|
ARXITEKTURA, MUHANDISLIK VA ZAMONAVIYARXITEKTURA, MUHANDISLIK VA ZAMONAVIY
TEXNOLOGIYALAR JURNALI
ISSN: 2181-3469 Jild:02 Nashr:10 2023yil
11
ortib borayotgan avtotransport vositalarining soni, ularning yuqori harakatchanligi va aholi zichligi
yuqori bo'lgan hududlarda doimiy foydalanish.
Ekologik vaziyatni yaxshilash uchun qonunlarni qayta ko'rib chiqish va transport majmuasiga e'tibor
berish, shuningdek, ishlab chiqarish kerak:
avtotransport vositalari chiqindilarining texnik standartlarini doimiy ravishda qisqartirish;
avtotransport vositalarining ekologik nazoratini tashkil etishda va avtotransport vositalaridan
foydalanishga cheklovlar qo'yishda foydalanish maqsadida ekologik tasniflashni joriy etish;
avtotransport vositalarining ekologik tasnifini o'tkazish va ularning ekologik sinfini oshirish chora-
tadbirlari;
dvigatel yoqilg'isini sotishda avtotransport vositalarining ekologik xavfsizligini ta'minlash bo'yicha
chora-tadbirlar ko'rish;
yo'l harakatini tashkil etish, ko'cha-yo'l tarmog'ini rekonstruksiya qilish, atmosferadagi
ifloslantiruvchi moddalarning ruxsat etilgan maksimal kontsentratsiyasi normativlari va
avtotransport harakati natijasida yuzaga keladigan maksimal ruxsat etilgan shovqin darajalari turar-
joy binolari hududida ortiqcha bo'lsa, avtotransport vositalaridan cheklangan foydalanish
hududlarini joriy etish bo'yicha chora-tadbirlar ko'rish;
avtotransport vositalarining ekologik sinfini hisobga olgan holda ekologik nazorati;
ularning chakana savdosi davomida vosita yoqilg'isining sifatini nazorat qilish.
Avtomobil yo'lining atrof-muhitga ta'siri manbalari-yo'lda joylashgan avtomobil transporti, yo'llarning
muhandislik inshootlari (tuproq polotnosi, ko'prik o'tuvchi va yo'l o'tkazgichlar, drenaj va kichik suv
o'tkazuvchi inshootlar), yo'l inshootlarining alohida konstruksiyalari (yo'l kiyimlari, yer usti yo'l
chetlari), yo'l infratuzilmasi obyektlari (dam olish maskanlari, avtomobillarga yoqilg'i quyish
shoxobchalari, ovqatlanish shoxobchalari, jamoat transporti bekatlari).
Avtomobil transportining jadal rivojlanishi atrof-muhitga sezilarli ta'sir ko'rsatdi. Bunday ta'sir
mexanizmi bir qator o'ziga xos xususiyatlarga ega:
avtomobillashtirish jarayonining massivligi va tobora o'sib borayotgan sur'ati;
motorizatsiyani rivojlantirish jarayoniga hamroh bo'lgan salbiy hodisalarning keng doirasi;
mavjud ekologik xavfsizlik ko'rsatkichlarini sezilarli darajada yaxshilashning murakkabligi;
nisbatan cheklangan hududlarda (yirik shaharlarda) ko'plab transport vositalarining kontsentratsiyasi
va ularning selektiv hududlarga ommaviy kirib borishi, salbiy oqibatlarni lokalizatsiya qilish
qiyinligi.
Zamonaviy sharoitda avtomobil parki soni va u tomonidan olib o'tilayotgan yuk va yo'lovchilar soni
ortib borayotgan sharoitda atrof-muhitning tozalik darajasini saqlab qolish eng muhim vazifadir.[11, 12]
Ushbu muammoning turli jihatlarini o'rganish salbiy ta'sirlarni cheklash, odatda, ajralib turadigan va
yuqori darajada ixtisoslashgan xarakterga ega bo'lgan ko'plab sohalarda amalga oshiriladi.
Shubhasiz, ifloslanish muammosini hal qilishning yagona turi mavjud emas va optimal yechim faqat
yuqorida qayd etilgan ta'sir darajasini belgilovchi bir-biriga bog'liq bo'lgan omillar majmuasini o'rganish
asosida amalga oshirilishi mumkin.
Atrof-muhitning ifloslanish darajasini baholash parametrlari, ularni olish usullari va atrof-muhitning
zararsizligi holati bo'yicha baholashning chegara qiymatlari mavjud bo'lsa, kompleks yondashuvni
amalga oshirish eng samarali hisoblanadi.
|
| |
