|
Arduino platformasi ma’lumot, tarixi va uning imkoniyatlari. Reja
|
| bet | 1/3 | | Sana | 07.11.2023 | | Hajmi | 22.37 Kb. | | #95250 |
Bog'liq ARDUINO PLATFORMASI MA’LUMOT, TARIXI VA UNING IMKONIYATLARI ф, Erka ulni er qilgan, “TEMUR TUZUKLARINI O‘ZBEKISTONDA O‘RGANISH MUAMMOLARI, 12-mavzu Argumentlash va bilimlar taraqqiyotining mantiqiy shakl-fayllar.org, 1111
ARDUINO PLATFORMASI MA’LUMOT, TARIXI VA UNING IMKONIYATLARI.
REJA:
1. Arduino oilasi haqida ma’lumot.
2. Arduino loyihasi haqida.
3. Umumiy pin funktsiyalari.
Arduino — elektronik loyihalarini yaratish uchun foydalaniladigan open source platformasi hisoblanadi. Arduino kompyuter kodini fizik qurilmalarga yozib olish uchun ishlatiladigan elektron mikrokontrollerdan va dasturiy ta’minot yoki IDE (Integrated Development Environment) komponentidan iborat.
Arduino oilasida turli xil kontrollerlar mavjud: Arduino UNO, Arduino Leonardo, Arduino ProMini, Arduino Mega, LilyPad Arduino. Ulardan eng keng tarqalgani Arduino UNO hisoblanadi. Mikrokontrollerlar bilan ishlashni boshlaganda ham aynan shu kontrollerdan boshlash maslahat beriladi. Endi esa, Arduino UNO mikro kontrollerining tarkibiy qismlari bilan chiqadi.
Arduino UNOga quvvat USB portini shaxsiy komputer yoki noutbukingizga ulash orqali beriladi. Uni komputeringizga ulovchi USB simisiz ham ishlatishingiz mumkin. Buning uchun maxsus batareya orqali ishlatishingiz mumkin(2). Bunday batareyalar odatda 9V kuchlanishga ega bo’ladi.
Keling Arduino UNOda birinchi qilinadigan kichik proyekt hisoblanmish svetodiodni yoqib ko’ramiz. Demak buning uchun bizga: Arduino UNO,
LED(svetodiod) va 220 om rezistor kerak bo’ladi.
Arduino ning ko'plab turlari mavjud bo'lib bularga misol qilib: Arduino Yun, Arduino Uno, Arduino Duemilanove, Arduino Diecimila, Arduino Nano, Arduino Mega, Mega 2560, Mega ADK, Arduino Leonardo, Arduino Micro va h.k larni olishimiz mumkin. Arduino robototexnika va elektronikiga qiziquvchi va izlanuvchi yoshlarga juda qo'l keladi chunki bu qurilmada kichik va katta bo'lgan dastur, algoritmlar yaratgan holda xar hil qurilmalar, robotlar va boshqa qiziq amaliyotlarni bajarsa bo'ladi. Boshqacha qilib aytganda, Arduino dasturiy va texnik qismlarni birlashtirib beruvchi qurilmadir. Yuqorida keltirib o'tganimizdek Arduino ning juda ko'p turlari mavjud bo'lib, Arduinoni o'rganishni boshlovchilar asosan Arduinoning Uno yoki Nano turidan foydalanishni boshlashadi. Arduinoning Uno va Nano turini yaxshilab o'rganib bo'lgan yoshlar endi Arduinoning bu turiga qoniqmay Arduinoning Mega yoki Mega 2560 turini sotib olishga oshiqishadi. Chunki, endi Arduino Uno, Nano turining xarakteristikasi (texnik ko'rsatkichlari) bizning robototexnik uchun pastlik qiladi! Ayrim robototexniklar esa Arduino Uno bilan tanishib chiqib uni imkoniyatlaridan foydalanib bo'lgandan so'ng, Arduinoning Mega turini sotib olib o'tirmay o'zlari yasab tayyorlab ko'rishga harakat qilishadi. To'g'rida chunki endi ular dasturchi,robototexnik bemalol mikrokontrollerga dastur yozib uni mikrokontrollerga yuklay oladi.
