140
Yuqorida ko‗rsatib o‗tganidek, eng ko‗p tarqalgan EMlar rotori qisqa
tutashgan uch fazali asinxron elektr motorlar. Bo‗larning keng
qo‗llanilishiga asosiy sabab ularning tuzilishi oddiy, ishlatishda yuqori
ishonchliligi bilan belgilanadi. Bundan tashqari bu EMlarni boshqarish
avtomatlashtirishga oson еrishiladi.
Asosiy kamchiliklari past quvvat koeffisienti va yuklama oshishi
bilan aylanish davrining pasayib borishi.
EM lar tuzilishi maxsus bajarilishi bo‗yicha har xil ko‗rinishga ega:
a) ichiga kiritilgan; b) kam shovqinli; g) kiritilgan harorat himoyali; d)
montaj o‗lchamiga yuqori aniqlikda bajariladigan.
Atrof muhit sharoitiga qarab EMlarni maxsus bajarilishi quyidagicha
bo‗ladi: a) namga-sovuqqa chidamli; b) kimyoviy chidamli; v) jazirama
iqlim uchun.
Tor maxsusliklarga bajarilishi uchun elektr motorlar: a) qishloq
xo‗jaligi uchun; b) dengiz floti va daryo kemalariga; v) shimoliy chegara
sharoitlari uchun.
A2 va AO2 Elektr motordan quyidagi ustunlikka ega: og‗irligi kam
(o‗rtacha 18% ga) tashqi o‗lchami, aylanish o‗q balandligi va boshqa
o‗rnatgich o‗lchamlari, havo shovqini va titrash sathi pasaytirilgan, ishga
tushirish momenti katta, ishlatishga va montajga katta qulaylikka ega;
yuqori ishonchli. 4A turli Elektr motorlar belgilanishni aytib berilishi
quyidagicha: misol 4AH200LB8. 4-seriya tartibi; A-asinxronli; H-
himoyalangan; 200-aylanish o‗qi balandligi,mm; L(S,M)- qobiq uzunligi
bo‗yicha o‗rnatilish o‗lchamlari; B(A)- o‗zak uzunligi (bir montaj
o‗lchamida ikki xil quvvat ko‗rsatilganida); 8 (2,4,6)- qutblar soni (10.1.1 -
rasm).
AI seriyali elektr motorlar. Elektr texnika sanoati asinxronli
motorlarning beshinchi birlikdagi seriyasini o‗rganib chiqdi, AI- asinxron
elektr motorlarni ishlab chiqarish amalga oshirildi (10.1.2 - rasm).
