Kirisiw.
Baylanistiriwshi materiallar qurılisda jetekshi orindi iyeleydi. Qurılis texnikasıniń rawajlaniwi jánede jaqsiraq baylanistiriwshi materiallardı izlep tabiwin talap yetip keldi. Bir qansha quramalasqan baylanistiriwshi materiallardiń payda boliwi bolsa, óz náowbetinde, qurılis texnikasıniń rawajlaniwina járdem berdi.
Baylanistiriǵshilar texnologiyası menen qurılis texnikası ortasindag'i áne usinday óz-ara baylanis házirgi sharayatta jánede kóbirek ushiraspaqta. Usi munasábet penen sanı aytip atir orinli, texnologiyalıq qurılista baylanistiriwshi materiallarǵa qanday talaplar qoyiliwin, qurılisshi bolsa baylanistiriwshi materiallardiń barliq túleri, qásiyetleri hám isletiw shárt- sharayatlarin jaqsi bilgen jag'dayda g'ana pán hám texnikanı baylanistiriwshi materiallar texnologiyası tarawindag'i jetiskenliklerden ratsional paydalaniw múmkin baladı.
Házirgi baylanistiriwshi materiallar túrleri hár qiyli. Biraq qaysı baylanistiriwshi materiallar birinshi márte isletilgen hám alardı isletiw waqtinda házirgi zaman texnologiyasina tiykar salingan yedi. Birinshi márte isletilgen baylanistiriwshilar qanday materiallar bolǵanin bilip aliw ushin arxeologik hám tariyxıy xakterdegi materiallardan tisqari mineral baylanistiriwshi materiallar islep shiǵariwtexnologiyasiniń ózi menen xam jaqsi teńis boliwimiz kerek.
Angliyada Disan Smiton quraminda saz qosimshalari bar kүydirilgen hák ónimini usinis jeti. 1824-1825 jillarda orıs alimi Ye. Sheliev hám ingliz alimi Djozef Aspidin bir-birinen xabarsız saz hám háktasti kүydirip gidravlik baylanistiriwshi material islep júdá kóprgan, biraq shiysha, farfor, alebaster, tsement islep júdá kópriwdi rawajlandiriw haqqindag'i mag'liwmatlardi kórip shig'ip, tsement islep júdá kópriwdi kóbeyttiriwge ayriqsha áhimiyet berilgen.
Mineral yamasa anorganik baylanistiriwshi materiallar tábiyg'iy materialdı kúydiriw joli menen alinadi. Kúydiriw joli menen alinatug'in baylanistiriwshi materiallar taslardi yamasa binaniń quramiy bólimlerin bir-birine jabistiriw qábiletine iye.
Baylanistiriwshi materiallardan, qurilis konstruktsiya hám buyimlar ózine túser bahasin kemeyttiretug'in imarat hám qurilistiń salmag'in kemeyttirietug'in hám olardı issiliqqa shidamlilig'in asiratuǵın ónimler islep shiǵariw kózde tutıladı. Sonıń ushin házirgi waqitda taw-kán sanaatiniń yekilemshi resurslarinan paydalang'an halda baylanistiriwshi materiallar islep shiǵariw texnologiyası islep shiǵarilmaqta.
Tsement, hák, hám basqa baylanistiriwshi materiallardı islep júdá kópriwshi kárxanalar jalinli-yenergetika resurslarin ekonomiya qiliw ushin elektrdı tejeytug'in texnologiyaǵa ótpekte. Puwan qurg'aq usilda portlandtsement islep júdá kópriwdi Misal qilip keltiriw mүmkin. Bul usilda basqa usilg'a salistirg'anda energiya sarpi 1, 5-2 márte ekonom etiledi.
Tsement hám basqa baylanistiriwshi materiallar islep shiǵariwusilinan kóp g'ana mámleketlerde paydalanadi. Alimlar tsement ximiyasi ám texnologiyası tarawinda bir qansha kerekli izleniwler jaratdi. Shiyki materialdı pás temperaturada Kúydiriw hám bul protsessde kem energiya sarplaw, áne usilar qatarina kiredi.
| 