Arduino - bu kichik hajmdagi proyektlarni yaratish, turli robototexnika qismlarini yoki kichik o'lchamdagi robototexnikada foydalanish uchun mo'ljallangan plata hisoblanadi. Bunda siz professional bo'lmagan proyektlarni yaratishingiz mumkin. Masalan, siz RFID tizimi orqali yoki oddiy raqamli parol qurilmasini yasash orqali eshigingizga qulf qo'yishingiz yoki xonangizga kimdir kirganligini aniqlashda ishlatiluvchi qurilmalarni va yana oddiy haroratni o'lchovchi kabi qurilmalarni yasashingiz mumkin. Aslida Arduino sotuv markasi bo'lib, uning tarkibiga Arduino Uno, Arduino Mega, Arduino Leonardo, Arduino Ethernet, Arduino RS232, Arduino Diecimila, Arduino Pro, Arduino Nano, Arduino LilyPad, Arduino Robot, Arduino Esplora, Arduino Yun, Arduino Due kabi turlari kiradi. Bularning bir-biridan farqi, qo'llash mumkin bo'lgan imkoniyatlaridadir. Masalan, Arduino Uno kichik proyektlar, ko'p bo'lmagan modullarni boshqarish mumkin. Arduino Mega da esa Arduino Uno ga nisbatan ancha ko'p modullarni boshqara olish imkoniyatiga ega sababi unda Uno ga nisbatan portlari ancha ko'proq.
Bu bizga kerakli dasturni yozish, uni tekshirish va kerakli Arduino ga yozishda bizga yordam beradi. U ochiq kodli hisoblanadi ya'ni Arduino platasiga yoziluvchi barcha dasturlarni internetdan topishingiz mumkin va uni olganligingiz uchun hech qanday pul to'lamaysiz. Undan qanday foydalanishni darslarimiz davomida sizlarga o'rgatib boramiz.
Xulosa qilib shuni aytish mumkin-ki, agar siz bunda dasturlashni va qurilmalarni yig'ishni o'rganib olsangiz, o'zingiz uchun kundalik hayotda ishlatish uchun mo'ljallangan qurilmalarni yasay olasiz deb ayta olamiz.
Arduino Uno ning boshqa turlaridan farqi protsessori,mikrokontrolleri,raqamli va analog chiqishlarning ko'p yoki kamligi bilan farqlanadi. Arduinodan foydalanayotgan kishi unga har xil elektr komponentalar va modullarni ulash imkoniyatiga ega bo'ladi,masalan:led chiroqlar,datchiklar,rele modullari tarmoq (Wi-fi,Bluetooth,Ethernet) modullari, sensorlar, motorlar, magnit eshik qulflari va elektr energiyasi bilan ishlaydigan barcha narsalar. Yuqorida aytilgandek Arduino texnik va dasturiy qismni birlashtirib beruvchi qurilma.Demak dastur tuzish kerak ! Qanday dastur tuzamiz? Qaysi dasturlash tili orqali? Arduino uchun dasturlar odatiy C ++ da yoziladi, kontaktlarda I / O (Input-kirish,Output-chiqish) ni boshqarish uchun oddiy va tushunarli algoritmlar va dasturlar tuziladi. Agar siz allaqachon C ++ ni bilsangiz - Arduino va dunyo eshiklari siz uchun ochiq. Agar siz dasturlash uchun yangi bo'lsangiz bu muammo emas osonlikcha o'rganishingiz mumkin, bu oson.Bundan tashqari Arduino ni o'rganish va dasturlar yozish uchun Windows, Mac OS va Linux operatsion tizimlarida ishlovchi Arduino IDE (Arduino dasturi,kompilyatori) mavjud va siz undan mutlaqo bepul foydalanishingiz mumkin.
