3
KIRISH
Respublikamiz iqtisodiyotining barcha tarmoqlarini rivojlantirish,
texnologik jarayonlarni takomillashtirish va intensivlash yo‗nalishlaridan
biri texnologik qurilmalarni xavfsiz, ishonchli o‗rnatish,
samarali
foydalanish, ekspluatatsiya jarayonlarini to‗la nazorat qilishni
ta‘minlashdir.
Amalda barcha qurilayotgan yoki rekonstruktsiya qilinayotgan
korxonalar elektrlashtirilgan va avtomatlashtirish vositalari bilan
jihozlangan. Hozirgi zamonaviy rekonstruktsiya
ishlari va yangi
qurilish hajmi montaj ishlarida yuqori unumdorli ishlab chiqarish
uslublari va vositalari qo‗llashni talab qiladi. Texnologik jarayonlami
avtomatlashtirish va uning asosiy ko‗rsatkichlarini nazorat qilish
vositalari, asboblari va qurilmalarining to‗xtovsiz (ishonchli)
ishlab
turishiga oshirilgan talablar qo‗yadi. Bajarilayotgan ishlarning ko‗lami,
o‗lchamlari va rostlovchi ta‘sirlarning aniqligi ko‗proq qurilmalarning
montaji (o‗rnatish) sifatiga bog‗liq bo‗ladi.
Ushbu darslik – ―Elektr ta‘minoti tizimini montaji va ishlatish‖ fani
bo‗yicha elektr ta‘minoti yo‗nalishi talabalari uchun ishlab chiqilgan.
Korxonalarni ichki va tashqi elektr ta‘minoti tizimini loyihalashtirishda,
yuqori kuchlanishli moyli, elegazli, havoli, vakuumli o‗chirgichlarning
tuzilishi, o‗chirilish
toklar jarayoni, shu bilan birga fizik jarayonlari
atroflicha ko‗rib chiqilgan. Ajratgich, bo‗lgich, qisqa tutashtirgichlar va
yana shunga o‗xshash yordamchi kommutatsion apparatlar ham yoritilgan.
Alohida bo‗limlarida kommutatsiyali o‗ta
kuchlanish va yashindan
himoya qurilmalarini va yuqori kuchlanishli elektr jihozlarni montaji va
ishlatilishiga bag‗ishlangan. Bo‗limlarda podstansiyaning asosiy kuch
jihozlarini montaj ishlari bajarilishi, elektr jihozlarni montaj ishlari sifatini
tekshirish bosqichlari keltirilgan.
Darslikda elektr jihozlarni, izolyatsiyalarni o‗lchash
va tekshirish
ishlarini olib borilishiga, havo liniya o‗tkazgichlarini, kuch kabellarini,
kuch transformatorlarini,
kommutatsion apparatlarni, o‗lchash tizimlarini,
yuqori kuchlanishli himoyalovchi elektr jihozlar va zaminlagichlarni soz
va sifatli montaj qilish va ishlatishni amalga oshirish keng yoritilgan.
