Andijon Mashinasozlik instituti M. M va T. X yo’nalishi 4-kurs 62-20A-guruh talabasi Hamidullayeva Muxlisaning“Mehant xavfsizligini boshqarish” fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi

Andijon Mashinasozlik instituti M.M va T.X yo’nalishi 4-kurs 62-20A-guruh talabasi Hamidullayeva Muxlisaning“Mehant xavfsizligini boshqarish” fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi

Mavzu:O’ZBEKISTONDA BO’LISHI MUMKIN BO’LGAN TEXNOGEN HAVFLAR

• Reja:
• 1. Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar. 2. Yong‘in chiqish va portlash xavfi bo‘lgan ob’ektlardagi avariyalar va ularni oldini olish muammolari. 3. Ishlab chiqarish jarayonlaridagi avariyalar.

 Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil ko‘rinishi-dagi falokatlar kirib, ular O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 27 oktyabr 1998 yil 455-son qarorida “Texnogen, tabiiy va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlarni tasnifi” da ko‘rsatib o‘tilgan.Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar oqibatida odamlarni, uy hayvonlarini qurbon bo‘lishiga, atrof-muhitni izdan chiqishiga va moddiy resurslarni buzilishiga va yo‘q bo‘lib ketishiga olib keladi.Gidrotexnika inshoatlari, ko‘rsatkichlariga ko‘ra har xil bo‘ladi: 1) joylashgan o‘rniga ko‘ra:er usti inshoatlari (daryo, ko‘l, kanal va h.k); er osti inshoatlari (o‘tqazuvchi quvurlar, tunellar va h.k). 2) foydalanish maqsadiga ko‘ra: a) suv-energetika inshoatlari;b) suv-ta’minoti inshoatlari;v) sug‘orish inshoatlari;g) chiqindi suvlarni chiqarish inshoatlari; suv-baliq xo‘jalik inshoatlari; suv-sport inshoatlari va h.k. 3) vazifasiga qarab:1.GES lar va boshqa suv inshoatlari (to‘g‘onlar va boshqalar);3) vazifasiga qarab:1.GES lar va boshqa suv inshoatlari (to‘g‘onlar va boshqalar);2.suv o‘tkazish inshoatlari (kanallar, tunnellar, quvur o‘tkazgichlar);3.v) tarnovlar, osma quvurlar va h.k.;4.g) tashlandiq suv inshoatlari (ortiqcha suvni chiqarish uchun);5.suv oqimini tartiblash inshoatlari (suv oqimini to‘g‘irlovchi, daryo va qirg‘oq o‘zanlarini yaxshilovchi va boshqalar);6.baliq xo‘jaligi inshoatlari (baliq boqish uchun).Gidrotexnika inshoatlari quyidagi ta’sirlar natijasida buziladi:1.tabiiy ofatlar oqibatida (zilzila, ko‘chki, jala yomg‘irlar yuvib ketish va boshqalar);2.uskunalarning tabiiy emirilishi va eskirishi;3.inshoatni loyihalash va qurishdagi xatoliklar;4.suvlarni ishlatish qoidalarini buzilishi;5.portlatishlar oqibatida (xarbiy xarakatlar, terrorchilik ishlari va boshqalar).Gidrotexnika inshoatlarining buzilishi natijasida muayyan oqibatlarga olib keladi,

•  Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil ko‘rinishi-dagi falokatlar kirib, ular O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 27 oktyabr 1998 yil 455-son qarorida “Texnogen, tabiiy va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlarni tasnifi” da ko‘rsatib o‘tilgan.Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar oqibatida odamlarni, uy hayvonlarini qurbon bo‘lishiga, atrof-muhitni izdan chiqishiga va moddiy resurslarni buzilishiga va yo‘q bo‘lib ketishiga olib keladi.Gidrotexnika inshoatlari, ko‘rsatkichlariga ko‘ra har xil bo‘ladi: 1) joylashgan o‘rniga ko‘ra:er usti inshoatlari (daryo, ko‘l, kanal va h.k); er osti inshoatlari (o‘tqazuvchi quvurlar, tunellar va h.k). 2) foydalanish maqsadiga ko‘ra: a) suv-energetika inshoatlari;b) suv-ta’minoti inshoatlari;v) sug‘orish inshoatlari;g) chiqindi suvlarni chiqarish inshoatlari; suv-baliq xo‘jalik inshoatlari; suv-sport inshoatlari va h.k. 3) vazifasiga qarab:1.GES lar va boshqa suv inshoatlari (to‘g‘onlar va boshqalar);3) vazifasiga qarab:1.GES lar va boshqa suv inshoatlari (to‘g‘onlar va boshqalar);2.suv o‘tkazish inshoatlari (kanallar, tunnellar, quvur o‘tkazgichlar);3.v) tarnovlar, osma quvurlar va h.k.;4.g) tashlandiq suv inshoatlari (ortiqcha suvni chiqarish uchun);5.suv oqimini tartiblash inshoatlari (suv oqimini to‘g‘irlovchi, daryo va qirg‘oq o‘zanlarini yaxshilovchi va boshqalar);6.baliq xo‘jaligi inshoatlari (baliq boqish uchun).Gidrotexnika inshoatlari quyidagi ta’sirlar natijasida buziladi:1.tabiiy ofatlar oqibatida (zilzila, ko‘chki, jala yomg‘irlar yuvib ketish va boshqalar);2.uskunalarning tabiiy emirilishi va eskirishi;3.inshoatni loyihalash va qurishdagi xatoliklar;4.suvlarni ishlatish qoidalarini buzilishi;5.portlatishlar oqibatida (xarbiy xarakatlar, terrorchilik ishlari va boshqalar).Gidrotexnika inshoatlarining buzilishi natijasida muayyan oqibatlarga olib keladi,