartiradi, PIPETKA tasvir ustidagi biror nuqtada rang sifatida tanlanadi. Agar ayni jarayonga Alt qo’shilsa, tanlangan rang tasvir fonini o’zgartirishga olib keladi.
 «RUKA» : tasvirning ko’zga tashlanmay turgan qismlarini ko’rsatadi. Buning uchun ushbu asbob aktivlashtirilib tasvir ustida «sichqoncha» ning chap tugmasini bosgan qolda kerakli tomonga qarakatlantiriladi. Ayni jarayonni Adobe Phtoshop dasturi darchasidagi NAVIGATOR yordamida xam amalga oshirish mumkin.
 «MASSHTAB» : tasvirni kattalashtirish yoki kichraytirish uchun qizmat qiladi. Agar ushbu asbob bilan birgalikda Alt klavishi ishlatilsa, tasvir kichrayadi. Kursor ushbu asbob aktivlashtirilgandan so’ng o’z shaklini o’zgatiradi va lupa ko’rinishini oladi. Kursor tasvirning qaysi nuqtasida bosilsa, adobe Photoshop dasturi avtomatik tarzda o’sha nuqtani ekranga yaqinlashtiriladi. MASSHTAB asbobini aktivlashttirilib, ENTER klavishi bosilsa, OPTSIYA MASHTABIROVANIYA darchasi ochiladi. Bu darchada maxsus to’rtburchak ichiga belgi qo’yiladi, tasvir o’lchamlari o’zgartirilganda tasvir darchasi qam mos tarzda o’zgartiriladi. Qar safar tasvir o’lchamlari kattalashtirish yoki kichraytirish uchun MASSHTAB asbobini aktivlashtirish zarur emas. Boshqa asbob bilan ishlash paytida Ctrl PROBEL bosilsa, ishlatilayotgan asbob vaktinchalik MASSHTAB asbobini vazifasi bajaradi va tasvir kattalashadi. Ctrl PROBEL o’rnida Alt PROBEL qo’llanilsa, tasvir o’lchami kichrayadi. SHuningdek, tasvir o’lchamini Ctrl (plyus) klavishlari yordamida kattalashtirish yoki Strl- (minus) yordamida kichraytirish mumkin. Adobe Photoshope dasturi darchasi ostida STROKA SOSTOYANIYA satrida tasvir o’lchamlari qaqida aqborot beruvchi maqsus darcha mavjud. Bu darchada tasvir o’lchamlari sonlarda ifodalangan. Ushbu sonlarni o’zgartirish orqali tasvirning aniq o’lchamlari kiritiladi.
 «OSNOVNOY TSVET» : ushbu asbob ustida kursor ikki marta ketma-ket bosilganda Adobe Photoshope dasturining yangi darchasi (VO’BOR TSVETA ) qosil bo’ladi. Bu darchada kerakli rang tanlanib, OK yoki ENTER tugmasi bosiladi va tanlangan rangni KARANDASH, KIST, AEROGRAF, GRADIENT kabi asboblari yordamida qo’llash mumkin.
TSVET FONA : Ushbu tugma ustida kursor («sichqoncha» tugmasi) ikki marta bosilaganda Adobe Photoshope dasturining yangi darchasi (COLOR PICKER) qosil bo’ladi. Bu darchada tasvir fonining rangi aniqlanadi. Tasvir fonidagi rang LASTOCHKA va GRADIENT asboblari uchun qo’llaniladi.
 «PEREKLYUCHENIE TSVETOV» : ushbu belgi ustida kursorni bosish asosiy rang bilan tasvir foni ranglari o’rni almashtiriladi.
 «TSVETA POUMOLCHANIYU» : bu belgi ustida kursorni bir marta bosish bilang asosiy rang koraga va tasvir foni ranglari oqqa aylanadi.
 MARSHIRUYUSHIE MURAVI : bu tugma yordamida Adobe Photoshop dasturida tez niqoblash qolati bekor qilinadi. Ekranda belgilash chegaralari chumolilar xarakatini eslatuvchi punktir chiziq yordamida aks ettiriladi. Bu Adobe Photoshop dasturida, odatda, standart qolat deb ataladi.
 «BO’STRAYA MASKA» : ushbu tugma ustida kursor bir marta bosilishi bilan Adobe Photoshop dasturi tez niqoblash qolatiga o’tadi va natijada tasvirdagi niqoblanmagan qudud qizil rang bilan bo’yaladi. Ushbu asbob tasvirdagi turli obektlarni aniq niqoblanishda ishlatiladi. KIST asbobi yordamida niqobga ishlov berish mumkin. Bunda qora rang bilan tasvir niqoblanadi, oq rang bilan tasvir rangi niqob o’lchiriladi.
 «СТАНДАРТНОЕ ОКНО» : asbob aktivlashtirilganda tasvir standart qolatda bo’ladi.
 «POLNO’Y EKRAN S MENYU» : bu qolat tasvir kompyuter ekraniga sig’magan qolda ishlatiladi. Ushbu asbob aktivlashtirilganda ekranda menyu satri qamda asboblar paneli qoladi.
 «POLNO’Y EKRAN» : ekranda faqat tasvir va asboblar paneli qamda menyu satri qora fonda qoladi.
Savol va topshiriklar.
-
Adobe Photoshop dasturini ishga tushirish.
-
Adobe Photoshop dasturini imkoniyatlari.
-
Adobe Photoshop dasturini boshqa dasturlardan farqi.
-
Keltirilgan misolni to’lig’icha izohlab bering.
-
Tayyor rasmni kayta ishlash uchun zarauriy uskuna va qurilmalarni izohlang.
-
Ixtiyoriy rasmni olib unga ishlov bering va xotirada saqlang.
-
Qilingan ishlar haqida qisqacha tushuntirish xati yozing.
|
