See
discussions, stats, and author profiles for this publication at:
https://www.researchgate.net/publication/349126013
ZAMONAVIY MIKROPROTSESSORLAR VA ULARNI ISHLATISH TAMOYILLARI
Article
· January 2021
CITATIONS
0
READS
10,981
1 author:
Some of the authors of this publication are also working on these related projects:
IJIRSET MARCH
View
project
EDUCATION 4
View project
Nurmuxamad Duisenov
Chirchik state pedagogical Institute
189
PUBLICATIONS
299
CITATIONS
SEE
PROFILE
All content following this page was uploaded by
Nurmuxamad Duisenov
on 09 February 2021.
The user has requested enhancement of the downloaded file.
ZAMONAVIY MIKROPROTSESSORLAR VA ULARNI ISHLATISH
TAMOYILLARI
Abstract
Mikroprotsessor (MP). Bu, Shahsiy Kompyuter(ShK)dagi markaziy blok bo’lib,
mashinaning barcha bloklari bajaradigan ishlarni boshqarish
hamda axborot bilan
arifmetik va mantiqiy operatsiyalar bajarish uchun mo’ljallangan.
2
Mikroprotsessor tarkibiga quyidagilar kiradi:
Boshqaruv Qurilmasi (BQ) – oldin bajarilgan operatsiyalarning natijalari va
ayni fursatda bajarilayotgan operatsiyadan kelib chiqadigan muayyan boshqaruv
signallarini (boshqaruv impulslarini)
shakllantirib, mashinaning barcha bloklariga
zaruriy fursatlarda uzatib boradi, bajarilayotgan operatsiyada
foydalaniladigan xotira
uyalarining manzillarini shakllantirib, ularni EHMning tegishli bloklariga uzatadi,
mazkur boshqaruv qurilmasi impulslarning asosiy izchilligini
taktli impulslar
generatoridan oladi;
Arifmetik-Mantiqiy Qurilma (AMQ) – sonli va belgili axborot bilan
bajariladigan barcha arifmetik va mantiqiy operatsiyalarni amalga oshirish uchun
mo’ljallangan (ShKning ayrim modellarida operatsiyalar ijrosini jadallashtirish uchun
AMQga qo’shimcha matematik soprotsessor ulanadi);
Mikroprotsessor Xotirasi (MPX) – mashina ishining bevosita taktlarida
bajarilayotgan hisob ishlarida qo’llaniladigan axborotni
qisqa muddatga yozib
olish va aks ettirish (uzatish) uchun xizmat qiladi. Negaki, asosiy xotira qurilmasi
(AXQ) doim ham tez ishlovchi mikroprotsessor samarali ishlashi uchun zarur
bo’ladigan axborot yozish, qidirish va hisoblab chiqarish tezligini ta’minlay olmaydi;
Registrlar – uzunligi turlicha bo’la oladigan tez
ishlovchi xotira uyalari
(standart uzunligi 1 bayt ga teng va ish tezligi ancha past bo’lgan AXQ uyalaridan farq
qiladi); Mikroprotsessorning Interfeys Tizimi – ShKning boshqa qurilmalari bilan
ulanib, aloqa bog’lashni ta’minlaydi; o’z ichiga MPning ichki interfeysi va xotirada
saqlovchi bufer registrlarni hamda kiritish-chiqarish portlari (KChP) va tizim shinasini
boshqarish sxemasini mujassam etadi.
Interfeys (ingl. interface) – kompyuterda mavjud qurilmalarni o’zaro ulab,
ular o’rtasida aloqa bog’lash va unumli hamkorligini ta’minlash uchun mo’ljallangan
vositalar majmui.
