Laboratori ishi № 1
Mavzu: Analitik kimyo laboratoriyasida ishlash qoidalari va
laboratoriyada ishlatiladigan asbob-uskunalar bilan tanishish
Analitik kimyo laboratoriyasida ishlash texnika xavfsizlik koidalari
Laboratoriya darsi ma’ruzada o’tilgan mavzularni to’liq va chuqur o’rganishda
juda katta ahamiyatga ega o’quv darslarining eng aktiv turlaridan biri bo’lib,
talabaning mustaqil o’quv ishlarni tashkil qilishga va yo’naltirishga imkon beradi.
Laboratoriya ishlari doimo ma’ruza o’tilgandan
keyin bajarilishi kerak,
shundagina uning foydasi to’liq buladi. Talaba o’tilgan mavzu bo’yicha tajribalar
o’tkazib u yoki bu qoidaning to’g’riligiga ekspriment orqali ishonch hosil qilib,
analitik kimyo bo’yicha eshitgan ma’ruzalardan olgan bilimlarini mustahkamlab
boradi. Har bir laboratoriya ishini bajarishdan oldin shu mavzuga oid nazorat ishi
o’tkaziladi yoki har bir talabani doskaga chaqirib so’raladi .
Laboratoriya darsi vaqtida quyidagi qoidalarga amal qilish kerak:
1. Barcha xavfsizlik choralariga aniq amal qilish («Xavfsizlik texnikasi
qoidalari»)
2. Tajribalardagi har bir ishning tartib va ketma–ketligiga,
reaksiyaga
kirishuvchi moddalarni miqdor va konsentratsiyalariga, qullanmada qanday
ko’rsatilgan bo’lsa shunday aniqlikda rioya qiling (agar
ishlatiladigan reaktivlar
miqdori ko’rsatilmagan bo’lsa, iloji boricha kam olib ishlatish kerak ).
3. Tajribaning borishi va uning o’ziga xos joylarini diqqat bilan kuzatib,
aniqlab boring.
4. Ishning oxirida ishlatilgan asbobni yig’ishtirib, kimyoviy idishlarni yuvib,
ish joyini artib tozalab navbatchiga yoki o’qituvchiga ko’rsating.
5. Darsning oxirida kuzatish natijalari va qilingan hisoblash natijalari yozilgan
daftaringizni o’qituvchiga imzo qo’yish uchun ko’rsating.
Amaliy mashg’ulot o’tkazish texnikasi va uning ahamiyati.
Analitik kimyo kursi bo’yicha amaliy mashg’ulotlarni
bajarishda talabalar,
dastlab reaktiv va asboblardan foydalanish qoidalari hamda tajribalarni aniq
bajarish texnikasi bilan tanishtiriladi.
Amaliy mashg’ulotlarni nazariy tushunchalar bilan birgalikda olib
borilgandagina talabalarning o’zlashtirishi unumli va samarali bo’ladi.
Talabalarni laboratoriyada amaliy mashg’ulot
bajaradigan asosiy joyi ish
stolidir. Ish stoli doimo toza bo’lishi kerak. Laboratoriya mashg’ulotlarini
faqatgina qunt va aniqlik bilan bajarilgandagina kutilgan natijalarga ega bo’lish
mumkin. Ishga e’tiborsizlik bilan qarash esa bajariladigan ish natijalarining xato
chiqishiga sabab bo’ladi. Tajribani to’g’ri bajarish uchun eritma va reaktivlarni
ko’rsatilgan miqdorda olish lozim.
Disstillangan suv, gaz va elektr energiyasini
tejab sarflash kerak. Tartib va ozodalikni ish joyidagina emas,
balki
laboratoriyada ham saqlash lozim.
Har bir amaliy mashg’ulotni bajarishdan oldin, talabalar oldingi ish
yuzasidan hisobot tuzib o’qituvchiga ko’rsatadilar. So’ng navbatdagi laboratoriya
ishini bajarishga ruxsat etiladi.
Yangi ishni boshlashdan avval o’qituvchi
talabalardan shu ishning
mazmunini qanchalik darajada bilib olganliklarini tekshirib ko’rishi lozim.
Talabalar nazariy tushunchalarni o’zlashtirib, tajriba texnikasini tushinib
olganliklariga ishonch hosil qilganidan keyingina navbatdagi ishni bajarish uchun
ruxsat etiladi.
Talabalar tayyorlagan asboblar sxemalari to’g’riligini o’qituvchi yoki katta
lobarant tekshirib ko’rib ishni bajarishga ruxsat beradi.