Arduino Uno ochiq manbali mikrokontroller platasi boʻlib, Microchip ATmega328P mikrokontrolleriga asoslangan va Arduino.cc tomonidan ishlab chiqilgan va dastlab 2010-yilda chiqarilgan. Arduino Uno turli xil kengaytirish platalari (qalqonlari) va boshqa kontaktlarning zanglashiga olib kirishi mumkin bo'lgan raqamli va analog kirish/chiqish (I/O) pinlari bilan jihozlangan. Arduino Uno 14 ta raqamli kiritish/chiqarish pinlari (oltitasi PWM chiqishi mumkin), 6 ta analog I/U pinlari mavjud va B tipidagi USB kabeli orqali Arduino IDE (Integrated Development Environment) bilan dasturlashtiriladi[4]. U USB kabeli yoki tashqi 9 voltli akkumulyator bilan quvvatlanishi mumkin, garchi u 7 dan 20 voltgacha kuchlanishni qabul qilsa. Bu Arduino Nano va Leonardo bilan bir xil[5][6]. Uskuna ma'lumotnomasi dizayni Creative Commons Attribution Share-Alike 2.5 litsenziyasi ostida tarqatiladi va Arduino veb-saytida mavjud. Uskunaning ayrim versiyalari uchun tartib va ishlab chiqarish fayllari ham mavjud.
"Uno" so'zi italyancha "bir" degan ma'noni anglatadi va Arduino dasturiy ta'minotining dastlabki versiyasini belgilash uchun tanlangan. Uno platasi USBga asoslangan Arduino platalari seriyasining birinchisidir; Arduino UNO va Arduino IDE ning 1.0 versiyasi Arduinoning mos yozuvlar versiyalari edi, ular endi yangiroq versiyalarga aylandi. Bortdagi ATmega328 yuklash moslamasi bilan oldindan dasturlashtirilgan bo'lib, unga tashqi apparat dasturchisidan foydalanmasdan yangi kodni yuklash imkonini beradi.
Uno asl STK500 protokoli yordamida muloqot qilsada, u oldingi barcha platalardan FTDI USB dan seriyali drayver chipidan foydalanmasligi bilan farq qiladi. Buning o'rniga u USB-seriyali konvertor sifatida dasturlashtirilgan Atmega16U2 (R2 versiyasigacha Atmega8U2) dan foydalanadi.
Arduino loyihasi Italiyaning Ivrea shahridagi Ivrea Interaction Design Institute (IDII) da boshlandi. O'sha paytda talabalar BASIC Stamp mikrokontrolleridan foydalanganlar, bu esa ko'plab talabalar uchun katta xarajat edi. 2003-yilda Hernando Barragan IDIIda magistrlik dissertatsiyasi loyihasi sifatida Wiring ishlab chiqish platformasini yaratdi, ular qayta ishlash tili bo'yicha ish bilan mashhur Massimo Banzi va Keysi Reas rahbar edi. Loyihaning maqsadi muhandis bo'lmaganlar tomonidan raqamli loyihalarni yaratish uchun oddiy, arzon vositalarni yaratish edi. Wiring platformasi ATmega 168 mikrokontrolleriga ega bosilgan elektron platadan (PCB), qayta ishlashga asoslangan IDE va mikrokontrollerni oson dasturlash uchun kutubxona funktsiyalaridan iborat edi[8]. 2003-yilda Massimo Banzi yana bir IDII talabasi Devid Mellis va Devid Kuartielles bilan Wiring-ga arzonroq ATmega8 mikrokontrollerini qo‘llab-quvvatladi. Ammo Wiring bo'yicha ishni davom ettirish o'rniga, ular loyihani ajratib, Arduino nomini o'zgartirdilar. Ilk arduino platalarida FTDI USB-dan seriyali drayver chipi va ATmega 168 ishlatilgan. Uno oldingi barcha platalardan ATmega328P mikrokontrolleri va USB-dan seriyali konvertor sifatida dasturlashtirilgan ATmega16U2 (Atmega8U2 dan R2 versiyasigacha) bilan ajralib turardi.
|
| |
