-rasm. 6 va 10 kV kuchlanishli ВНП-17 turli yuklamani uzgich: 1 - tayanch

82 
harakatini chegaralovchi natijaviy mahkamlanishi ―vklyucheno‖ va 
―otklyucheno‖ apparat holatiga to‗g‗ri kelishi kerak. 
Apparat va yuritma o‗qlari pishanglarini tekshirish: 
-konusli shtift tagidagi rozetka keyingi teshigi silindrik burg‗ichda 
teshik teshiladi. Tortgich shakl o‗zgarishi cheklanishi, egilib ketmasligi 
ta'minlanadi; ulash va ajratish bir qo‗lda еngil bajarilish imkonini berishi 
kerak. 
Kam moyli uzgichlar haqida umumiy ma‘lumotlar. 
1 kV dan yuqori kuchlanishli elektr zanjirlarida yuklama ostida va 
xavfli o‗ta yuklanishlarda va qisqa tutashuvlarda ulash va o‗chirish uchun 
mo‗ljallangan. Eng ko‗p tarqalganlari kam hajmli tuvakli uzgichlar 
(ВММП va ВМПЭ), bular yopiq va ochiq taqsimot jihozlarini 
barcha 
kuchlanishlarida keng tarqalganlardan hisoblanadi. Hozirgi vaqtda 
vakuumli uzgichlar va elegazgli yoy sindirish jihozli (YOSJ) ko‗p 
holatlarda moyli, elektramagnitli va havoli kommutatsiya apparatlarni siqib 
chiqara boshladi. Chunki, yoyni sindirish qurilmai YOSJ vakuumli va 
elegazlilar juda bo‗lmaganda 20 yil davomida, ta‘mir talab qilmaydi, bu 
davrda moyli kommutatsiya apparatlar moyi kommutatsiya apparatlarda 
erkin uglerod zarachalari kuyadi va, bundan tashqari, havo va nam kirib 
qolishi sababli moyni izolyatsiyasi pasayadi. 
Moyli kommutatsiya apparatlarda moy asosan yoyni sindirish muhit 
bo‗lib xizmat qiladi, faqat qisman ajralgan kontaktlar oraliq izolyatsiyasi 
sifatida. Tok uzatuvchi qisimlar bir-biridan izolyatsiyasi va еrlangan 
konstruksiyalardan 
farfor 
yoki 
boshqa 
qattiq 
izolyatsiyalogvchi 
matyeriallarda amalga oshiriladi. 
Xar xil kommutatsiya apparatlarida suyuqlik yoy sindirish 
muhitlarda (tansformator moyida, ftorliorganik sintetik suyuqlikda SF6-
suyuq elegaz turidan) еtarli darajada keng foydaliniladi. Moyli 
uzgichlar(MU) eng keng qo‗llanilmoqda. 

83 
Moyning vazifsiga ko‗ra MU ikkita asosiy guruhga ajratish mumkin: 
-bokli MU (yirik hajmli MU, yoki MU yirik moy hajmli), ularda 
moy yoyni sindirish va tok uzatuvchi qisimlarni erlangan bokdan 
izolyasilash uchun. 
-kam (kam moyli) MU, ularda moy faqat yoyni so‗ndirish uchun 
yoki bir vaqtni o‗zida yoyni so‗ndirish va ajralgan bitta qutb kontaktlar 
oraliq izolyatsiyasi kabi foydalaniladi. 
Kichik hajmli moyli kommutatsiya apparatlar tuvakli (gorshkovbiy), 
berk va ochiq taqsimlash qurilmalarida har xil kuchlanishlarda keng 
tarqalgan. Bino ichida ishlovchi kommutatsiya apparatlarning kontaktlari 
po‗lat idishda (tuvakda ), shu tufayli uzgich nomi —―tuvakli‖ deyilishi 
saqlab qolingan. 

Download 5,59 Mb.